افغانستان عملاً مستعمره نوین کشورهای غربی است

در نود و نهمین سال‌گرد استرداد استقلال کشور از بریتانیا؛ گفتمان علمی‌پژوهشی تحت عنوان «۲۸ اسد و استعمار پس از استقلال» با حضور ده‌ها تن از دانشجویان از سوی دفتر مرکزی مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان در کابل برگزار شد.

کارشناس این گفتمان علمی‌پژوهشی با بیان‌اینکه افغانستان تنها چند سال محدود آن‌هم به دلیل فشارهای جنگ اول جهانی بر انگلیس، مستقل بود تاکید کرد که هم‌اکنون نظر به وابستگی‌های فرهنگی، اقتصادی، تکنالوژیکی و علمی؛ افغانستان استقلال ندارد.

داکتر محمد باقر سعیر، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسایل سیاسی در این گفتمان یادآور شد که هرچند هم‌اکنون هیچ کشوری به صورت مطلق ادعای استقلالیت نمی‌تواند؛ اما نظر به وابستگی‌های افغانستان، ما حتی استقلال نسبی هم نداریم.

آقای سعیر تصریح کرد که استقلال نسبی وابسته به قدرت درونی و قدرت بین‌المللی کشورها است.

به گفته‌ی سعیر؛ افغانستان در ظاهر تنها در چند سال محدود به دلیل درگیر بودن انگلیس در جنگ اول جهانی توانست تا محوریت سیاست خارجی و تعیین خطوط سیاست خارجی خود را در سطح منطقه در اختیار خود بگیرد.

او افزود که با ختم جنگ اول جهانی این صلاحیت‌ها نیز بار دیگر از افغانستان گرفته‌شد.

سعیر همچنین اشاره کرد که در سال 1921 وقتی انگلیس‌ها "استقلال" افغانستان را پذیرفتند؛ امان‌الله خان خود پیمانی را امضاء کرد که پدران اش نیز امضاء کرده بود.

براساس گفته‌های سعیر؛ در برخی مواد این پیمان آمده بود که سیاست‌خارجی افغانستان در مشاوریت با حکومت هند بریتانیوی در منطقه و سطح جهان طرح‌ریزی خواهد شد.

او اضافه کرد که از نظر مصادیق تاریخی، افغانستان هیچگونه استقلال به معنای واقعی نداشته و امان الله خان نیز یکی از مصدقین پیمانی بود که حبیب الله، عبدالرحمن و شاهان قبل از او به پای آن امضاء کرده بودند.

به گفته‌ی این استاد دانشگاه؛ امان‌الله خان ظاهراً آدم روشن‌فکر و ضد سنت‌گرایی بود؛ اما در حقیقت محصور ارزش‌های شده بود که بر ضد آن می‌جنگید.

او تاکید کرد که ما زمانی به استقلال نسبی می‌رسیم که روی موضوعاتی سرمایه‌گذاری کنیم که ما را از وابستگی‌ها به بیرون نجات بدهد.

به گفته‌ی او؛ تنها همانند کشور هند با سرمایه‌گذاری روی علم و دانش می‌شود که ما از وابستگی به بیرونی‌ها رهایی یابیم.

سعیر همچنین اشاره به استعمار کهن و استعمار جدید اشاره کرد و افزود که مصداق‌های این دو مقوله در اکثر موارد نه تنها که با هم متفاوت هستند بل در تضاد با هم نیز قرار دارند.

سعیر با بیان‌اینکه جلوه‌های استعمار کهن از سال‌های 1600 تا 1870 نمایان بود و بعد از آن ما با استعمار جدید مواجه هستیم، خاطر نشان کرد که افغانستان پس از استرداد استقلال در سال 1919 م با مصداق‌های استعمار جدید مواجه است.

این استاد دانشگاه مصداق‌های بارز استعمار کهن را در نظامی‌گری، استفاده از قدرت سخت، بیرون کشیدن منابع اولیه و خام کشور های مستعمره، مخالفت با ایدولوژی حاکم و بدست گرفتن چرخه‌های اقتصادی کشورهای جهان سوم و مستعمره خلاصه کرد.

سعیر اما اضافه کرد که بعد از 1870 و با آمدن تکنالوژی و صنعت در دنیای غرب شکل استعمار تغییر کرد و غربی‌ها در پی استعمار کشورها با استفاده از قدرت نرم شدند.

