نشستگفتمان علمی پژوهشی تحت عنوان "رسالت امام سجاد ع بعد از واقعه عاشورا" با حضور جمعی از علما، فرهنگیان و دانشجویان از سوی خبرگزاری صدای افغان (آوا) در شهر مقدس قم برگزار گردید.
به گزارش خبرگزاری صدای افغان (آوا)، حجت الاسلام والمسلمین دکتر کاظمی که به عنوان کارشناس در این گفتمان حضور داشت با بیان اینکه در طول تاریخ دربارهی امام سجاد علیهالسلام کملطفیهای زیادی صورت گرفته است تصریح کرد: برخی نویسندگان قدیم و معاصر در مورد حضرت امام سجاد ع اطلاعات غلط فراوانی داده اند به گونهای که حتی وهابیت نیز از این شرایط سوءاستفاده کرده و سعی کردهاند تا اصل امامت را زیر سوال ببرند.
دکتر کاظمی با اشاره به این مطلب که در مورد امام سجاد ع این تصور وجود دارد که ایشان شخصیتی گوشهگیر و محترز از سیاست داشتهاند، وظایف علما و مراکز علمی و فرهنگی را در دفع چنین شبهاتی سنگین عنوان کرده و گفت: با چنین شبهات و تصوراتی جایگاه امامت مخدوش میشود؛ چرا که در حقیقت امامت یعنی مقامی که در امور دین و دنیای مردم نیز دخالت و رهبری داشته باشد، در حالی که با فرض گرفتن غافل بودن امام سجاد از سیاست و امور دنیای مردم، یکی از رئوس امامت زیر سوال میرود.
این پژوهشگر علوم دینی با بیان اینکه ضرورت دنیای امروز مسلمانان عمل به رسالتهایی است که امام سجاد ع در عصر خویش انجام میدادند اظهار داشت: میتوان جایگاه امامت و رسالت را در سه محور تبلیغ و تفسیر دین، میراثداریِ پیامبر ختمی مرتبت و تلاش برای تشکیل حکومت اسلامی خلاصه کرد که مورد اخیر، گاهی از طریق اقدامات نظامی و گاهی هم از طریق ارائهی ملاک و معیار حکومت ناب اسلامی قابل اجرا میباشد.
حجت الاسلام کاظمی دوران امامت امام سجاد علیهالسلام را به دوران اسارت، دوران قیامها و دوران ثبات و سازندگی تقسیم کرده و بیان کرد: تفاوت اساسی دوران اسارت و دوران ثبات از حیات مبارک امام سجاد علیهالسلام این بود که آن حضرت در دوران اسارت به صورت صریح، بیپرده و کاملا افشاگرانه به حقیقتِ کثیف حکومت اموی میپرداختند اما در دوران ثبات تغییر تاکتیک دادند.
دکتر کاظمی در پاسخ به این پرسش که چرا امام سجاد ع در دوران اسارتشان آنچنان قاطع به افشاگری میپرداختند گفت: آن حضرت رسالت داشت که نهضت مقدس عاشورا را جهانی کرده، بنیامیه را رسوا نموده و به قیامها و نهضتهای بعدی جهت دهد.
وی ادامه داد: امام سجاد علیهالسلام زبان گویای خونهای ریختهشده در نهضت عاشورا بود و بایستی شرایط را برای نمایش خون جوشان امام حسین ع فراهم میکرد و لازمهی این کار این بود که قساوت قلب دشمن، عمق فاجعه و شدت مصیبت و درد عاشورا را با صریحترین لهجه در برابر انظار همگان فریاد میزد.
به باور دکتر کاظمی، سیاست و منش کلی امامام معصوم در خصوص نهضت مقدس عاشورا این بود که این نهضت و قیام را زنده نگاه دارند چرا که عرصهی کربلا تابلوی پرافتخار شجاعت، ظلمستیزی و عدالتخواهی بود و ائمه معصومین میخواستند تا با احیای نهضت عاشورا، این زیباییها را که تمام انسانها نسبت به آنها احترام قائل میباشند در جامعهی اسلامی زنده نگاه داشته و حفظ کنند.
عاشورا از اسرار الهی بوده و هرگز محو شدنی نیست.
