خبرگزاری صدای افغان (آوا) –سرویس بینالملل: حسن کاظمی قمی سفیر و نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در افغانستان در گفت وگوی اختصاصی با شبکه خبری العالم، مساله آب را یکی از موضوعات مهم بین ایران و افغانستان دانسته و گفت: در چارچوب معاهده سال ۱۳۵۱ هجری خورشیدی رودخانه هیرمند، دو کشور با امضای آن معاهده، پایبندی خود را در زمینه آب هیرمند اعلام کردهاند. در این معاهده آمده است که در سال نرمال آبی که بارندگیها خوب است میزان آبی که باید به ایران داده شود در کل سال ۸۲۰ میلیون متر مکعب است که اجرا شده است.
وی افزود: در طول دو سالی که از حکمرانی جدید افغانستان میگذرد نیز حاکمان جدید به طور مکرر در مذاکراتشان و در یادداشتهای رسمی و اظهارات رسانهای التزام سرپرستی این دولت را بر اجرای معاهده اعلام کردهاند. نکتهای که امسال وجود داشت و از طرف کابل بارها مطرح شد، این بود که به دلیل کمبود بارندگیهای امسال، میزان بارندگی به قدری نبود که بشود آب هیرمند را رها کرد و حقآبه ایران داده شود.
کاظمی قمی خاطرنشان کرد، براساس این معاهده ایران میتواند برای اندازهگیری از ایستگاه سنجش آبی دهراود افغانستان درخواست بازدید کند. این ایستگاه در بالادست سد کجکی است و عمده آبی که باید در چارچوب معاهده رهاسازی شود از سد کجکی و یا میزان آبی که بین دو حوزه سد کمال خان و سد کجکی است، میباشد. ایران امسال اعلام کرد آنچه که طرف افغانستانی درباره کم بودن میزان بارندگی میگوید و این که میزان آب به گونهای است که نمیشود رها کرد، باید در بازدید متخصصین از مرکز سنجش دهراود مورد تایید قرار گیرد که این مساله با تاخیر انجام شد و با توافق طرف افغانستانی چند روز گذشته هیاتی متشکل از تیم تخصصی وزارت نیروی جمهوری اسلامی ایران با مقامات ولایت/ استانداری سیستان و بلوچستان و برخی از معتمدین سیستان و نماینده وزارت خارجه با طرف افغانستانی صورت گرفت.
وی گفت: با موافقت طرف افغانستانی، هیات ایرانی یک بازدید میدانی انجام دادند، آنها از مرز سیستان و زابل وارد افغانستان شدند و وضعیت بارندگی و کشاورزی ولایات نیمروز و هلمند را مطالعه و مشاهده کردند که وضعیت کشاورزی خوب نبود. کشاورزی برخی از مزارع هم با آب چاه تامین میشد. مهم این بود که در چارچوب معاهده ایستگاه سنجش دهراود بازدید و اندازهگیری آب انجام شد. میزان آبی که وارد سد کجکی میشود نرمال نبود که یک واقعیتی است البته باید گفت این بازدید و اندازهگیری در اسد/ مرداد ماه و گرم ترین ماه سال انجام شد که طبیعتا در فصل تابستان بارندگی نیست.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در کابل تصریح کرد، در چارچوب رودخانه هیرمند، آن میزانی که درباره حقابه ایران مورد توافق است، بر اساس اندازه گیری ماهانه در تمام فصول سال است اما ما در یک فصل آن هم مردادماه/ اسد که کم آبی هست اندازه گیری کردیم که فی نفسه اتفاق خوبی بود و مقامات –طالبان- اعلام کردند که حق مردم ایران است که اگر آبی باشد وظیفه داریم بدهیم.
وی افزود: شاید اولین باری بود از سال ۱۳۵۱ که هیاتی از متخصصین و معتمدین ایرانی از مرز زابل، ولایات نیمروز و هلمند را ببینند و ایستگاه سنجش دهراود را بازدید کنند. توافق کردیم که این بازدیدها بنا به درخواست نوبهای ایرانیها انجام بشود که در دستور قرار دادیم. به دلیل کم آبی و شرایطی که وجود داشت آبی نیامد اما طرف افغانستانی التزامشان را اعلام کردهاند و امیدواریم بر اساس توافقی که انجام شده در فصول بارندگی که بارش زیاد خواهد شد با رهاسازی که انجام میشود آب به ایران برسد البته در چارچوب توافق حتی اگر میزان بارندگی غیرنرمال باشد به همان میزان باید رهاسازی بشود تا داخل ایران بیاید.
