از چند روز به این سو گزارش های ناگواری از هلمند مخابره می شود.
در یکی از تازه ترین گزارش ها، فرمانده پولیس ولسوالی سنگین هشدار داد که اگر تا ساعتی دیگر نیروی کمکی برای نجات نیروهای پولیس و ارتش که در محاصره طالبان هستند نرسد، جان آنها در خطر است.
محمد داوود از مرکز فرماندهی پولیس گفت که نیروهای پولیس در ساختمان مقر فرماندهی پولیس و شماری از سربازان ارتش در ساختمان پایگاه خود در مرکز ولسوالی سنگین به محاصره گروه طالبان درآمده‌اند.
به گفته او، در حال حاضر تمام مناطق ولسوالی سنگین، بازار و تمام ساختمان‌های دولتی در مرکز این ولسوالی به تصرف طالبان درآمده و تنها مرکز فرماندهی پولیس و پایگاه ارتش، در اختیار پولیس و ارتش است که هردو در کنار هم موقعیت دارند.
آقای داوود افزود که از دو روز پیش مواد خوراکی و مهمات به این نیروها نرسیده و زخمیان و اجساد کشته‌شدگان نیروهای امنیتی در میدان مانده‌اند.
گزارش های غیر رسمی حاکی از محاصره حدود ۴۰۰ نیروی امنیتی در این ولسوالی است. این آمار به صورت مستقل قابل تایید نیست؛ اما به باور آگاهان مسایل نظامی، آنچه از جانب فرمانده پولیس سنگین بیان شده، نشانگر وضعیت حادی است که از چندی به اینسو در بخش هایی از هلمند به ویژه در ولسوالی سنگین در جریان است.
کارشناسان می گویند که اقتضای این وضعیت، این است که دولت سریعا پرونده هلمند را در دستور کار خود قرار دهد و به آن رسیدگی آنی کند.
منتقدان همچنین می گویند که به رغم هشدارهای صریح در مورد احتمال تکرار فاجعه قندوز این بار در هلمند، دولت واکنش کافی و مسؤولانه ای از خود بروز نداده و این امر، ابهامات وضعیت جاری در هلمند را تشدید کرده و معضل این ولایت را پیچیده تر کرده است.
فرمانده پولیس سنگین هم گفته که نبرد بین طالبان و نیروهای دولتی در ولسوالی سنگین از یک ماه پیش جریان داشته و از سه روز پیش شدت یافته است.
فرمانده پولیس سنگین افزود که در جریان نبرد در این یک ماه، ۳۶۵ نفر از نیروهای دولتی کشته و زخمی شده‌اند و هیچ مرجعی نه مهمات و نه نیروهای تازه نفس به کمک آنها نفرستاده است.
با این حساب، منتقدان می گویند که هیچ توجیهی در زمینه فاجعه جاری در هلمند، قابل پذیرش نیست؛ زیرا وضعیت این ولایت نیز مانند وضعیتی که در قندوز شاهد آن بودیم، به صورت آنی و یکباره واقع نشده؛ بلکه ناشی از ماه ها برنامه ریزی و نقشه پردازی جریان های تروریستی و حامیان خارجی آنهاست.
دولت در طول این یکماه با توجه به وضعیت حاد و دشوار نیروهای امنیتی و میزان بالای تلفات فرزندان مردم در این جنگ مبهم و نابرابر، فرصت داشت تا با قدرت تروریست ها را سرکوب کند و از سقوط سنگین، جلوگیری می نمود. چرا چنین اتفاقی نیفتاد و بازهم این تروریست های طالبان هستند که دست برتر را دارند؟
اینها ابهاماتی است که پاسخ به آنها آسان نیست.
با تصرف ولسوالی سنگین از سوی گروه طالبان، آگاهان می گویند که این گروه بر بخشی از شاهراه استراتژیک قندهار-هرات مسلط می‌شود که کابل را از طریق ولایت‌های جنوبی به غرب کشور وصل می‌کند.