این کارشناس علوم دینی با بیان اینکه تمام معارف قرآن و انبیای الهی در حادثهی عاشورا خلاصه میشود اظهار داشت: نهضت حسینی مظهر تجلی اسماء و صفات الهی و حتی به تعبیر برخی بزرگان، مظهر تجلی ذات مقدس الهی است و علت زنده ماندن عاشورا نیز همین بوده و خداوند باقی است و نهضت مقدس کربلا نیز باقی و جاویدان خواهد بود.
حجت الاسلام کاظمی، تلاش خستگیناپذیر حضرت امام سجاد ع در جهت زنده نگاه داشتن نهضت عاشورا را مصداق بارز مبارزهی شدید آن حضرت علیه دستگاه حاکم عنوان کرده و افزود: امام سجاد ع طی 35 سال از حیات مبارکشان بعد از واقعهی عاشورا را صرف زنده نگاه داشتن این واقعه در جامعه کرد؛ لذا این که گفته شود آن حضرت شخصیتی گوشهگیر و غیر جهادی داشته است به هیچ عنوان صحیح نیست.
وی ادامه داد: امام سجاد ع همچنین جزء بکّائون عالم است و گریهی مداوم آن حضرت به خاطر عمق حادثهی عاشورا، یکی از جلوههای دیگر مبارزهی آن امام علیهی دستگاه حکومتی آن زمان است.
دکتر کاظمی به تبلیغ و جلوگیری از تحریف عاشورا توسط امام سجاد ع، به عنوان مصداق دیگری از جهاد آن حضرت اشاره کرده و تصریح کرد: امام سجاد ع از هر فرصتی بهره میبرد تا وقایع عاشورا را برای مردم به صورت صحیح تبیین کند و از تحریفات این نهضت مقدس جلوگیری کند.
این پژوهشگر علوم دینی، توصیه به زیارت امام حسین ع و سجده بر تربت سیدالشهدا ع را از مصادیق دیگر اقدامات و مبارزات فرهنگی امام زینالعابدین عنوان کرده و افزود: لقب اصلی آن حضرت، سجاد یعنی بسیار سجدهکننده بود و به همین لقب نیز بین مردم معروف بود و از طرفی نیز به پیروان خویش میفرمود بر تربت امام حسین ع سجده کنند؛ این نمونهای از فعالیتهای فرهنگی آن حضرت در زنده نگاه داشتن قیام عاشورا است.
حجت الاسلام کاظمی با بیان اینکه نهضت عاشورا دربردارنده و متضمن تمامی ابعاد دین مقدس اسلام است گفت: ائمهی معصومین تمام تلاششان را در احیای این نهضت مقدس به کار گرفتند و ما نیز در عضر حاضر باید نهضت عاشورا را به عنوان نهضتی زنده، پویا و بینالمللی به جهانیان معرفی کنیم.
دکتر کاظمی با اشاره به دورهی سوم از دوران امامت حضرت زینالعابدین که از آن به عنوان دوران ثبات و سازندگی یاد کرد افزود: در این دوران جنگی نبود و حکام بنیامیه و بنیمروان مقتدرانه حکومت کرده و پیروان ائمه ع را قتل عام میکردند و از طرفی بنا به برخی منابع حدود چهار هزار منبری درباری را تربیت کرده بودند که در مذمت حضرت علی ع تبلیغ کنند. در چنین شرایطی بود که حضرت امام سجاد ع محور فعالیتهای خویش را روی چند محور نظیر حفظ احادیث نبوی، اهمیت دادن به قرآن کریم، مبارزات اعتقادای و تاکید بر وحدت اسلامی متمرکز کرد.
وی ادامه داد: امام سجاد ع در حفظ احادیث به عنوان میراث گرانبها و ماندگار پیامبر اهتمام ویژه داشت. آن حضرت در شرایطی که نقل حدیث از نظر حکومت ممنوع بود، شاگردان و محدثان بسیاری را تربیت نمود. این یک نوع مبارزه با دستور حکومتی بود. امروز ما تمامی احادیث حضرت امام سجاد ع را در کتاب مسند الامام السجاد در دو جلد در اختیار داریم.
