بیکاری روز افزون جوانان در افغانستان باعث شده است که بعضی از این جوانان به کار آفرینی دست بزنند و برای خود ودیگران کار ایجاد کنند.
کارآفرینی به فرایندی اطلاق می شود که طی آن کارآفرین با به کارگیری قوه خلاقیت خود اقدام به نوآوری نموده و به بهره برداری فرصت های اقتصادی پنهان از چشم دیگران می پردازد.
جمشید صوفی زاده یکتن از جوانانی که در کابل دست به کار آفرینی زده است، می گوید که فقر یکی از پدیده های خطرناک در کشور افغانستان است که دامن گیر بسیاری از خانواده ها می باشد. این پدیده یکی از موانع رشد جوانان بوده و عامل بسیاری از جرایم نیز به شمار می رود.
به عقیده صوفی زاده اگر سرمایه داران کشور مسوولانه عمل کند وهرکدام به قدر توان خویش در ایجاد شغل برای جوانان سهم بگیرند، بدون شک کشور ما به سمت توسعه حرکت خواهد کرد و دیگر پدیده ای به نام فقر در این کشور باقی نخواهد ماند.
آقای صوفی زاده با افتتاح یک آشپزخانه و تهیه غذاهای وطنی توانسته است که 35 تن از جوانان اعم زنان و مردان را صاحب شغل نماید.
وی می گوید که در این آشپزخانه 3 میلیون افغانی سرمایه گذاری کرده است و غذاهای وطنی را با بهترین کیفیت و با ضمانت صحی تولید می کند و با قیمت مناسب در خدمت مردم قرار می دهد.
آقای صوفی زاده از دولت می خواهد که از سکتور خصوصی حمایت کند و موانع فعالیت را از سر راه سرمایه گذاران داخلی بردارد تا آنها بتوانند مصدر خدمت به هموطنان خویش شوند.
ذبیح الله یکتن از جوانانی که در مراسم افتتاح این آشپزخانه اشتراک کرده است، می گوید که آشپزخانه فود اکسپرس می تواند الگوی مناسبی باشد برای سرمایه داران، تا نه تنها سرمایه های خویش را به خارج از کشورانتقال ندهند، بلکه با سرمایه بسیار کم در داخل کشور چنین ابتکاراتی را از خود نشان دهند تا جوانان ما از بیکاری نجات پیدا بکنند و هم اقتصاد ملی کشور رشد کند.
وی می گوید: کارآفرين بايد داراي ايده و فکر جديد باشد. کارآفرين به دنبال ايجاد کسب و کار است يعني فقط به دنبال نوشتن يک طرح تجاري نيست، بلکه در زمينه مشخصي به دنبال جمع آوري منابع، تشکيل تيم و راه اندازي آن کسب و کار مورد نظر است.
به عقیده وی، کارآفرين ريسک پذير است يعني خطرهايي که يک کارآفرين تحمل مي کند، لزوما فقط ريسک مالي نيست و ميتواند ابعاد گسترده تري داشته باشد. همچنین کارآفرين محصول يا خدمت جديدي را به بازار عرضه مي کند، يعني يک کارآفرين بايد نتيجه کار خود را در بازار ببيند.
تابش یک تن از جوانانی است که در این آشپزخانه کار می کند، او می گوید: مدت دو هفته می شود که در این جا کار را شروع کردم، در کنار اینکه در اینجا مصروف کار هستم، درس خود را نیز ادامه می دهم و پیامم برای جوانان این است که از فرصت ها استفاده کنند.
عوامل بیکاری جوانان در افغانستان
اتحادیه ملی کارگران افغانستان (امکا) چندی پیش اعلام کرد که حدود ۴۰ درصد افراد واجد شرایط کار در این کشور، شغل ندارند. همچنین بانک جهانی اعلام کرده است که از سال ٢٠١١ ميلادى بدين‌سو، سالانه ١٨٠ هزار جوان واجد شرايط کار وارد جامعه شده؛ اما از اين جمله ٦٠ هزار تن به کار گماشته شده و١٢٠ هزار تن ديگر بيکار باقى مانده‌اند. از سویی هم، چندی پیش اتحادیه‌ی ملی جوانان اعلام کرد، از ۱۶ میلیون افراد واجد شرایط کار، ۱۳ میلیون آن بیکار یا با درآمد کم کار میکنند.