او ویژگی‌های استعمار جدید را در استعمار سیاسی، تسلط بر اقتصاد کشورهای جهان سوم تهاجم فرهنگی عنوان کرد و افزود که کشورهای استعمار گر با ایجاد شرکت‌های چند ملیتی در کشورهای جهان سوم و نگهداری شرکت‌های مادر در اصل کشورهای شان این کشورها را مصرفی به بار می‌آورد و تسلط کامل بر اقتصاد شان پیدا می‌کرد.

سعیر اشاره کرد که هم‌اکنون هرچند از نظر اقتصادی پیش‌رفت زیادی کرده است؛ اما این کشور به دلیل اینکه تنها نمایندگی کمپنی های وابسته به کشورهای غربی در چین و اصل شرکت‌های مادر در امریکا و اروپا قرار دارد، از نظر اقتصادی، تکنالوژی و صنعت وابستگی صد در صد به کشورهای غربی دارد.

این استاد دانشگاه همچنین با اشاره به استعمار سیاسی افزود که در پلان "خاورمیانه بزرگ" یکی از سه مولفه‌ی که امریکا به دنبالش است، "دموکراتیک سازی" نظام‌های موجوده در خاورمیانه است.

به گفته‌ی او؛ وقتی ساختار دموکراتیک –اکثریت محور نه حق محور- شد، حتی پارلمان کشور اسلامی مواردی را تصویب می‌کنند که قسمت عمده مواد آن با آیات، روایات و مستندات فقهی در تضاد و تقابل قرار دارد.

در همین حال یارمحمد رحمتی مشاور ارشد ریاست کُل مرکز تبیان در این گفتمان علمی پژوهشی شهادت پنجمین اختر آسمان تابناک امامت و ولایت را تسلیت گفت و افزود که قرآن ما را به اطاعات و پیروی از ائمه معصومین ع تاکید کرده است.

آقای رحمتی اضافه کرد که جدا از رسول گرامی اسلام، اطاعات مطلق از ائمه معصومین ع نیز بر هر مسلمان واجب است.

به گفته‌ی رحمتی؛ یکی از دلایل مواجه شدن جهان اسلام با بحران‌های گوناگون در شرایط کنونی فاصله گرفتن مسلمانان از تفسیر آیه قرآن‌کریم در مورد اطاعت از ائمه معصومین و ولی امر مسلمین است.

براساس اظهارات مشاور ارشد ریاست کُل مرکز تبیان؛ متاسفانه برخی علمای دنیا پرست از این آیه قرآن‌کریم به نحو دلخواه شان تفسیر کرده‌اند و خیلی از حاکمانی که ولی امر نبودند را به اساس رشوه ولی امر قبولانده‌اند.

او خاطر نشان کرد که اگر چنین تفاسیری از قرآن صورت نمی‌گرفت ما امروز مشکلات کنونی را نمی‌داشتیم.

علی رضا رضوی، از اعضای دانشجویی مرکز تبیان نیز در این گفتمان علمی پژوهشی یادآور شد که امروز خطرناک تر از استعمار سخت، استعمار فکری است که کشورها را تهدید می‌کند.

به گفته‌ی آقای رضوی؛ امروز عساکر و حضور فزیکی خیلی مطرح نیست بل زمانیکه تولید محتوای فرهنگی و رسانه ای نباشد خودش استعمار محسوب میشود. وقتی استاد دانشگاه خودش صاحب اثر نباشد و از یک منبع دیگه برای دانش‌جویان تدریس کند، خودش استعمار است.

او همچنین اضافه کرد که زمانی سریال‌های هندی و ترکی که میخواهد لباس و ما را تغییر میدهد خودش استعمار محسوب می‌شود. وقتی دالر پشتبان پول کشور ما میشود و به علت تغییر و تحول آن پول ما متحول می‌شود خودش استعمار اقتصادی است.

سیده رابعه ملبوبی نیز در این گفتمان علمی پژوهشی اشاره کرد که ما در حالی از استقلال کشور تجلیل می کنیم که فقر، بدبختی و آوارگی در خانه، خانه ای ما سیر و افزایش خود را سپری می‌کند.

او همچنین حضور خارجی ها را در تضاد با مفهوم استقلال عنوان کرد و افزود که ما امروز در تمام عرصه ها از سوی کشورهای بیرونی تحت فشار قرار داریم.

سیدابراهیم محسنی از دیگر اعضای دانشجویی مرکز تبیان در این گفتمان علمی پژوهشی اشاره کرد که ما تاکنون استقلال نداشتیم و حال نیز نداریم.

آقای محسنی اضافه کرد که هنوز ما در تصامیم و امورات خود مستقل نیستیم و همه‌ی تصامیم از سوی کشورهای بیرون گرفته می‌شود.