حجت الاسلام کاظمی با اشاره به مبارزات اعتقادی حضرت امام سجاد علیهالسلام در دوران امامتشان عنوان کرد: آن حضرت با گروههای عقیدتی مختلفی نظیر جبرگرایان، مشبهه و مرجعه به مبارزه پرداخت و عقاید باطل آنها را نقد میکرد و در مورد آنها روشنگری میفرمود.
حجتالاسلام دکتر موسوی کارشناس دیگر این گفتمان با بیان این مطلب که بعد از واقعهی عاشورا خفقان شدیدی بر اجتماع حاکم بود تصریح کرد: شرایط آن زمان به گونهای بود که حتی پیروان حضرت امام سجاد علیهالسلام نیز از آن حضرت فاصله گرفته بودند اما در چنین شرایطی، امام سجاد ع به بهترین وجه فعالیت نموده و به همه این پیام را منتقل کرد که شخص انقلابی وقتی فهمید مسیرش درست است حتی اگر همهی دنیا علیه او بودند باید دست از مبارزه نکشد.
این کارشناس علوم دینی دوران امامت امام سجاد ع را سخت و دشوار دانسته و گفت: در آن دوران محدودیت و خفقان زیادی بر جامعه حاکم بود و هیچ کسی نمیتوانست آزادانه حرف بزند و اعتراض کند. از طرفی هم بنیامیه مسئلهی جبر را پیش کشیده بودند و همهی جنایات خود را به خدا نسبت میدادند. در چنین اوضاعی بود که امام سجاد ع امامت جامعهی اسلامی را بر عهده داشت که در مکه و مدینه، حتی دوازده پیرو اطرافش نبود.
دکتر موسوی با اشاره به مبارزهی امام سجاد ع با ستمگران عنوان کرد: آن حضرت در همه جا با صراحت لهجه صحبت میکرد، حکومت را زیر سوال میبرد و خاندان ائمه علیهمالسلام را معرفی میکرد. در یک مورد آن حضرت در حال صحبت بودند که صدای اذان برخاست. آن حضرت پرسیدند این موذن به پیامبری چه کسی شهادت میدهد و کسی را که شهید کردید چه نسبتی با پیامبر دارد؟
حجتالاسلام موسوی با بیان این مطلب که امام سجاد ع برای فراهم نمودن زمینهی حکومت دینی باید ماهیت حکومت باطل اموی را برای مردم نشان میداد گفت: آن حضرت در این زمینه از هیچ تلاشی فروگذار نکرد و حتی بعد از دوران اسارت، هم در قالب دعا و هم در قالب عزاداری، در نشان دادن ماهیت پلید حکومت ظالمان روشنگری میفرمود.
این پژوهشگر علوم دینی با ذکر اهمیت امر تبلیغ و کارهای تشکیلاتی بیان داشت: تربیت شاگردان و محدثان فراوان و نیز هدایت غیر مستقیم برخی از قیامها از جمله فعالیتهای تشکیلاتی حضرت امام سجاد علیهالسلام بود.
دکتر موسوی هدف اصلی همهی معصومین ع را هدایت جامعه دانسته و تصریح کرد: زنده نگاه داشتن قیام عاشورا توسط امام سجاد ع نیز با هدف هدایت جامعه صورت میپذیرفت. وی به عهده گرفتن سرپرستی نیازمندان و انتقال مضامین بلند اخلاقی، اجتماعی و سیاسی در قالب دعا را از جمله اقدامات هدایتگرایانهی امام سجاد ع عنوان کرد.
حجتالاسلام موسوی با مهم ارزیابی نمودن ابزار دعا و مناجات در روش مبارزاتی امام زینالعابدین ع بیان داشت: آن حضرت به کمک دعا توجه مردم را به ائمه معصومین ع سوق میداد. پیام سیاسی این ادعیه این بود که مردم خاندان اهل بیت ع را به عنوان رهبران اصلی جامعه فراموش نسازند.
وی با بیان این مطلب که امامت با سیاست آمیخته است عنوان کرد: همهی ائمه معصومین سیاسی بودند و از هر زمینهای برای روشنگری در این باب استفاده میکردند. امام سجاد ع نیز هیچگاه در برابر حکومت ظالم سکوت نکرد و در قالب دعا، مناجات و خطبهها ضد حکومت باطل آن زمان فعالیت میکرد.