ولایت هلمند از ناامن ترین ولایت های کشور به شمار می رود و مناطق مختلف آن در سال های اخیر بارها بین نیروهای دولتی و طالبان دست به دست شده است؛ اما هیچگاه یک اقدام بنیادی و برنامه ریزی شده از سوی دولت مرکزی یا نیروهای خارجی برای تامین امنیت دایمی این ولایت و سرکوب جدی و همیشگی تروریزم صورت نگرفته است؛ همانگونه که در خصوص ریشه کن کردن گیاه بدخیم کوکنار انجام نشد.
با این حساب، کارشناسان می گویند که در هلمند همه مسایل به نحوی بهم گره خورده است که هیچکس قادر به گشودن و حل آن نیست: تروریزم، مبارزه با تروریزم و مواد مخدر و مبارزه با مواد مخدر!
پیشتر محمدجان رسول یار؛ معاون والی هلمند در یک نامه سرگشاده به رئیس جمهور اشرف غنی در صفحه رسمی فیسبوکش نوشته بود که در دو روز گذشته ۹۰ سرباز افغان در جنگ با طالبان در این ولایت کشته شدند و اخطار داد که این ولسوالی در خطر سقوط قرار دارد.
او از عدم پشتیبانی مقامات مرکزی انتقاد کرده و از رئیس جمهوری خواست هرچه زودتر اقدامات لازم را روی دست گیرد.
آقای رسولیار نوشته چون اطلاعات از مجرای رسمی و اداری به آقای رئیس جمهور آنطور که باید، نمی‌رسد او نوشتن در صفحه فیسبوک را انتخاب کرده است.
این امر، از دید تحلیلگران، وضعیت حاد بحران مدیریت، هماهنگی و ارتباط میان مقامات مرکزی و محلی و سهل انگاری را نشان می دهد. آنچه در این میان، مایه نگرانی آگاهان است این مساله است که مبادا این وضعیت، آگاهانه و کاملا حساب شده باشد!
یک مقام محلی از ولسوالی گرشک نیز گفته است که در درگیری های دو روز گذشته در این ولسوالی ۱۵ پاسگاه امنیتی به دست طالبان افتاده است.
یک کارمند از شفاخانه ولسوالی سنگین نیز گفته که بیش از ۱۰۰ کشته از ماموران امنیتی و ۱۷ کشته از غیرنظامیان به این شفاخانه انتقال داده شده است.
دیشو، باغران و واشیر سه ولسوالی ولایت هلمند اند که کاملا در کنترل طالبان هستند. این گروه در بسیاری از ولسوالی های دیگر این ولایت نیز حضور دارد و با نیروهای امنیتی درگیر است.
یک مقام ارشد غربی به خبرگزاری فرانسه گفت که با به وخامت گراییدن اوضاع امنیتی در این ناحیه، نیروهای ویژه امریکایی در هفته های اخیر به هلمند اعزام شده بودند تا به نیروهای افغان یاری رسانند.
با این وصف، کارشناسان می گویند که بازگشت مجدد نیروهای ویژه امریکایی و انگلیسی، تنها به پیچیده تر شدن وضعیت کمک کرده و عملا تغییری در معادله جنگ به وجود نیاورده است.
در همین حال، داکتر عبدالله؛ رییس اجرایی می گوید که اقداماتی جدی برای بهبود امنیت ولایت هلمند روی دست گرفته شده است.
عبدالله که در نشست هفتگی شورای وزیران در کابل سخن می گفت، وضعیت فعلی امنیتی ولایت هلمند را " حاد" خواند و گفت:"مساله هلمند مساله حاد را تشکیل می دهد که جلساتی در این راستا صورت گرفته و فیصله های عاجلی به عمل آمده که امیدواریم با تطبیق این فیصله ها در وضع امنیتی هلمند بهبود آید".
