در کنار بسیاری از نا هنجاری ها که دامنگیر مردم افغانستان شده، یکی هم اوضاع اسفناک و رقت بر انگیز دارو و درمان در کشور است. مردم افغانستان حدود ۱۲ سال تمام است که علاوه بر بحرانهای مختلف اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی، از بحران و چالش بسیار جدی و خانمان بر انداز دیگر بنام “بحران صحت و سلامتی جسمی و روحی” عمیقاً در رنج بوده و از آن آسیب ها دیده اند.
بر اساس دیدگاه متخصصان و بیمارانی که خود بسیاری از داروهای موجود در شفاخانه ها و دوا فروشی ها را مورد استفاده قرار داده اند، اکثریتی از این داروها، در اصل و اساس، خاصیت درمانی را نداشته و در عوض، عوارض جانبی بسیار خطر ناکی داشته و بدل از تداوی، سایر اعضا و جوارح بیماران را مورد حمله قرار داده، تخریب می کنند!.
گذشته از این، حضور و وفور سرسام آور داکتران و پزشکانی که بدون هیچ گونه استعداد و توانایی در رشته طبابت و پزشکی و البته با استفاده از فرصتی که موسسات تحصیلات عالی خصوصی و آنهم در بدل پول، در اختیار آنان قرار داده اند، خود یکی دیگر از معضلات بسیار جدی و خطر ناکی است که در سالهای اخیر گریبانگیر مردم مظلوم و محروم ما گردیده است.
وفور داروهای بی کیفیت و بعضاً تاریخ گذشته که در واقع به زهرهای کشنده تبدیل شده اند و به وسیله تعدادی غیر مسئول که نام تجار ملی را بر خود نهاده اند، وارد بازار دارو و درمان می گردد و البته هیچ گونه نظارتی نه از سوی وزارت تجارت و نه صحت و نه هیچ نهاد و ارگان دیگر دولتی، بر ورود این گونه کالاهای خطر ناک و مرگ آفرین، اعمال نمی شود، یکی دیگر از موارد دردناک و تاسفباری است که هر شب و روز با جان و مال مردم این مرز و بوم بازی می کند!.
در سایه عدم توجه اصولی و مسئولانه وزارت های محترم تجارت و صحت، در هر گوشه و کنار کابل و سایر ولایات کشور، شفاخانه ها و درمانگاههای بزرگ و کوچک، چون آن سمارق های خرد و کلان، چترهای خویش را بر فراز سر مردمان این سامان پهن کرده اند و بسان مزارهای بی شفا، تنها تخصص آنان خالی کردن جیبهای بیماران و مسافرانی است که از راههای دور و نزدیک و با قصد شفایابی به آن سرابکده ها مراجعه می کنند!.
چالش دردناک و غمبار دیگری که فراروی این ملت محروم قرار گرفته، بحران مرگ و میر مادران در اثر ولادتهای غیر استندرد است.
“اطلاعات سازمان صحی جهان نشان می دهد که میزان مرگ و میر مادران پس از برکناری رژیم طالبان از ۱۸۰۰ تن در هر ۱۰۰ هزار مادر در سال ۲۰۰۰، به ۱۴۰۰ تن در هر ۱۰۰ هزار مادر در سال ۲۰۰۸ پایین آمده است.
حکومت افغانستان نیز از بهبودی در این قسمت سخن گفته است. یک تحقیق جدید که در بین ۲۲۰۰۰ خانواده صورت گرفته است، نشان می دهد که مرگ و میر مادران به ۳۲۷ نفر در هر ۱۰۰ هزار مادر پایین آمده است. گرچه اذعان شده است که این تحقیق در مناطق بسیار امن افغانستان صورت گرفته است و شمار زیادی هم از قلم افتاده اند.
داکتر ثریا دلیل، سرپرست وزارت صحت عامه افغانستان گفته است که این وزارت می داند هنوز راه درازی باید پیموده شود تا وضع صحی مادران بهبود یابد.
تحقیقی که توسط سازمان امدادی “سیف دی چلدرن” در سال ۲۰۱۰ صورت گرفته است، حاکی است که صرف ۱۴ درصد ولادت ها در شفاخانه ها صورت می گیرد و تنها ۱۶ درصد زنان از دواهای ضد بارداری مدرن استفاده می کنند.”
هیچ کس منکر فعالیتهای وزارت صحت در همین حد و حدودی که می بیند نیست و گمان نمی رود قلمی هم وجود داشته باشد تا از سر کینه و عناد با وزارت خانه ها و وزرای محترم برخورد غیر عقلانی داشته باشد؛ تمام غصه و دغدغه این است که چرا نظارت جدی و مسئولانه وجود ندارد و چرا این نهادهای گاهاً فعال و دلسوز، با عدم نظارت و کنترول جدی بر همه زیر مجموعه های شان در سطح کشور، حتی عملکردهای سودمند و شفاف خویش را زیر سوال می برند؟!.