به گزارش خبرگزاری صدای افغان (آوا)، حجت الاسلام والمسلمین دکتر کاظمی که به عنوان کارشناس در این گفتمان حضور داشت با بیان اینکه در طول تاریخ دربارهی امام سجاد علیهالسلام کملطفیهای زیادی صورت گرفته است تصریح کرد: برخی نویسندگان قدیم و معاصر در مورد حضرت امام سجاد ع اطلاعات غلط فراوانی داده اند به گونهای که حتی وهابیت نیز از این شرایط سوءاستفاده کرده و سعی کردهاند تا اصل امامت را زیر سوال ببرند.
دکتر کاظمی با اشاره به این مطلب که در مورد امام سجاد ع این تصور وجود دارد که ایشان شخصیتی گوشهگیر و محترز از سیاست داشتهاند، وظایف علما و مراکز علمی و فرهنگی را در دفع چنین شبهاتی سنگین عنوان کرده و گفت: با چنین شبهات و تصوراتی جایگاه امامت مخدوش میشود؛ چرا که در حقیقت امامت یعنی مقامی که در امور دین و دنیای مردم نیز دخالت و رهبری داشته باشد، در حالی که با فرض گرفتن غافل بودن امام سجاد از سیاست و امور دنیای مردم، یکی از رئوس امامت زیر سوال میرود.
این پژوهشگر علوم دینی با بیان اینکه ضرورت دنیای امروز مسلمانان عمل به رسالتهایی است که امام سجاد ع در عصر خویش انجام میدادند اظهار داشت: میتوان جایگاه امامت و رسالت را در سه محور تبلیغ و تفسیر دین، میراثداریِ پیامبر ختمی مرتبت و تلاش برای تشکیل حکومت اسلامی خلاصه کرد که مورد اخیر، گاهی از طریق اقدامات نظامی و گاهی هم از طریق ارائهی ملاک و معیار حکومت ناب اسلامی قابل اجرا میباشد.
حجت الاسلام کاظمی دوران امامت امام سجاد علیهالسلام را به دوران اسارت، دوران قیامها و دوران ثبات و سازندگی تقسیم کرده و بیان کرد: تفاوت اساسی دوران اسارت و دوران ثبات از حیات مبارک امام سجاد علیهالسلام این بود که آن حضرت در دوران اسارت به صورت صریح، بیپرده و کاملا افشاگرانه به حقیقتِ کثیف حکومت اموی میپرداختند اما در دوران ثبات تغییر تاکتیک دادند.
دکتر کاظمی در پاسخ به این پرسش که چرا امام سجاد ع در دوران اسارتشان آنچنان قاطع به افشاگری میپرداختند گفت: آن حضرت رسالت داشت که نهضت مقدس عاشورا را جهانی کرده، بنیامیه را رسوا نموده و به قیامها و نهضتهای بعدی جهت دهد.
وی ادامه داد: امام سجاد علیهالسلام زبان گویای خونهای ریختهشده در نهضت عاشورا بود و بایستی شرایط را برای نمایش خون جوشان امام حسین ع فراهم میکرد و لازمهی این کار این بود که قساوت قلب دشمن، عمق فاجعه و شدت مصیبت و درد عاشورا را با صریحترین لهجه در برابر انظار همگان فریاد میزد.
به باور دکتر کاظمی، سیاست و منش کلی امامام معصوم در خصوص نهضت مقدس عاشورا این بود که این نهضت و قیام را زنده نگاه دارند چرا که عرصهی کربلا تابلوی پرافتخار شجاعت، ظلمستیزی و عدالتخواهی بود و ائمه معصومین میخواستند تا با احیای نهضت عاشورا، این زیباییها را که تمام انسانها نسبت به آنها احترام قائل میباشند در جامعهی اسلامی زنده نگاه داشته و حفظ کنند.
عاشورا از اسرار الهی بوده و هرگز محو شدنی نیست.