او افزود:"در روزهای گذشته نیروهای امنیتی ما مثل همیشه در دفاع از سنگرها تلفات و قربانی هایی داشته اند. امیدواریم اقدامات روی دست گرفته شده مؤثر واقع شده و همین لحظه مقام های مشغول بررسی هلمند هستند".
منتقدان می گویند که حکومت وحدت ملی، جدیت خطر را بسیار دیر درمی یابد و به همین دلیل، مجبور می شود پس از آنکه صدها نیروی امنیتی کشته و زخمی شدند و شماری در تله مرگ تروریست ها گرفتار گشتند، در آخرین دقایق جلسه تشکیل دهد و تصمیم بگیرد!
این در حالی است که در همین مورد خاص، آنها دست کم یکماه فرصت تصمیم گیری و برنامه ریزی داشتند؛ بدون آنکه جان هزاران نیروی امنیتی با خطر رو به رو شود.
سخنگویان وزارت‌های امور داخله و دفاع هم با حضور در یک نشست خبری در کابل خاطرنشان کردند که درگیری در ولسوالی سنگین ولایت هلمند جریان دارد؛ اما این ولسوالی به صورت کامل سقوط نکرده است.
این در حالی است که مقامات محلی در این ولایت به رسانه‌ها گفته بودند که ولسوالی سنگین ولایت هلمند سقوط کرده است.
این دو مقام وزارت‌های دفاع و داخله تأکید کردند که در درگیری‌های روزهای گذشته تلفات زیادی به مخالفان مسلح دولت وارد شده است.
دولت وزیری؛ سخنگوی وزارت دفاع گفت:"در هلمند درگیری شدید است. نیروهای کماندو در ۲۴ ساعت گذشته عملیات‌های گسترده‌ای در ولایت هلمند داشته‌اند".
وی با اشاره به حضور پر رنگ دشمنان خارجی در درگیری‌های هلمند تصریح کرد:"در ننگرهار از هر ده نفر جنگجو هفت نفر خارجی هستند. جنگ امروز به ما تحمیل شده است؛ اما نیروهای امنیتی افغان با شجاعت و خون خود از کشور دفاع می‌کنند".
دولت وزیری خاطرنشان کرد که ما نباید این جنگ را دست کم بگیریم؛ این جنگ را استخبارات منطقه هدایت می‌کنند و برخی از کشورهای منطقه در این جنگ دست دارند.
کارشناسان هم می گویند که درک ماهیت جنگ جاری برای مردم افغانستان، دشوار نیست. اینکه دشمنان ما خارجی اند، اینکه این حمله ها در آنسوی دیورند برنامه ریزی می شوند و اینکه هدف اصلی دولت، نیروهای امنیتی و مردم افغانستان هستند؛ اما دولت به ویژه مسؤولان فعال در عرصه صلح نیز باید این مساله را درک کنند. آنها باید بخشی از انرژي‌ای را که صرف صلحی ناکام و بی نتیجه با پاکستان و تروریست های دست آموز آن می کنند، صرف جنگ و سرکوب تروریزم و تامین امنیت مردم افغانستان در هلمند و قندوز و ننگرهار و تخار و غزنی و... کنند.
با همه انتقادهایی که بر دولت و مسؤولان وارد است، ناظران می گویند که در این شرایط حاد و حساس، حمایت از نیروهای امنیتی درگیر در جنگ ناعادلانه، مبهم، تحمیلی و خونین هلمند، وظیفه همه رسانه ها و شهروندان میهن پرست افغانستان است.
این نیروها سرگرم دفاع از مرزها، خاک، سرزمین، تمامیت ارضی و امنیت و حاکمیت ملی خانه مشترک همه ما هستند و خون پاک این جوانان صدیق و سر به کف، هیچگاه نباید مورد معامله و چشم پوشی در زیر میزهای معاملات پنهان سیاست و صلح قرار گیرد.