کاظمی قمی در ادامه گفت: فاصله سد کجکی تا مرز ایران ۷۳۰ کیلومتر است که منطقه بسیار گرمی است و تبخیر آب هم زیاد است به دلیل شرایط رملی که مسیر دارد آب زیادی از بین میرود اگر همه آب را هم رها میکردند مقدار قابل توجهی نمیشد اما این اتفاق باید در چارچوب معاهده بیفتد.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در کابل در ادامه درباره مسایل مرزی بین ایران و افغانستان اظهار داشت: بین دو کشور یک مرز طولانی حدود ۹۲۵ کیلومتر وجود دارد. مرز ما با افغانستان یک مرز عادی نیست به مقتضای شرایطی که در افغانستان پیش میآید، ما شاهد ورود غیرقانونی مهاجرین افغان به کشور هستیم. یک بخش کنترل میشود و بخشی هم ملاحظات اخلاقی و انسانی داریم.
وی گفت: یکی از کریدورهای قاچاق و ترانزیت مواد مخدر متاسفانه از سمت مرز ما به سمت اروپاست. هر ساله شهدای زیادی را تقدیم میکنیم برای اینکه جلوی این بلای خانمانسوز را بگیریم. در زمینه مواد مخدر امروز فقط مساله، تریاک نیست بلکه تولید مواد مخدر صنعتی است که به مراتب خطرناک تر است، مرز ایران به دلیل اینکه نزدیک ترین مسیر به اروپاست مورد تاکید مافیای مواد مخدر است. قاچاق انسان هم مساله دیگری است بنابراین شرایط عادی در مرز نداریم.
کاظمی قمی گفت: برآورد درگیریهای مرزی بین ایران و افغانستان در دوسال گذشته حاکی است که باتوجه به اینکه مرز ما یک مرز پرمسالهای است اما میزان درگیریها خیلی نیست. این موضوع را خیلی جدی میگویم اینکه امروز گفته شود دولت کابل ارادهای برای ایجاد درگیری با ما دارد، من ندیدهام. اما اینکه در مرز خاطیانی خطا بکنند، مسالهای است که وجود دارد. اینکه یک بخشی از درگیریها، درگیریهای مربوط به قاچاق و ورودهای غیرقانونی است که برخورد میشود. آدمهایی که شما نمیدانید تروریست هستند یا فردی است که به دلیل شرایط اقتصادی و امنیتی خارج میشود.
وی افزود: اخیرا یک درگیری در مرز صورت گرفت که یک نفر کشته شد، وقتی ریشه یابی میکنیم درگیری بین مرزبان ما و مرزبان طرف افغانستانی نبود بلکه درگیری ناشی از مساله مواد مخدر بود. این مسایل را با درگیری مرزهای دیگر مقایسه میکنید، مرزهایی که گاهی بمباران هم میشود. روند فعالیت در مرزهای ما نشان میدهد که ما به سمت اقتصادی کردن مرزها حرکت میکنیم. حادثهای در مرز اتفاق میافتد اما در فضای رسانه و فضای مجازی بگونهای درگیری و تیراندازی پوشش داده میشود که تبدیل میشود به اینکه دو کشور در آستانه یک جنگ قرار گرفتند و دیگران دامن میزنند اما ما در حال کنترل این موضوعات هستیم و نگرانی نسبت به مرز با همه شرایطی که بر شمردم نداریم.
نماینده ویژه رییس جمهور ایران در امور افغانستان در ادامه درباره تحرکات آمریکا در افغانستان خاطرنشان کرد، تردیدی وجود ندارد که آمریکاییها پس از خروج از افغانستان به تقویت گروههای تروریستی و افراطی مثل داعش مبادرت کردند. مشابه کارهایی که در سوریه و عراق انجام دادند، پس از آنکه نظامیانشان مجبور به خروج شدند و شکست خوردند امروز جایگزین لشگرکشی آمریکاییها گروههای تروریستی مثل داعش هستند.
وی گفت: یکی از اهداف آمریکا در زمینه تقویت داعش و گروههای تروریستی، خارج از ناامن سازی داخل افغانستان، ایجاد مشکلات برای کشورهایی است که با واشنگتن در تخاصم هستند، از جمله جمهوری اسلامی ایران. لذا در صدد است با استفاده از تروریستها از جغرافیای افغانستان علیه ایران یا مشکلاتی در آسیای مرکزی برای چین و روسیه ایجاد کند و این مساله همچنان در دستور کار آمریکایی هاست.
