دختران اچین؛ خاستگاه داعش می‌خواهند پولیس شوند

این منطقه خاستگاه اصلی گروه داعش در افغانستان است. یکسال پیش ارتش امریکا بمب ۱۱ تنی موسوم به "مادر بمب‌ها" را در همین منطقه بر مرکز فرماندهی این گروه پرتاب کرد.
 
ما با تیمی از همکاران بخش پشتوی بی‌بی‌سی، یکسال بعد از پرتاب این بمب به اچین رفتیم تا تاثیر پرتاب آن را بر وضعیت امنیتی و زندگی مردم محل ببینیم.
 
پیمودن مسیر طولانی و خاکی منتهی به اچین شبیه گذر از تونل وحشت بود. از دشت‌ها و تپه‌های زیادی گذر کردیم تا به داخل دره‌ای که یکسال پیش محل استقرار داعش بود، رسیدیم. در امتداد این مسیر پاسگاه‌های نیروهای افغان ایجاد شده بود.
 
پس از چند ساعت مسافرت به محل اصابت مادر بمب‌ها رسیدیم. تصور ما این بود که بمبی به این بزرگی باید حفره‌ای بزرگ در محل ایجاد کرده باشد؛ ولی چنین نبود. تنها قسمتی از یک تخت سنگی بزرگ پودر شده بود و موج انفجار تمام خانه‌های اطراف را تا چندین صد متری با خاک یکسان کرده بود.
 
کمی بالاتر در انتهای دره، نظامیان امریکایی مستقر بودند و در ساعاتی که آنجا بودیم هلیکوپترهای بلک‌هاک بر فراز سر ما در پرواز بودند.
 
در لابلای ویرانه‌ها هنوز لباس های جامانده از جنگجویان داعش دیده می‌شد. یکی از ساکنان محل که خانه‌اش در فاصله خیلی دور از این محل قرار داشت و ویران شده بود، به ما گفت که هفتاد جسد داعش را آن روز شمرده و در جمع‌آوری این اجساد مشارکت داشته‌است.
 
میراث دو سال حاکمیت داعش در اچین
زمانی که منطقه در کنترل داعش بود، بخشی از خانه‌های مردم و ساختمان مکاتب به محل فرماندهی و استقرار جنگجویان این گروه تبدیل شده بودند.
 
به گفته ساکنان محل، داعش در گام نخست باور دینی مردم را هدف قرار داده بود. این گروه سعی در قبولاندن روایت خود از شریعت بر مردم داشت و جوانان را به صف جنگجویان داعش دعوت می‌کرد.

 
بازار "شدل" در قلب این منطقه در زمان حاکمیت داعش تعطیل و به ساختمان های متروکه تبدیل شده بود.
 
مکاتب مسدود و بچه‌های مردم دور از چشم جنگجویان داعش برای آموزش به مناطق دیگر می‌رفتند. شمار زیادی از مردم محل با رها کردن خانه‌هایی که نسل ها در آن زندگی کرده بودند، به اطراف و یا شهرها کوچ کرده بودند.
 
در جریان جنگ علاوه بر خانه‌ها و بازار، ساختمان مکاتب منطقه بیش از هر جای آسیب دیده بود.
 
اچین یکسال پس از حمله آمریکا
بازار شدل یک سال بعد از پرتاب مادر بمب‌ها، توسط مردم تا حدی بازسازی شده و جنب و جوش دوباره به آن برگشته است. در مغازه‌ها از مواد خوراکی گرفته تا وسایل خانه، لباس و وسایل آرایشی و زینتی زنان پیدا می‌شود. حالا این فرصت برای زنان مهیا شده تا در منطقه‌ای که هنوز تهدید داعش از بین نرفته، نفس تازه بکشند و از بازار خرید کنند. اکنون زنان ولسوالی اچین دوباره به جامعه برگشته، به راحتی قدم می‌زنند و در کنار مردان بر روی زمین ها کار می‌کنند.
 
مکاتب اچین
وقتی به مکتب رسیدم، زنگ خورده بود و ساعت تفریح بود. صدای صدها دانش آموز در فضا پچیده بود که در بیرون و حیاط مکتب سرگرم شوخی و تفریح بودند. وقتی ما را دیدند، دور ما حلقه زدند. این حلقه چنان دوستانه شد که به سختی ‌توانستیم راه‌ ما را به داخل مدرسه باز کنیم. کودکانی که شور و هیجان زندگی در چشمان شان موج می‌زد.
 