در یکی از تازه ترین گزارش ها، فرمانده پولیس ولسوالی سنگین هشدار داد که اگر تا ساعتی دیگر نیروی کمکی برای نجات نیروهای پولیس و ارتش که در محاصره طالبان هستند نرسد، جان آنها در خطر است.
محمد داوود از مرکز فرماندهی پولیس گفت که نیروهای پولیس در ساختمان مقر فرماندهی پولیس و شماری از سربازان ارتش در ساختمان پایگاه خود در مرکز ولسوالی سنگین به محاصره گروه طالبان درآمده‌اند.
به گفته او، در حال حاضر تمام مناطق ولسوالی سنگین، بازار و تمام ساختمان‌های دولتی در مرکز این ولسوالی به تصرف طالبان درآمده و تنها مرکز فرماندهی پولیس و پایگاه ارتش، در اختیار پولیس و ارتش است که هردو در کنار هم موقعیت دارند.
آقای داوود افزود که از دو روز پیش مواد خوراکی و مهمات به این نیروها نرسیده و زخمیان و اجساد کشته‌شدگان نیروهای امنیتی در میدان مانده‌اند.
گزارش های غیر رسمی حاکی از محاصره حدود ۴۰۰ نیروی امنیتی در این ولسوالی است. این آمار به صورت مستقل قابل تایید نیست؛ اما به باور آگاهان مسایل نظامی، آنچه از جانب فرمانده پولیس سنگین بیان شده، نشانگر وضعیت حادی است که از چندی به اینسو در بخش هایی از هلمند به ویژه در ولسوالی سنگین در جریان است.
کارشناسان می گویند که اقتضای این وضعیت، این است که دولت سریعا پرونده هلمند را در دستور کار خود قرار دهد و به آن رسیدگی آنی کند.
منتقدان همچنین می گویند که به رغم هشدارهای صریح در مورد احتمال تکرار فاجعه قندوز این بار در هلمند، دولت واکنش کافی و مسؤولانه ای از خود بروز نداده و این امر، ابهامات وضعیت جاری در هلمند را تشدید کرده و معضل این ولایت را پیچیده تر کرده است.
فرمانده پولیس سنگین هم گفته که نبرد بین طالبان و نیروهای دولتی در ولسوالی سنگین از یک ماه پیش جریان داشته و از سه روز پیش شدت یافته است.
فرمانده پولیس سنگین افزود که در جریان نبرد در این یک ماه، ۳۶۵ نفر از نیروهای دولتی کشته و زخمی شده‌اند و هیچ مرجعی نه مهمات و نه نیروهای تازه نفس به کمک آنها نفرستاده است.
با این حساب، منتقدان می گویند که هیچ توجیهی در زمینه فاجعه جاری در هلمند، قابل پذیرش نیست؛ زیرا وضعیت این ولایت نیز مانند وضعیتی که در قندوز شاهد آن بودیم، به صورت آنی و یکباره واقع نشده؛ بلکه ناشی از ماه ها برنامه ریزی و نقشه پردازی جریان های تروریستی و حامیان خارجی آنهاست.
دولت در طول این یکماه با توجه به وضعیت حاد و دشوار نیروهای امنیتی و میزان بالای تلفات فرزندان مردم در این جنگ مبهم و نابرابر، فرصت داشت تا با قدرت تروریست ها را سرکوب کند و از سقوط سنگین، جلوگیری می نمود. چرا چنین اتفاقی نیفتاد و بازهم این تروریست های طالبان هستند که دست برتر را دارند؟
اینها ابهاماتی است که پاسخ به آنها آسان نیست.
با تصرف ولسوالی سنگین از سوی گروه طالبان، آگاهان می گویند که این گروه بر بخشی از شاهراه استراتژیک قندهار-هرات مسلط می‌شود که کابل را از طریق ولایت‌های جنوبی به غرب کشور وصل می‌کند.
