داعش در شمال؛ آیا نباید نگران بود؟

از سه روز به این‌سو گزارش‌هایی از زد و خورد نیروهای امنیتی با افراد داعش در جوزجان به گوش می‌رسد.
اعضای شورای ولایتی جوزجان می‌گویند که داعش در این ولایت در مرحلۀ نطفه‌گذاری است و اگر حکومت اکنون برای نابودی‌اش دست به کار نشود، جوزجان هم با سرنوشت ولسوالی‌های کوت و اچین ننگرهار روبه‌رو می‌شود.
حلیمه صدف؛ عضو این شورا دربارۀ ظهور داعش در جوزجان می‌گوید که داعش از بیرون این ولایت نیامده؛ بلکه طالبان جوزجان رنگ پرچم‌های خود را تغییر داده اند.
او می‌گوید که والی‌های نام‌نهاد طالبان برای ولایت‌های جوزجان، فاریاب و سرپل همدست شده و تحت رهبری دو شیخ پاکستانی فعالیت‌های‌شان را به نام داعش آغاز کرده اند.
محمدرضا غفوری؛ سخنگوی والی جوزجان نیز حضور داعش در این ولایت را تأیید می‌کند و می‌گوید که این موضوع «آن‌قدرها هم نگران‌کننده نیست.» به گفتۀ غفوری «طالبان دیروز داعشیان امروزند.»
او می‌گوید که داعش در این ولایت در حال سربازگیری است و در صورت عدم واکنش حکومت، فعالیت‌های این گروه شدت می‌یابد.
خبر توسعه قلمرو فعالیت های داعش به شمال افغانستان در حالی منتشر می شود که طی هفته های اخیر، نیروهای امنیتی، عملیات گسترده ای را در ولایت ننگرهار در شرق افغانستان بر علیه مراکز قدرت داعش در ولسوالی های کوت و اچین این ولایت راه اندازی کرده اند.
از ننگرهار به عنوان «پایتخت منطقه ای داعش» نام برده و گفته می شود که این گروه، بیشترین سرمایه گذاری را روی این ولایت انجام داده است.
با این حال، به باور کارشناسان، در عقب انتشار خبر توسعه دامنه فعالیت های داعش به شمال، حد اقل یکی از دو هدف زیر نهفته است: یا کسانی که این شایعه را مطرح و به آن دامن می زنند، در صدد اند تا نیروهای امنیتی را از تمرکز بر مراکز اصلی و پایگاه های مهم داعش در ننگرهار، منصرف کرده و با جلب توجه آنها به یک سمت دیگر، از میزان فشارهای سنگین نظامی که این روزها بر داعش در ننگرهار وارد می شود، بکاهند و یا اینکه این خبر، از اساس درست است و نشان می دهد که مراکز قدرت داعش، فقط منحصر به ولایت ننگرهار نیست و این گروه، در طی این مدت، توانسته است دامنه قدرت خود را به سایر ولایت های کشور نیز گسترش بدهد و به این ترتیب، خطر داعش در افغانستان، جدی تر از آن چیزی است که دولت و نیروهای امنیتی، تصور می کنند و یا نیروهای خارجی، وانمود می سازند.
این دو تلقی و تحلیل از خبر گسترش فعالیت های داعش به شمال، دو نتیجه متفاوت را در قبال دارد؛ اما چیزی که در این میان، نمی توان انکار کرد این است که بخش هایی از شمال کشور به ویژه ولایت جوزجان از مدت ها به این سو در مرکز توجه تروریست های بین المللی و حامیان داخلی و منطقه ای آنها قرار داشته است؛ بنابراین، توسعه گستره فعالیت های داعش به شمال، هرگز چیز غریبی نیست.
با این حساب، به باور کارشناسان، در این زمینه نمی توان به ابراز اطمینان های مقام های دون پایه محلی در جوزجان مبنی بر اینکه این موضوع «آنقدرها هم نگران کننده نیست» اعتنا کرد؛ زیرا در شرایط عادی هم وضعیت امنیتی بخش های وسیعی از شمال کشور، نورمال و قناعت بخش نیست و زمانی که ظهور گروه تروریستی داعش نیز چاشنی این وضعیت می شود، بدیهی است که میزان نگرانی ها از وضعیت امنیتی شمال، چندین برابر افزایش پیدا می کند.
با این توصیف، ظهور داعش در جوزجان نه تنها نگران کننده است؛ بلکه نشان می دهد که خطر این گروه تروریستی، به نحو پرسش برانگیزی از سوی دولت مرکزی افغانستان و نیروهای خارجی مستقر در کشور، دست کم گرفته شده است و این در حالی است که داعش و حامیان قدرتمند آن، با استفاده از این فضای تبلیغاتی و رسانه ای همسو با خود، توانسته اند بیشترین بهره را در راستای توسعه دامنه فعالیت های شان ببرند.
با توجه به این امر، منتقدان می گویند که ابراز اطمینان مقام های محلی در خصوص جدی نبودن خطر داعش در شمال، پیش از آنکه موضعی قابل اتکا و صادقانه در زمینه واقعیت های میدانی داعش در این حوزه باشد، بیشتر یادآور مواضع اولیه دولت و مقام های امنیتی داخلی و فرماندهان نظامی خارجی در مورد ظهور داعش در ننگرهار بود؛ همان چیزی که اینک منجر به ظهور یک هیولای ضد امنیتی مخوف شده که شمار انبوهی از نیروهای امنیتی را به میدان های تازه جنگ در اچین و کوت، کشانده است.