نقد تخریبی رسانه ها ممنوع!

محمد اشرف غنی؛ رئیس جمهور در سفرش به شهر مزار شریف مرکز ولایت بلخ، برای بررسی وضعیت امنیتی این ولایت، به قول اردوی ۲۰۹ شاهین رفت و برای نیروهای نظامی سخنرانی کرد.
او از نیروهای امنیتی افغانستان تشکری کرد و از آنها خواست به قضاوت‌های رسانه‌ها بی تفاوت باشند. او گفت: "تلویزیون‌ها را یک طرف بگذارید، بگذارید از آنها باد برآید، از شما بمب می‌برآید."
هر پدیده و چیزی را می توان در بوته نقد و نظر و ارزیابی گذاشت و در باره آن حرف و زد و رای و نظر صادر کرد. رسانه ها یکی از بی شمار موارد اجتماعات بشری است که اهلیت نقد و نظر را دارند و هر کس در هر جایگاه و موقعیتی که باشد، حق نقد و ارزیابی هر رسانه ای را دارا می باشد.
پیش از ادامه بحث لازم است تا به نقد و انواع آن و نیز رایج ترین شیوه نقد پدیده ها نگاهی داشته باشیم:
نقد انواع مختلفی دارد. این انواع الزاماً مرزهای روشنی ندارند و خیلی از اوقات همپوشانی دارند.

نقد منفی
نقد منفی یعنی اعلام اعتراض به چیزی، فقط با این هدف که نشان دهیم، آن‌چیز اشتباه، نادرست،غلط، بی‌معنا، مورد اعتراض یا بدنام است. این نوع نقد عموما غیرقابل قبول بودن چیزی را بیان می‌کند. همچنین نقد منفی اغلب، معادل با "حمله‌ی شخصی" تفسیر می‌شود. ممکن است هدف نقد منفی حمله‌ی شخصی نباشد، ولی این‌گونه تفسیر یا دیده شود.
نقد منفی ممکن است باعث شود، افراد مورد نقد احساس مورد هجوم قرار گرفتن یا توهین شدن داشته باشند، در نتیجه نقد را جدی نگیرند یا نسبت به آن عکس‌العمل بدی نشان دهند. که اغلب بیشتر به این مربوط است که چه مقدار نقد منفی وجود دارد و چقدر نقد یک بارگی منتقل شده است. افراد می‌توانند مقداری نقد منفی را تحمل کنند، اما ممکن است نتوانند، مقدار زیادی نقد منفی را تحمل کنند، حداقل همه‌اش را نمی‌توانند یک‌جا تحمل کنند.
وجه مثبت نقد منفی این است که می‌تواند محدودیت‌های یک دیدگاه(کنش یا موقعیت) را برای ما روشن کند تا واقع‌گراتر باشیم.

نقد سازنده
نقد سازنده می‌خواهد نشان دهد که می‌توان مقصود یا هدف یک کار را با یک رویکرد جایگزین بهتر برآورده کرد. در این حالت، نقد کردن الزاما به معنای "اشتباه شمردن" نیست و هدف یک کار مورد احترام است، بلکه اعلام می‌شود که همان هدف را می‌توان از یک راه دیگر، به شکلی بهتر به دست آورد. نقدهای سازنده عموما به شکل پیشنهادهایی برای بهبود هستند، مثل اینکه چطور می‌توان کارها را طوری انجام داد که بهتر و بیشتر مورد قبول باشد. این نوع نقد توجه را به این سمت جلب می‌کند که "چطور یک مشکل مشخص را می‌توان حل کرد"، یا اینکه "چطور می‌توان آن را بهتر حل کرد".
نقد منفی و نقد سازنده، هردو استفاده‌های خاص خودشان را دارند، ولی معمولا، برای یک نقد خوب، تلفیق این دو لازم است. همچنین گفته می‌شود که وقتی ایرادی در کاری پیدا می‌کنید، بهتر است که پیشنهادی برای بهتر شدن آن ارایه دهید.

نقد مخرب
هدف نقد مخرب نابود کردن طرف دیگر است (مثل: " تو باید خفه شی و کاری که به تو می‌گن را بکنی"). نقد مخرب تلاش می‌کند، که دیدگاه مقابل را بی‌اعتبار و بی‌ارزش نشان دهد. در بعضی شرایط، نقد مخرب کاملا غیرقابل توجیه است و از جنس اذیت و آزار یا تهدید به حساب می‌آید، به‌خصوص اگر شامل «حمله‌ی شخصی» باشد."
حال و با توجه به انواع نقد باید ببینیم که اظهارات رئیس جمهور کشور ما نسبت به عملکرد رسانه های داخلی در کدام کته گوری از انواع سه گانه نقد قرار می گیرد. لحن رئیس جمهور در نقد رسانه ای ایشان به گونه ای است که نقد سازنده را تخصصاً از بحث خارج می کند و عبارات وی به ناچار و با حصر عقلی محدود و منحصر می شود به دو گونه اول و دومی نقد که همانا دو نقد منفی و مخرب است.
به نظر می رسد هر دو رئیس جمهور هم پیشین و هم پسین یعنی کرزی و اشرف غنی در یک صفت با یکدیگر اشتراک دارند و آن احساساتی سخن گفتن و صحبت کردن در برخی از موارد است و گمان می رود که همین برخورد احساسی با قضایا موجب می شود تا گوینده مرتکب اشتباه شود و در نقد و ارزیابی پدیدها در دام گونه های بد و حرف و حدیث ساز سنجش و قضاوت فرو رود.
همه می دانیم کار اصلی و عمده رسانه ها اطلاع رسانی دقیق و درست است و باز می دانیم که رسانه های کشور در این عرصه و زمینه خاص، هر کدام به اندازه توان و ظرفیت فنی و تخصصی خویش فعالیت داشته اند و از این ناحیه خاص نمی توان به آنها حمله کرد و به اصطلاح علمی و فنی آن، آنها را مورد نقد منفی و مخرب قرار داد.
بله با نقد منفی و البته با آمیزه ای از این نقد و نقد سازنده می شود به سراغ رسانه های کشور به خصوص تلویزیونها و رادیوها رفت و بسیاری از برنامه های منافی با فرهنگ و هویت دینی وملی افغانها را به بند نقد کشید و برنامه های بدیل و جایگزین برای آنها پیشنهاد کرد؛ با تاسف چیزی که رئیس جمهور ما به عنوان زعیم یک کشور اسلامی، هیچگاهی به آن توجه نداشته است.
با توجه به رایج ترین شیوه نقد که همانا نقد "مخاطب محور" می باشد، به نظر می رسد رئیس جمهور کشور ما در جمع مخاطبان نظامی شان در قول اردوی شاهین در مزار شریف، ذوق زده شده و از روی احساسات نه چندان جدی، حرفی را بر زبان رانده است که نگفتنش به مراتب بهتر از گفتن آن بود و به نظر می رسد به زودی اظهارات خود را اصلاح کرده و راه آشتی با رسانه ها را در پیش گیرد.