ساختمان در جریان جنگ با داعش به یک ویرانه تبدیل شده بود. یک سال بعد از داعش نیز نه دری داشت و نه پنجره‌ای. آثار گلوله‌‌ و موشک ها در و دیوار و حتی سقف اتاق‌ها را سوراخ سوراخ کرده بود.
 
از چوکی و میز در صنف‌ها خبری نبود. شکایت دانش آموزان و مسؤولان، ساختمان ویران مکتب نبود، شکایت از کمبود معلم و کتاب درسی بود.
 
مکتبی که قبل از پرتاب مادر بمب‌ها پایگاه داعش بود و اکنون نیز قبر شماری از جنگجویان داعش در اطراف آن دیده می‌شود.
 
بعد از ظهر به مکتب دخترانه اچین رفتیم. رفتن ما همزمان با ورود یک گروه بزرگ از دختران به مکتب بود. حس عجیبی بود. دیدن اینهمه دانش آموز دختر در محل حاکمیت داعش.
 
دخترانی با لباس های رنگارنگ در مکتب فضای دیگری را خلق کرده بود. ۶۰۰ دانش آموز دختر از کلاس اول تا هفت در این مکتب درس می‌خوانند.
 
ساختمان این مکتب نیز ویرانی کمتر از مکتب پسرانه نداشت. صنف ها خراب و تاریک بودند. ۶۰۰ دانش آموز دختر تنها سه معلم داشتند که همه آنها نیز مرد بودند.
 
نام نیک پولیس
آرزوهای شاگردان و کودکان در شهرهای افغانستان این است که روزی داکتر، انجنیر و مدیر شوند؛ ولی در اچین وقتی از یک صنف ۳۰ نفری از دانش آموزان دختر پرسیدیم که می‌‎خواهید درآینده چکاره شوید؟ اکثریت آنان صدا کردند که می‌خواهند پولیس شوند.

 
نجات مردم از چنگ داعش و آزادی‌های نسبی که در ولسوالی اچین به وجود آمده، نیروهای امنیتی افغان را در اچین به قهرمانان واقعی این دختران تبدیل کرده است. برخلاف شهرها که مردم نیروهای امنیتی را در دفع حملات شورشیان، مبارزه با فساد و قانون مداری ناکام می دانند.
 
ویرانه‌های اچین بازسازی نشده
نیروهای امنیتی افغانستان با پشتیبانی نیروهای امریکایی جنگجویان داعش را تا حدود ده کیلومتر این منطقه به سمت مرز پاکستان رانده‌اند. ترس از بازگشت داعش هنوز وجود دارد.
 
به استثنای پاسگاه‌های نظامی که در منطقه و اطراف آن ایجاد شده، کاری برای بازسازی منطقه انجام نشده است.


خانه‌های مردم محل که در اثر موج انفجار مادر بمب‌ها تخریب شده به به همان حالت ویران باقی مانده‌اند.
 
مدارس نیز تاکنون ویران مانده‌اند
شمار زیادی از محصلان دروس دینی، محلی برای درس خواندن ندارند، آنان در یک سرای سرباز و در مغازه‌های کوچک درس می‌خوانند.
 
استاد این محصلان که بیشتر شان زیر سن ۱۵ بودند، به ما اصرار داشت که صدایش را به گوش مسؤولین برسانیم.
 
در اچین یک مرکز کوچک درمانی در گوشه‌ای از بازار این ولسوالی فعال بود که تنها دو پزشک زن داشت که با هم خواهر بودند.
 
ترس از بازگشت داعش
نیروهای افغان و امریکایی مثل سد جلو برگشت جنگجویان داعش را گرفته‌اند. به گفته یکی از فرماندهان افغان حدود ۴۰۰ جنگجوی داعش در منطقه حضور دارند. هرچند شمار زیادی از آنها به کوه‌های ولایت کنر در همسایگی ننگرهار پناه برده‌اند.
 
مردم خاطرت تلخی از تسلط داعش دارند. در مسیر راه اچین از روستاهایی عبور کردیم که داعش مردمانی را که از این محل اسیر گرفته بود، روی مین نشاند و بعد منفجر کرد.

 
برای مردم اچین داعش به یک هیولای وحشتناک می‌ماند. عدم توجه دولت به بازسازی نیز مردم را نگران کرده است. شاید بازسازی ویرانه‌های جنگ بتواند باور مردم به حفظ دست‌آوردهای تازه و برنامه دولت برای نابودی داعش را بیشتر کند.
 
داعش دیگر حضور پررنگ گذشته را در شرق افغانستان ندارد. این گروه حالا در بخش‌هایی از شمال کشور حضورش را تقویت کرده است.