ولایت هلمند از ناامن ترین ولایت های کشور به شمار می رود و مناطق مختلف آن در سال های اخیر بارها بین نیروهای دولتی و طالبان دست به دست شده است؛ اما هیچگاه یک اقدام بنیادی و برنامه ریزی شده از سوی دولت مرکزی یا نیروهای خارجی برای تامین امنیت دایمی این ولایت و سرکوب جدی و همیشگی تروریزم صورت نگرفته است؛ همانگونه که در خصوص ریشه کن کردن گیاه بدخیم کوکنار انجام نشد.
با این حساب، کارشناسان می گویند که در هلمند همه مسایل به نحوی بهم گره خورده است که هیچکس قادر به گشودن و حل آن نیست: تروریزم، مبارزه با تروریزم و مواد مخدر و مبارزه با مواد مخدر!
پیشتر محمدجان رسول یار؛ معاون والی هلمند در یک نامه سرگشاده به رئیس جمهور اشرف غنی در صفحه رسمی فیسبوکش نوشته بود که در دو روز گذشته ۹۰ سرباز افغان در جنگ با طالبان در این ولایت کشته شدند و اخطار داد که این ولسوالی در خطر سقوط قرار دارد.
او از عدم پشتیبانی مقامات مرکزی انتقاد کرده و از رئیس جمهوری خواست هرچه زودتر اقدامات لازم را روی دست گیرد.
آقای رسولیار نوشته چون اطلاعات از مجرای رسمی و اداری به آقای رئیس جمهور آنطور که باید، نمی‌رسد او نوشتن در صفحه فیسبوک را انتخاب کرده است.
این امر، از دید تحلیلگران، وضعیت حاد بحران مدیریت، هماهنگی و ارتباط میان مقامات مرکزی و محلی و سهل انگاری را نشان می دهد. آنچه در این میان، مایه نگرانی آگاهان است این مساله است که مبادا این وضعیت، آگاهانه و کاملا حساب شده باشد!
یک مقام محلی از ولسوالی گرشک نیز گفته است که در درگیری های دو روز گذشته در این ولسوالی ۱۵ پاسگاه امنیتی به دست طالبان افتاده است.
یک کارمند از شفاخانه ولسوالی سنگین نیز گفته که بیش از ۱۰۰ کشته از ماموران امنیتی و ۱۷ کشته از غیرنظامیان به این شفاخانه انتقال داده شده است.
دیشو، باغران و واشیر سه ولسوالی ولایت هلمند اند که کاملا در کنترل طالبان هستند. این گروه در بسیاری از ولسوالی های دیگر این ولایت نیز حضور دارد و با نیروهای امنیتی درگیر است.
یک مقام ارشد غربی به خبرگزاری فرانسه گفت که با به وخامت گراییدن اوضاع امنیتی در این ناحیه، نیروهای ویژه امریکایی در هفته های اخیر به هلمند اعزام شده بودند تا به نیروهای افغان یاری رسانند.
با این وصف، کارشناسان می گویند که بازگشت مجدد نیروهای ویژه امریکایی و انگلیسی، تنها به پیچیده تر شدن وضعیت کمک کرده و عملا تغییری در معادله جنگ به وجود نیاورده است.
در همین حال، داکتر عبدالله؛ رییس اجرایی می گوید که اقداماتی جدی برای بهبود امنیت ولایت هلمند روی دست گرفته شده است.
عبدالله که در نشست هفتگی شورای وزیران در کابل سخن می گفت، وضعیت فعلی امنیتی ولایت هلمند را " حاد" خواند و گفت:"مساله هلمند مساله حاد را تشکیل می دهد که جلساتی در این راستا صورت گرفته و فیصله های عاجلی به عمل آمده که امیدواریم با تطبیق این فیصله ها در وضع امنیتی هلمند بهبود آید".
