شب یلدا میراثی فرهنگی است

از سال‌های قدیم تاکنون از شب یلدا در سرتاسر جهان مخصوصا در افغانستان تجلیل به عمل می‌‌آید. شب یلدا میراثی فرهنگی است که تجلیل از آن هر ساله پر رنگ‌ تر از سال‌های قبل می‌گردد.

خبرگزاری صدای افغان (آوا) -بلخ: صالح محمد خلیق، رئیس اطلاعات و فرهنگ این ولایت در مصاحبه با خبرنگار آوا گفت: شب یلدا یکی از جشن‌های قدیمی در کشور و جهان است که از زمان‌های گذشته تاکنون از آن تجلیل به عمل می‌آید.

خلیق شب یلدا را میراث فرهنگی غیر ملموس عنوان کرد و افزود که این میراث با آمدن دیگر رسوم از بین نرفته است و تاکنون ادامه دارد.

به گفته او شب یلدا به نام‌های شب چلۀ بزرگ نیز یاد می‌شود که مصادف با آغاز اولین شب زمستان و ختم فصل پاییز است که مردم را خوردن میوه‌های آهن‌دار از جمله تربوز، انار و سفره هفت‌سین بزرگ‌داشت به عمل می‌آید.

خلیق می‌گوید که در گذشته مردم در شب یلدا نزد بزرگ‌تر خانواده جمع می‌شدند و با خواندن کتاب‌های مختلف شب را به سحر می‌رساندند.

رئیس اطلاعات و فرهنگ بلخ می‌گوید که مردم شب یلدا را در زمان‌های بسیار دور شبی ترسناک و سنگین می‌پنداشتند و فکر می‌کردند که بعد از این شب ممکن است دیگر آفتاب طلوع نکند؛ زیرا در این شب نیروهای روشنی و تاریکی با هم درگیرند. لذا برای طلوع دوبارۀ خورشید شب را با خواندن نیایش و دعاهای مخصوص صبح می‌کردند.

وی افزود که این آیین تا قارۀ اروپا نیز رسیده بود که در خراسان با نام جشن تولد آفتاب و در اروپا با نام جشن تولد حضرت مسیح تجلیل می‌گردید.

یلدا کلمه‌ای سریانی است که معنای آن طولانی‌ترین شب می‌باشد.

به گفتۀ او مردم در سال‌های پسین کتاب‌خوانی را از این شب آغاز می‌کردند زیرا فردای شب یلدا رخصتی زمستانی شروع می‌شد و کشت و کارشان ختم می‌گردید.

خلیق می‌گوید که شاهنامه‌ خوانی، مثنوی و فال حافظ از جمله سرگرمی‌ های این شب به حساب می‌آمد و بیشتر مردم به آن می‌پرداختند.

رئیس اطلاعات و فرهنگ بلخ گفت که برگزاری شب یلدا در سال‌های اخیر در کشور پررنگ‌تر شده است. تجلیل از شب یلدا علاوه بر خانواده‌ ها از طرف نهادهای دولتی و انجمن‌ های فرهنگی نیز برگزار می‌شود.

از سویی هم شماری از باشندگان ولایت بلخ شب یلدا را شب جشن و شادی می‌دانند و از بزرگداشت آن از دیرباز تاکنون در این ولایت خبر می‌دهند.

هوا گل، یکی از باشندگان شهر مزارشریف می‌گوید از سال های قدیم تاکنون شب یلدا را با خوردن میوه و خواندن شعرهای حافظ در کنار تمام اعضای فامیل سپری می‌کنند.

او اکنون 65 سال عمر دارد و صاحب فرزند و نواسه است؛ قرار است امشب فرزندانش در خانه او بیایند و این شب را با هم سپری کنند.

افزایش ناامنی، فقر و بیکاری در سال‌های اخیر در افغانستان از عوامل کم‌ رنگ کننده یلدا به شمار می رود.

همان طور که در مندوی شهر مزار شریف حرکت کنیم، خرید و فروش میوه بیشتر به نظر می‌رسد، اما با آن هم شماری هستند که هنوز تنها نام یلدا را شنید‌ه‌اند و این شب‌شان با شب‌های دیگر تفاوت چندانی ندارد.

در این میان کودکانی که در جاده ها مصروف گدایی هستند سهمی از شب یلدا ندارند. متاسفانه آمار این کودکان همچنان در حال افزایش است.

در کنار این مسئله، از زمان تشکیل حکومت وحدت ملی تاکنون بیش از 45 هزار سرباز اردوی ملی در نبردها جان‌شان را از دست داده‌اند، خانواده‌های بیشتر این شهدا با مشکلات زیادی مواجهند ولی هنوز دولت به مشکلات آنان رسیدگی نکرده است.

امید می‌رود که مردم ما کسانی که توان همکاری دارند، سفرۀ خانه‌های دیگر را نیز رنگین بسازند.