مقام‌های بلندپایه نظامی افغانستان و پاکستان توافق کرده‌اند که برای بهبود امنیت در منطقه، گروه کاری مشترک ایجاد کنند.
ارتش پاکستان اعلام کرده که این توافق در حاشیه نشست چهارجانبه مقام‌های بلندپایه نظامی پاکستان، چین، تاجیکستان و افغانستان حاصل شده است.
دومین نشست مکانیسم همکاری و هماهنگی چهارجانبه مبارزه با تروریزم روز یک‌شنبه ۵ سنبله در شهر دوشنبه تاجیکستان آغاز شد.
ارتش پاکستان گفته که در حاشیه این نشست رئیس ارتش پاکستان به جنرال شریف یفتلی؛ رئیس ستاد ارتش افغانستان پیشنهاد کرده که گروه کاری مشترک ایجاد کنند.
جنرال قمر جاوید باجوا هدف از این اقدام را ارائه توصیه‌های امنیتی برای نگرانی‌های مشترک عنوان کرده است.
نشست چهار جانبه مقام‌های امنیتی منطقه در حالی انجام می‌شود که امریکا اعلام کرده است که دیگردر برابر حضور پناهگاه‌های امن تروریست ها در خاک پاکستان سکوت نخواهد کرد.
پاکستان اما می گوید که در این کشور هیچ پناهگاه امن تروریست ها وجود ندارد.
این در حالی است که به باور ناظران مسایل افغانستان و منطقه، اینگونه نشست ها و گفتگوها و توافقات میان نظامیان یا مقام های غیر نظامی دو دولت همسایه با یا بدون مشارکت طرف های دیگر، بی سابقه نیست و پیش از این نیز نشست های مشابهی برگزار شده است.
با این حساب، از دید آگاهان، نکته اول این است که این نشست ها در چارچوب همکاری های معمول میان دو کشور، قابل تحلیل است و خارج از این چارچوب، هیچ انتظار غیر معمول و بی پیشینه ای نمی توان از این گونه نشست ها و توافقات برآمده از آن داشت.
مساله دوم هم این است که بر بنیاد آنچه در بیانیه ارتش پاکستان مطرح شده، در این گونه نشست ها هرگز قرار نیست که مسایلی که از نظر اهمیت، آثار و بازخوردهای سیاسی و امنیتی برای دو کشور، راهبردی و استراتژيک محسوب می شوند، مورد بحث و بررسی واقع شوند.
نهایت چیزی که می توان از اینگونه نشست ها و توافق های برآمده از آن، انتظار داشت این است که نظامیان و مرزبانان مستقر در دو سوی خط دیورند از این پس، هماهنگی های بیشتری داشته باشند، حتی ممکن است تعاملات، نشست ها و مذاکرات مستقیم و رویارو میان آنها صورت داده شود تا در نهایت، مشکلات مرزی یا نگرانی های امنیتی مشابه میان دو کشور، به یک جنگ تمام عیار، تبدیل نشود.
اگرچه این امر نیز در نوع خود، هدف مهمی محسوب می شود؛ اما چیزی از بار مشکلات موجود یا نتایج ویرانگرتر آن در آینده نخواهد کاست.
حد اقل چیزی که می توان گفت این است که این نشست ها کمک ملموس و معنتابهی به حل مسایل مبتلابه میان دو کشور نخواهد کرد؛ زیرا اصولا قرار نیست در این نشست ها، مسایل اصلی که زمینه ساز بروز تنش های مرزی یا تشدید ناامنی های ناشی از گسیل تروریزم از پاکستان به افغانستان می شود، مورد بحث واقع شود.
به عنوان نمونه، اصلی ترین مساله مبتلابه در روابط دو کشور که سال هاست بر همکاری های معمول میان دو کشور به عنوان دو همسایه که دارای ۱۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک زمینی هستند، سایه انداخته و مانع شکل گیری یک رابطه عادی و دوستانه بین دو کشور شده، مساله دیورند است.
دیورند هنوز به عنوان یک تابوی غیر قابل نقد و بحث در سیاست رسمی دولت افغانستان، قلمداد می شود.
با وجود آنکه پاکستانی ها بارها به تصریح و تلویح، موضع خود در این زمینه را اعلام و مشخص کرده اند؛ اما دولت های افغانستان یا آن را نادیده گرفته و با محافظه کاری و مصلحت اندیشی از کنار آن گذشته اند و یا با حیثیتی کردن مساله و استناد نابخردانه به مواضع و رویه های سلاطین و پادشاهان پیشین افغانستان، هرگونه گفتگو و مذاکره برای حل مساله دیورند را نفی و رد کرده اند.
این همان چیزی است که همچنان مسایل و مشکلات امنیتی افغانستان را استمرار می بخشد و چه بسا تقویت می کند و برای پاکستان، بهانه های لازم برای دخالت مدام در امور داخلی افغانستان را فراهم می نماید.
راهکار اساسی این مساله این است که در نشست های مشترک میان دو کشور، تابوی مذاکره بر سر دیورند هم شکسته شود و دوطرف در یک فضای باز و عاری از هرگونه اعمال فشار یا احساس هراس، به بیان شجاعانه و بی پرده مواضع خود، اقدام کنند و راه حل های معقول، عملی و زمان بندی شده را برای حل مرحله به مرحله این معضل، پیدا کنند.
این تنها راه برداشته شدن سایه سلطه پاکستان از فراز امنیت و سیاست افغانستان است و تا زمانی که این تابو شکسته نشده، همکاری های مقطعی و موردی میان دو کشور، در اوج بحران و تنش در روابط دو کشور، راه به جایی نخواهد برد.