در حال حاضر بیکاری یک مشکل اساسی فراراه جوانان در افغانستان است. شمار زیادی از جوانان پس از فراغت از دانشگاه‌ها، بیکار می‌مانند و تعداد اندک آنان به اداره‌های دولتی برای کار جذب می‌شوند. در برخی از موارد جوانان پس از فراغت از دانشگاه‌های کشور به دلیل فقر و بیکاری، مجبور به مهاجرت می‌شوند.
چه عاملی باعث بیکاری روز افزون شده و چرا افغانستان بیش از سایر کشورها دچار این پدیده است؟ کارشناسان می گویند که منبع اشتغال در هر کشور مبتنی بر پدیده های مانند زراعت، صنعت، خدمات و تحقیقات علمی است.
سیدبشیر موسوی؛ کارشناس مسایل اجتماعی می گوید: متأسفانه در افغانستان بعضی از این منابع یا وجود ندارد، و اگر هم وجود داشته باشد بسیار ضعیف می باشد.
به گفته وی، تنها زراعت منبع اشتغال جمعیت زیادی از مردم، را تشکیل می دهد و آن هم به پیمانه بسیار ضعیف، به دلایلی مانند مهار نشدن آب های افغانستان که بیهوده می روند، عدم زمینه های مناسب زراعت برای تمام مردم افغانستان، نبود میکانیسم های مدرن زراعت، نبود بازارهای مناسب برای تولیدات زراعتی افغانستان، حمایت ضعیف دولت از زراعت و مالداری و نبود تسهیلات صنعتی و مدرن برای کشت و برداشت زارعان، سبب گردیده که زراعت و مالداری، این سنتی ترین و کهن ترین منبع اقتصادی و معیشتی افغانستان را ضعیف و ناکارآمد ساخته و در روند جهانی شدن و صنعتی شدن زراعت و مالداری، زراعت افغانستان خودش را ببازد.
به عقیده این کارشناس، دومین منبع اشتغال صنعت است که متأسفانه در افغانستان رشد صنعت نیز دچار مشکل شده است. ورود بیش از حد کالاها از خارج کشور به قیمت نازلتر نسبت به کالاهایی داخلی باعث شده تا اغلب صنایع دستی و تولیدات داخلی از بین برود و کارگاه های صنعتی کم کم به شکست مواجه شوند.
موسوی تصریح کرد، بیکاری انواع مختلف دارد اما در افغانستان بیکاری بیشتر از نوع بیکاری آشکار (افراد جویای کار بعد از تلاش های زیاد جهت رسیدن به اشتغال ناکام می گردند و هیچ نوع درآمدی بدست آورده نمی توانند) و بیکاری پنهان (نوع بیکاری که فرد ظاهراً شغل دارد، اما درآمد آن نه به توسعه اقتصاد کشور کمک می کند و نه هزینه زندگی وی را تأمین می کند) می باشد.
در همین حال، تعدادی از جوانان در گفتگو با آوا، دلیل بیکاری جوانان به خصوص قشر با سواد را تبعیض در ادارات کشور، نبودن استقلال اقتصادی و سیاسی، نبودن حکومت واحد، تلاش و سوء استفاده کشورهای بیگانه در کشور می دانند.
لیاقت، یکتن از این این جوانان می گوید در حکومت فعلی یک جوان وقتی که میخواهد به یک اداره استخدام شود، باید واسطه داشته باشد و یا از طرف یک شخص معتبر و یا نهادی معرفی شود.
به گفته وی، یکی دیگر از دلایل مهم و اساسی بیکاری در کشور، نبودن امنیت و صلح می باشد. وقتی که امنیت نباشد، تجار کشور نیز از ترس جان ومال خود، در کشور سرمایه گذاری نمی کنند، لذا بیکاری و فقر در کشور زیاد میشود.
جاوید یکتن از محصلین می گوید، نبودن امنیت بسیاری از جوانان ما را از تعلیم باز داشته است و تعداد زیادی از جوانان کشور ما نیز بخاطر همین مساله به کشورهای همسایه مهاجرت میکنند.
وی میگوید اگر در کشور امنیت و صلح برپا شود و در بین جوانان باسواد کشور تبعیض گرایی نباشد و از اصل شایسته سالاری استفاده شود، فقر و بیکاری نیز در کشور از بین میرود.
