جنبش عدم انسلاک برپايه اصول احترام به تماميت ارضي و حاكميت ملي كشورهاي عضو، عدم تجاوز، عدم دخالت در امور داخلي يكديگر، برابري و امتيازات متقابل و همزيستي مسالمت آميز در دهه 1950 شكل گرفت.
در سال 1357، پس از پيروزي انقلاب اسلامي و در ششمين نشست سران جنبش عدم تعهد در هاوانا، ايران به عضويت اين سازمان درآمد. چون جمهوري اسلامي ايران براساس آموزه هاي اصلي معمار كبير انقلاب اسلامي حضرت امام خميني(ره)، يعني دكترين نه شرقي نه غربي كه به انديشه عدم تعهد نزديك بود، عضویت دراین جنبش را ترجيح داد.
نصرالله استانکزی استاد حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه کابل در گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری صدای افغان (آوا) گفت: جنبش عدم انسلاک، به عنوان يك تشكل مهم بينالمللي، يكي از مجموعههاي تأثيرگذار برروند تحولات جهان است.
وی علاوه کرد: جنبش عدم تعهد متشكل از 120 كشور است و علائق سياسي، اقتصادي و فرهنگي كشورهاي در حال توسعه را در سطح جهاني نمايندگي ميكند.
به گفته وی، در جنبش عدم تعهد ۵۳ کشور از قاره آفریقا ، ۳۸کشور از قاره آسیا، ۲۶کشور از آمریکای لاتین و یک کشور از اروپا (بلاروس) عضویت رسمی دارد.
وی افزود: مهمترين ركن جنبش، اجلاس سران است كه هر سه سال يكبار در پايتخت يكي از كشورهاي عضو برگزار مي شود.
رئيس جمهور كشوري كه اجلاس در آن برگزار مي شود، به مدت 3 سال رياست جنبش را برعهده دارد.
اوگفت: جنبش عدم تعهد به مثابه نشانهاي از پايان دوران استعمار، اعلام مخالفت با پذيرش سلطه قدرت هاي بزرگ و تريبوني آزاد براي اعلام نظرات و مواضع كشورهاي جهان سوم و در حال توسعه بود و عضويت در آن به منزله دستيابي به استقلال سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي به شمار ميآمد.
وی علاوه کرد: برگزاري اجلاس در تهران به دليل شرايط خاص جنبش عدم تعهد و سياستهاي كلان جمهوري اسلامي ايران از اهميت و جايگاه ويژهاي در ديپلماسي و روابط خارجي كشور برخوردار است. براين اساس، برنامه ريزي مناسب در همه زمينهها با در نظر گرفتن مكان مناسب و نظارت برروند آن صورت گرفته است.
وی تصریح کرد: جنبش عدم انسلاک در مقطع جنگ سرد توانست، توازن بین المللی را حفظ کند، اما بعد از جنگ سرد کدام نقش عمده ای نداشته است.