امیرالمؤمنین(ع) یکی از راه‌های طول عمر با برکت انسان را عفو و گذشت از حق و حقوق خود نسبت به دیگران می‌دانند.
ازدواج، نخستین سنگ بنای تشکیل خانواده و بالطبع، جامعه و اجتماع است و از جمله تعالیمی است که از سوی اهل‌بیت(ع) بسیار مورد تأکید قرار گرفته است، اگر پس از شکل‌گیری این کانون، بر اساس رهنمودهای اهل‌بیت(ع) حرکت کنیم، بی‌تردید آن خانه و خانواده محلی برای بارش رحمت و فضل الهی خواهد بود.
یکی از عواملی که نه تنها موجب ایجاد اختلاف میان زوج‌ها می‌شود، بلکه این اختلاف را تشدید می‌کند، گذشت نکردن از خطای یکدیگر و بزرگ جلوه دادن مشکلات کوچک است. عفو و گذشت سیرۀ رفتاری همه اهل‌بیت(ع) و به ویژه پیامبر اکرم(ص) بوده است.
آنان با این رفتار زیبای خود این درس را به ما دادند که ای مؤمنان ، گذشت از یکدیگر عامل دوستی میان انسان‌ها، برطرف‌کنندۀ کدورت‌ها و ناراحتی‌ها و در نتیجه رضای خداوند است.
دربارۀ اثرات عفو و گذشت نیز توسط حضرات معصومین(ع) روایات بسیاری بیان شده است. امیرالمؤمنین(ع) یکی از راه‌های طول عمر با برکت انسان را عفو و گذشت از حق و حقوق خود نسبت به دیگران می‌دانند و می‌فرمایند: «مَن کَثُرَ عَفوُهُ مُدَّ فى عُمُرِهِ»، هر کس پر گذشت باشد، عمرش طولانى شود (اعلام‌الدین ص۳۱۵، بحارالأنوار، ج۷۵، ص۳۵۹).
گرچه ممکن است در مسأله‌ای حق با مرد یا زن باشد، اما وقتی یکی از دو طرف اختلاف که حق با اوست گذشت کند طرف مقابل هم به خاطر این اخلاق پیامبرگونه از حالت عصبانیت خارج شده و پشیمان می‌شود، در روایات نیز با گذشتترین مردم، کسى معرفی شده است که در زمان قدرت داشتن، گذشت کند. (الدره الباهره ص ۲۳).
در شیوه رفتاری پیامبر اکرم(ص) این نکته بسیار مهم جلوه می‌کند که با اینکه مردم همسان و همفکر ایشان نبودند و اخلاق خاص خود را داشتند و به پیامبر اکرم(ص) علناً توهین می‌کردند، اما خداوند به ایشان فرمودند: «فَاعْفُ عَنْهُم» (آل‌عمران/۱۵۹) گذشت کن.