این کارشناس علوم دینی با بیان اینکه تمام معارف قرآن و انبیای الهی در حادثهی عاشورا خلاصه میشود اظهار داشت: نهضت حسینی مظهر تجلی اسماء و صفات الهی و حتی به تعبیر برخی بزرگان، مظهر تجلی ذات مقدس الهی است و علت زنده ماندن عاشورا نیز همین بوده و خداوند باقی است و نهضت مقدس کربلا نیز باقی و جاویدان خواهد بود.
حجت الاسلام کاظمی، تلاش خستگیناپذیر حضرت امام سجاد ع در جهت زنده نگاه داشتن نهضت عاشورا را مصداق بارز مبارزهی شدید آن حضرت علیه دستگاه حاکم عنوان کرده و افزود: امام سجاد ع طی 35 سال از حیات مبارکشان بعد از واقعهی عاشورا را صرف زنده نگاه داشتن این واقعه در جامعه کرد؛ لذا این که گفته شود آن حضرت شخصیتی گوشهگیر و غیر جهادی داشته است به هیچ عنوان صحیح نیست.
وی ادامه داد: امام سجاد ع همچنین جزء بکّائون عالم است و گریهی مداوم آن حضرت به خاطر عمق حادثهی عاشورا، یکی از جلوههای دیگر مبارزهی آن امام علیهی دستگاه حکومتی آن زمان است.
دکتر کاظمی به تبلیغ و جلوگیری از تحریف عاشورا توسط امام سجاد ع، به عنوان مصداق دیگری از جهاد آن حضرت اشاره کرده و تصریح کرد: امام سجاد ع از هر فرصتی بهره میبرد تا وقایع عاشورا را برای مردم به صورت صحیح تبیین کند و از تحریفات این نهضت مقدس جلوگیری کند.
این پژوهشگر علوم دینی، توصیه به زیارت امام حسین ع و سجده بر تربت سیدالشهدا ع را از مصادیق دیگر اقدامات و مبارزات فرهنگی امام زینالعابدین عنوان کرده و افزود: لقب اصلی آن حضرت، سجاد یعنی بسیار سجدهکننده بود و به همین لقب نیز بین مردم معروف بود و از طرفی نیز به پیروان خویش میفرمود بر تربت امام حسین ع سجده کنند؛ این نمونهای از فعالیتهای فرهنگی آن حضرت در زنده نگاه داشتن قیام عاشورا است.
حجت الاسلام کاظمی با بیان اینکه نهضت عاشورا دربردارنده و متضمن تمامی ابعاد دین مقدس اسلام است گفت: ائمهی معصومین تمام تلاششان را در احیای این نهضت مقدس به کار گرفتند و ما نیز در عضر حاضر باید نهضت عاشورا را به عنوان نهضتی زنده، پویا و بینالمللی به جهانیان معرفی کنیم.
دکتر کاظمی با اشاره به دورهی سوم از دوران امامت حضرت زینالعابدین که از آن به عنوان دوران ثبات و سازندگی یاد کرد افزود: در این دوران جنگی نبود و حکام بنیامیه و بنیمروان مقتدرانه حکومت کرده و پیروان ائمه ع را قتل عام میکردند و از طرفی بنا به برخی منابع حدود چهار هزار منبری درباری را تربیت کرده بودند که در مذمت حضرت علی ع تبلیغ کنند. در چنین شرایطی بود که حضرت امام سجاد ع محور فعالیتهای خویش را روی چند محور نظیر حفظ احادیث نبوی، اهمیت دادن به قرآن کریم، مبارزات اعتقادای و تاکید بر وحدت اسلامی متمرکز کرد.
وی ادامه داد: امام سجاد ع در حفظ احادیث به عنوان میراث گرانبها و ماندگار پیامبر اهتمام ویژه داشت. آن حضرت در شرایطی که نقل حدیث از نظر حکومت ممنوع بود، شاگردان و محدثان بسیاری را تربیت نمود. این یک نوع مبارزه با دستور حکومتی بود. امروز ما تمامی احادیث حضرت امام سجاد ع را در کتاب مسند الامام السجاد در دو جلد در اختیار داریم.
حجت الاسلام کاظمی با اشاره به مبارزات اعتقادی حضرت امام سجاد علیهالسلام در دوران امامتشان عنوان کرد: آن حضرت با گروههای عقیدتی مختلفی نظیر جبرگرایان، مشبهه و مرجعه به مبارزه پرداخت و عقاید باطل آنها را نقد میکرد و در مورد آنها روشنگری میفرمود.
