بررسی ها در رابطه با میلیارد ها دالر کمک ایالات متحده امریکا برای بازسازی افغانستان نشان می دهد که شماری از پروژه ها به دلیل برنامه ریزی های ضعیف، بررسی ناکافی و فقدان حسابدهی، حیف و میل شده است.
به گزارش خبرگزاری آوا، ایالات متحده از سال ۲۰۰۹ تا کنون ۳۲ میلیون دالر را برای پروژه ای هزینه کرده است که از طریق آن شورشیان را از جاسازی مواد انفجاری در جاده ها باز دارد. اما بر اساس گزارش سرمفتش ویژۀ ایالات متحده برای بازسازی افغانستان یا سیگار، هیچ کسی نمی داند که کار این پروژه تا چه حدودی پیش رفته است.
جان سوپکو، سر مفتش ویژۀ ایالات متحده برای بازسازی افغانستان در گزارش ماه جولای به کانگرس امریکا گفت که تایید شماری از قرارداد های عقد شده در این پروژه یا نصب وسایل مورد نیاز در حدود ۲۵۰۰ محل، ناممکن می باشدکه این گزارش نمونه ای از فقدان نظارت و تفتیش را نشان می دهد.
در موردی دیگر، سیگار دریافته است که یک پایگاه نظامی غیرضروری با صرف ۳۴ میلیون دالر در ولایت هلمند ساخته شده است. سیگار گفته است که این پایگاه ممکن مورد استفاده قرار نگیرد و امکان آنهم می رود که تخریب شود.
در نمونه ای دیگر، وزارت دفاع ایالات متحده قصد دارد، ۷۷۲ میلیون دالر را برای خریداری طیاره ها برای اردوی ملی افغانستان صرف کند، این در حالی است که سربازان افغانستان توانایی استفاده از این تجهیزات، حفظ و نگهداری آنرا را ندارند.
سوپکو همچنان به کانگرس گفت که برنامۀ ۴۷ میلیون دالری ادارۀ ایالات متحده برای انکشاف بین المللی یا USAID به هدف با ثبات سازی افغانستان نیز از تاخیر مکرر و ناکامی در برآورده ساختن اهداف قرارداد متاثر شده است.
مایک مککورد، مسوول دفتر USAID در کابل گفت که ادارۀ ایالات متحده برای انکشاف بین المللی به نگرانی های مفتشین پاسخ گفته است، اما در مورد کارهای انجام شده صحبت نکرد و از این برنامه دفاع کرد.
به گفتهی مککورد" این برنامه کار بسیار خوبی را انجام داده است و دگرگونی را در زندگی اجتماعات محلی ایجاد کرده است. این برنامه از لحاظ رسیدگی به موضوعات عمدۀ پیرامونی ثبات که همانا توانمند ساختن ادارات محلی به پاسخگویی به نیازمندی جوامع شان می باشد، کمک واقعی کرده است."
ادارۀ ایالات متحده برای انکشاف بین المللی، می گوید که در این برنامه حدود دو هزار مقام حکومتی و رهبران محلی افغانستان فعالیت می کنند. اما تفتیش سیگار دریافته است که هیچ پولی برای تمویل پروژه های اجتماعی تعلق نگرفته است، در صورتی که مفاد قرارداد چنین اقتضا می کند.
از سویی دیگر شماری از شرکت کنندگان یکی از برنامه های محلی می گویند که کارگاههای برنامه ریزی برای آنها خسته کننده بود.
سیگار می گویدکه این برنامه با خطر تضعیف اهداف بیان شده به منظور تحکیم ثبات و درک برتر افغانستانی ها از حکومت شان روبرو است.
تفتیش ادارۀ صحت ایالات متحده در گزارش ماه آپریل سال روان تصریح کرده است، دو شفاخانه که به مصرف ۵.۱۸ میلیون دالر کمک مالی ادارۀ ایالات متحده برای انکشاف بین المللی ساخته شده، ممکن است پایدار نماند.
مقام های افغانستانی در این رابطه گفته اند که قادر به تمویل فعالیت و نگهداری این شفاخانه ها نیستند.
به گزارش آوا به نقل از رادیو صدای امریکا، عمر صمد، سفیر پیشین افغانستان در فرانسه و کانادا و اکنون تحلیلگر یک نهاد پژوهشی امریکایی در رابطه با خطرات چنین محاسبات نادرست هشدار داده و می گوید: "هدر دادن پول، مدیریت نادرست، تقلب و اختلاس نه تنها به روابط میان دو کشور آسیب می رساند بلکه در کل تمام ماموریت را از کار می اندازد."
به گفتهی وی، مردم امریکا در ۱۲ سال گذشته سخاوتمند بوده اند. این پول مالیه دهندگان امریکایی است و برای آن باید حسابدهی وجود داشته باشد.
کانگرس ایالات متحده نزدیک به ۹۳ میلیارد دالر را برای ایجاد نیرو های امنیتی، بهبود حکومتداری و انکشاف اقتصادی افغانستان فراهم کرده است.