کاظمی قمی افزود: «در مساله مبارزه با داعش طالبان جدی است و یکی از اهرمهای فشاری که آمریکاییها برای به تمکین واداشتن طالبان به کار گرفتهاند، استفاده از ابزار گروههای تروریستی مثل داعش و داعش خراسانی است. آنها حتی به استفاده از نیروهای نظامی و امنیتی نظام گذشته افغانستان مبادرت کرده به طوری که به آنها آموزشهای ویژه دادهاند تا در وقت مقتضی بهره برداری کنند.»
وی خاطرنشان کرد: آمریکاییها قطعا در افغانستان شکست خوردند اما پیگیر اهدافشان هستند و ابزارهای تحقق اهدافشان را تغییر دادهاند یکی از آنها مساله تروریسم است اگر چه این مساله را جمهوری اسلامی ایران، کشورهای منطقه، آسیای مرکزی، چینیها و خود طالبان با حساسیت دنبال میکنند.
وی در ادامه تصریح کرد، امنیت، ثبات و سازندگی در افغانستان در گرو ثبات سیاسی پایدار است. اما این که نوع حکومت و نوع نظام در افغانستان چه باید باشد مربوط به خواسته مردم افغانستان است در این مساله ما مداخلهای نداریم، جمهوری اسلامی ایران به خواسته مردم افغانستان احترام میگذارد.
کاظمی قمی خاطرنشان کرد: تجربه نشان داده هر زمانی که یک جریان به تنهایی در افغانستان حاکم شد، نتوانست بقا و دوام داشته باشد. از طرف دیگر افغانستان حدود ۴۵ سال درگیر درگیریهای خونین بوده که عمده این درگیریها ناشی از تجاوزات اشغالگران از جمله ارتش سرخ و اردوگاه کمونیسم و اردوگاه غرب لیبرالیسم بوده است و ارمغان آنها برای این ملت تخریب و کشتار و آوارگی و مهاجرت بوداست.
کاظمی قمی با بیان اینکه امروز افغانستان با یک خرابی به جا مانده از چند دهه مواجه است، گفت: لذا یک دولتی که تنها از یک بخشی از جامعه باشد قادر نیست همه بحرانها را حل کند. تجربه دیگر این است که در اجلاس ۲۰۰۱ در بن، آمریکاییها بخشی از واقعیت افغانستان را ندیدند نتیجه این شد که چند سال بعد درگیریها شروع شد نظام عوض شد و نظام جدیدی آمد و آن نظام هم ساقط شد.
وی عنوان کرد: نکته دیگر اینکه هر تحول و رویدادی در افغانستان پیش میآید امنیت ملی و امنیت مرزهای ما را در داخل کشور تحت تاثیر قرار میدهد به عنوان مثال دو سال گذشته آمریکاییها بعد از شکست، نظامیانشان را طراحی شده خارج کردند و رفتند از آن زمان آمار مهاجرینی که به ایران آمدند و دارند میآیند به صورت رسمی و غیررسمی ۴ برابر شده است.
سفیر ایران در افغانستان تصریح کرد، ما کشوری هستیم که از تحولات افغانستان اثر میپذیریم. پس اگر جمهوری اسلامی ایران از سر خیرخواهی چیزی میگوید در چارچوب مصالح مردم و نظام سیاسی افغانستان است و در چارچوب امنیت منطقه و امنیت ملی خودش است و اصلا مداخله گری نیست. ما برادرانه با طالبان بحث کردیم و این گفتمان ما از سر خیرخواهی است.
کاظمی قمی ادامه داد: شیعیان مثل همه اقوام افغانستان شهروندان افغانستانی هستند. در این دو سال شیعیان در موضوع مسایل زندگیشان، جانشان، مالشان و توجه به شعایر مذهبی مثل مراسم ایام محرم و عزاداری به نظر من رضایت نسبی دارند. واقعیتی بود که در مساله عزاداریها دولت کابل در برقراری امنیت کمک کرد و اتفاق افتاد. اما نکتهای که وجود دارد این است که حضور شیعیان و دیگر اقوام در حکومت برایشان هنوز مطلوب نیست. با وجود خطر امنیتی که وجود دارد طالبان نسبت به امنیت مراسم اهتمام ورزیدند که کار مثبتی بوده و امیدواریم شرایطی در افغانستان مهیا شود تا ما شاهد دولتی قوی باشیم که نمایندگان همه ملت در آن حضور داشته باشند.