حجتالاسلام دکتر موسوی کارشناس دیگر این گفتمان با بیان این مطلب که بعد از واقعهی عاشورا خفقان شدیدی بر اجتماع حاکم بود تصریح کرد: شرایط آن زمان به گونهای بود که حتی پیروان حضرت امام سجاد علیهالسلام نیز از آن حضرت فاصله گرفته بودند اما در چنین شرایطی، امام سجاد ع به بهترین وجه فعالیت نموده و به همه این پیام را منتقل کرد که شخص انقلابی وقتی فهمید مسیرش درست است حتی اگر همهی دنیا علیه او بودند باید دست از مبارزه نکشد.
این کارشناس علوم دینی دوران امامت امام سجاد ع را سخت و دشوار دانسته و گفت: در آن دوران محدودیت و خفقان زیادی بر جامعه حاکم بود و هیچ کسی نمیتوانست آزادانه حرف بزند و اعتراض کند. از طرفی هم بنیامیه مسئلهی جبر را پیش کشیده بودند و همهی جنایات خود را به خدا نسبت میدادند. در چنین اوضاعی بود که امام سجاد ع امامت جامعهی اسلامی را بر عهده داشت که در مکه و مدینه، حتی دوازده پیرو اطرافش نبود.
دکتر موسوی با اشاره به مبارزهی امام سجاد ع با ستمگران عنوان کرد: آن حضرت در همه جا با صراحت لهجه صحبت میکرد، حکومت را زیر سوال میبرد و خاندان ائمه علیهمالسلام را معرفی میکرد. در یک مورد آن حضرت در حال صحبت بودند که صدای اذان برخاست. آن حضرت پرسیدند این موذن به پیامبری چه کسی شهادت میدهد و کسی را که شهید کردید چه نسبتی با پیامبر دارد؟
حجتالاسلام موسوی با بیان این مطلب که امام سجاد ع برای فراهم نمودن زمینهی حکومت دینی باید ماهیت حکومت باطل اموی را برای مردم نشان میداد گفت: آن حضرت در این زمینه از هیچ تلاشی فروگذار نکرد و حتی بعد از دوران اسارت، هم در قالب دعا و هم در قالب عزاداری، در نشان دادن ماهیت پلید حکومت ظالمان روشنگری میفرمود.
این پژوهشگر علوم دینی با ذکر اهمیت امر تبلیغ و کارهای تشکیلاتی بیان داشت: تربیت شاگردان و محدثان فراوان و نیز هدایت غیر مستقیم برخی از قیامها از جمله فعالیتهای تشکیلاتی حضرت امام سجاد علیهالسلام بود.
دکتر موسوی هدف اصلی همهی معصومین ع را هدایت جامعه دانسته و تصریح کرد: زنده نگاه داشتن قیام عاشورا توسط امام سجاد ع نیز با هدف هدایت جامعه صورت میپذیرفت. وی به عهده گرفتن سرپرستی نیازمندان و انتقال مضامین بلند اخلاقی، اجتماعی و سیاسی در قالب دعا را از جمله اقدامات هدایتگرایانهی امام سجاد ع عنوان کرد.
حجتالاسلام موسوی با مهم ارزیابی نمودن ابزار دعا و مناجات در روش مبارزاتی امام زینالعابدین ع بیان داشت: آن حضرت به کمک دعا توجه مردم را به ائمه معصومین ع سوق میداد. پیام سیاسی این ادعیه این بود که مردم خاندان اهل بیت ع را به عنوان رهبران اصلی جامعه فراموش نسازند.
وی با بیان این مطلب که امامت با سیاست آمیخته است عنوان کرد: همهی ائمه معصومین سیاسی بودند و از هر زمینهای برای روشنگری در این باب استفاده میکردند. امام سجاد ع نیز هیچگاه در برابر حکومت ظالم سکوت نکرد و در قالب دعا، مناجات و خطبهها ضد حکومت باطل آن زمان فعالیت میکرد.
منبع : خبرگزاری صدای افغان (آوا) قم