یلدا شب غنامندسازی ادبیات و تحکیم پایه های مهر و عطوفت و روابط نیک است

 

او افزود که در شب یلدا خانواده ها دور بزرگان شان جمع شده و آیین های ویژه شان را اجرا می کنند.

 

خلیق یلدا را شب تحکیم پایه های مهر و عطوفت، روابط نیک و با همی خوانده، گفت که در این شب روابط دوستانه و فامیلی مستحکم تر می شود.

 

به گفته او، شب یلدا در غنامندی ادبیات نقش مهمی دارد و در این شب شاعران با استفاده از نمادهای آن شعر می سرایند و زیبایی های این شب را در قالب ادبیات به تصویر می کشند.

 

خلیق افزود که شاعران با استفاده از نمادهای یلدایی چون انار، تربوز، تاریکی - روشنی، سردی و گرمی خیال آفرینی کرده و این شب باعث سروده شدن اشعار می شود.

 

او برگزاری شب شعر و خواندن اشعار و قصه ها را بر سر سفره یلدایی از دیگر عوامل موثر این شب بر ادبیات خواند و گفت: یلدا شبی است که کتابخوانی افتتاح می‌شود و تا آخر شب های زمستان ادامه می یابد.

 

خلیق با اشاره به رسم و آیین یلدایی گفت که مردم در این شب کتب شعری چون حافظ، فال حافظ، مثنوی، شاهنامه و کتاب قصه های امیر ارسلان رومی، چهار درویش ابومسلم خراسانی، رستم و سهراب و امیرحمزه را می خوانند که هنوز در اطراف و بزرگ شهرهای افغانستان این رسم ادامه دارد.

 

در ادامه، رییس انجمن نویسندگان بلخ در مورد پیدایش یلدا گفت: از وقتی که آریاییان به تقویم خورشیدی پی بردند و فهمیدند که یک سال ۳۶۵ روز است، تمام فصل ها را نشانی کردند و آغاز فصل زمستان را که درازترین شب سال است یلدا نام گذاری کردند.

 

به گفته او، آریاییان همچنین آغاز فصل بهار را نوروز و برابر شدن شب و روز در میزان را جشن مهرگان عنوان می کردند.

 

خلیق اضافه کرد که مردم آریانای قدیم کشاورز بودند، با فصل ها خوب آشنایی داشتند و این جشن ها را با میوه های فصل خزانی تجلیل می کردند.

 

او گفت که یلدا یعنی شب زایش خورشید و تاریخچه آن به پیش از تاریخ ما یعنی به بیش از ۶ هزار سال برمی گردد.

 

پهن کردن سفره شب چله با تزیینات مخصوص یکی دیگر از برنامه های جالب شب یلدا است که هر میوه و مواد خوراکی بنابر عقیده خاصی در آن چیده می شود.

 

تربوز یکی از میوه های شب یلدا است. رنگ سرخش یادآور حرارت و گرمای تابستان و همچنین نماد خورشید می باشد. به باور مردم افغانستان خوردن آن در شب چله باعث می شود که در سراسر زمستان، سرما و بیماری بر شما غلبه نکند.

 

انار این میوه بهشتی و پرخاصیت نیز یکی دیگر از میوه های  شب یلدا است که گذشتگان دانه های زیاد آن را مایه برکت و باروری و رنگ سرخ انار را نماد خورشید و شادی می دانستند. معتقد بودند انار نمادی از شادی و زایش است که با خوردن آن در شب یلدا انرژی و جانی تازه می گیریم.

 

کدو در گذشته پای ثابت شب یلدا بود، چون این میوه هم زمستانی و گرم است و استفاده از خوراکی‌های درست شده با این ماده در گذشته مرسوم بوده است. آش کدو و انواع خورش کدو خوراکی‌های شب یلدا بودند که در نقاط مختلف کشورمان با دستورالعمل‌های گوناگونی درست می‌شدند. در جنوب کدو را به همراه پیاز داغ سرخ می‌کنند و مقداری دانه انار آب گرفته روی آن می‌ریزند و این خوراکی ترش و شیرین را به عنوان یک وعده غذایی صرف می‌کنند. این ماده سرشار از آنتی اکسیدان و زرد رنگ به نظرم باید سر سفره‌های شب یلدای ما باشد، چون هم خواص فراوانی دارد و هم با آن می‌توان غذا‌هایی بسیاری درست کرد.

 

سیب سرخ، لبلبو و سایر میوه های فصل هم در سفره شب یلدا گذاشته می شود.

 

انواع تخمه، مغز بادام، چهارمغز، جلغوزه، پسته و …، میوه های خشک (انجیر ، کشمش و …) ، نقل، سنجد، گندمک یا گندم بریانی، شاهدانه و نخود بریانی از تنقلات رایج شب چله هستند.