او افزود:"در روزهای گذشته نیروهای امنیتی ما مثل همیشه در دفاع از سنگرها تلفات و قربانی هایی داشته اند. امیدواریم اقدامات روی دست گرفته شده مؤثر واقع شده و همین لحظه مقام های مشغول بررسی هلمند هستند".
منتقدان می گویند که حکومت وحدت ملی، جدیت خطر را بسیار دیر درمی یابد و به همین دلیل، مجبور می شود پس از آنکه صدها نیروی امنیتی کشته و زخمی شدند و شماری در تله مرگ تروریست ها گرفتار گشتند، در آخرین دقایق جلسه تشکیل دهد و تصمیم بگیرد!
این در حالی است که در همین مورد خاص، آنها دست کم یکماه فرصت تصمیم گیری و برنامه ریزی داشتند؛ بدون آنکه جان هزاران نیروی امنیتی با خطر رو به رو شود.
سخنگویان وزارت‌های امور داخله و دفاع هم با حضور در یک نشست خبری در کابل خاطرنشان کردند که درگیری در ولسوالی سنگین ولایت هلمند جریان دارد؛ اما این ولسوالی به صورت کامل سقوط نکرده است.
این در حالی است که مقامات محلی در این ولایت به رسانه‌ها گفته بودند که ولسوالی سنگین ولایت هلمند سقوط کرده است.
این دو مقام وزارت‌های دفاع و داخله تأکید کردند که در درگیری‌های روزهای گذشته تلفات زیادی به مخالفان مسلح دولت وارد شده است.
دولت وزیری؛ سخنگوی وزارت دفاع گفت:"در هلمند درگیری شدید است. نیروهای کماندو در ۲۴ ساعت گذشته عملیات‌های گسترده‌ای در ولایت هلمند داشته‌اند".
وی با اشاره به حضور پر رنگ دشمنان خارجی در درگیری‌های هلمند تصریح کرد:"در ننگرهار از هر ده نفر جنگجو هفت نفر خارجی هستند. جنگ امروز به ما تحمیل شده است؛ اما نیروهای امنیتی افغان با شجاعت و خون خود از کشور دفاع می‌کنند".
دولت وزیری خاطرنشان کرد که ما نباید این جنگ را دست کم بگیریم؛ این جنگ را استخبارات منطقه هدایت می‌کنند و برخی از کشورهای منطقه در این جنگ دست دارند.
کارشناسان هم می گویند که درک ماهیت جنگ جاری برای مردم افغانستان، دشوار نیست. اینکه دشمنان ما خارجی اند، اینکه این حمله ها در آنسوی دیورند برنامه ریزی می شوند و اینکه هدف اصلی دولت، نیروهای امنیتی و مردم افغانستان هستند؛ اما دولت به ویژه مسؤولان فعال در عرصه صلح نیز باید این مساله را درک کنند. آنها باید بخشی از انرژي‌ای را که صرف صلحی ناکام و بی نتیجه با پاکستان و تروریست های دست آموز آن می کنند، صرف جنگ و سرکوب تروریزم و تامین امنیت مردم افغانستان در هلمند و قندوز و ننگرهار و تخار و غزنی و... کنند.
با همه انتقادهایی که بر دولت و مسؤولان وارد است، ناظران می گویند که در این شرایط حاد و حساس، حمایت از نیروهای امنیتی درگیر در جنگ ناعادلانه، مبهم، تحمیلی و خونین هلمند، وظیفه همه رسانه ها و شهروندان میهن پرست افغانستان است.
این نیروها سرگرم دفاع از مرزها، خاک، سرزمین، تمامیت ارضی و امنیت و حاکمیت ملی خانه مشترک همه ما هستند و خون پاک این جوانان صدیق و سر به کف، هیچگاه نباید مورد معامله و چشم پوشی در زیر میزهای معاملات پنهان سیاست و صلح قرار گیرد.