در شرایطی که نرخ دارو و درمان در درمانگاههای خصوصی به اوج ممکن خویش رسیده تا جاییکه قشر کم در آمد جامعه حتی جرئت نزدیک شدن به دروازه های آن مزارهای بی شفا را ندارد و در شرایطی که به دلیل فقر و تنگدستی طاقت فرسا، بیشتری از مادران ترجیح می دهند در محیط غیر معیاری خانه و به وسیله دایگان و قابلگان نا قابل، فرزندان شان را به دنیا بیاورند، وزیر محترم صحت که در شصت و هفتمین اجلاس اسامبله جهانی صحت در شهر ژنو کشور سویس اشتراک کرده بود، از کسب جایزه جهانی “عزم و اراده” به وسیله این وزارت در کشور سویس خبر می دهد!.
ضمن آنکه این مقام آوری وزارت صحت کشور را به آن وزارت و تمامی مردم افغانستان تبریک گفته و به آن ارج می گذاریم، از این وزارت و وزارت تجارت و سایر نهادهای مربوطه، صمیمانه و مصرانه می خواهیم تا در موضوع نظارت و کنترول بر وضعیت دارو و درمان و واردات آن و نیز نظارت جدی و مسئولانه بر شفاخانه های خصوصی و دارو فروشی های در سطح کشور، جدی تر از پیش عمل کنند.
بر اساس دیدگاه متخصصان و بیمارانی که خود بسیاری از داروهای موجود در شفاخانه ها و دوا فروشی ها را مورد استفاده قرار داده اند، اکثریتی از این داروها، در اصل و اساس، خاصیت درمانی را نداشته و در عوض، عوارض جانبی بسیار خطر ناکی داشته و بدل از تداوی، سایر اعضا و جوارح بیماران را مورد حمله قرار داده، تخریب می کنند!.
گذشته از این، حضور و وفور سرسام آور داکتران و پزشکانی که بدون هیچ گونه استعداد و توانایی در رشته طبابت و پزشکی و البته با استفاده از فرصتی که موسسات تحصیلات عالی خصوصی و آنهم در بدل پول، در اختیار آنان قرار داده اند، خود یکی دیگر از معضلات بسیار جدی و خطر ناکی است که در سالهای اخیر گریبانگیر مردم مظلوم و محروم ما گردیده است.
وفور داروهای بی کیفیت و بعضاً تاریخ گذشته که در واقع به زهرهای کشنده تبدیل شده اند و به وسیله تعدادی غیر مسئول که نام تجار ملی را بر خود نهاده اند، وارد بازار دارو و درمان می گردد و البته هیچ گونه نظارتی نه از سوی وزارت تجارت و نه صحت و نه هیچ نهاد و ارگان دیگر دولتی، بر ورود این گونه کالاهای خطر ناک و مرگ آفرین، اعمال نمی شود، یکی دیگر از موارد دردناک و تاسفباری است که هر شب و روز با جان و مال مردم این مرز و بوم بازی می کند!.
در سایه عدم توجه اصولی و مسئولانه وزارت های محترم تجارت و صحت، در هر گوشه و کنار کابل و سایر ولایات کشور، شفاخانه ها و درمانگاههای بزرگ و کوچک، چون آن سمارق های خرد و کلان، چترهای خویش را بر فراز سر مردمان این سامان پهن کرده اند و بسان مزارهای بی شفا، تنها تخصص آنان خالی کردن جیبهای بیماران و مسافرانی است که از راههای دور و نزدیک و با قصد شفایابی به آن سرابکده ها مراجعه می کنند!.
چالش دردناک و غمبار دیگری که فراروی این ملت محروم قرار گرفته، بحران مرگ و میر مادران در اثر ولادتهای غیر استندرد است.
“اطلاعات سازمان صحی جهان نشان می دهد که میزان مرگ و میر مادران پس از برکناری رژیم طالبان از ۱۸۰۰ تن در هر ۱۰۰ هزار مادر در سال ۲۰۰۰، به ۱۴۰۰ تن در هر ۱۰۰ هزار مادر در سال ۲۰۰۸ پایین آمده است.
حکومت افغانستان نیز از بهبودی در این قسمت سخن گفته است. یک تحقیق جدید که در بین ۲۲۰۰۰ خانواده صورت گرفته است، نشان می دهد که مرگ و میر مادران به ۳۲۷ نفر در هر ۱۰۰ هزار مادر پایین آمده است. گرچه اذعان شده است که این تحقیق در مناطق بسیار امن افغانستان صورت گرفته است و شمار زیادی هم از قلم افتاده اند.
داکتر ثریا دلیل، سرپرست وزارت صحت عامه افغانستان گفته است که این وزارت می داند هنوز راه درازی باید پیموده شود تا وضع صحی مادران بهبود یابد.
تحقیقی که توسط سازمان امدادی “سیف دی چلدرن” در سال ۲۰۱۰ صورت گرفته است، حاکی است که صرف ۱۴ درصد ولادت ها در شفاخانه ها صورت می گیرد و تنها ۱۶ درصد زنان از دواهای ضد بارداری مدرن استفاده می کنند.”
هیچ کس منکر فعالیتهای وزارت صحت در همین حد و حدودی که می بیند نیست و گمان نمی رود قلمی هم وجود داشته باشد تا از سر کینه و عناد با وزارت خانه ها و وزرای محترم برخورد غیر عقلانی داشته باشد؛ تمام غصه و دغدغه این است که چرا نظارت جدی و مسئولانه وجود ندارد و چرا این نهادهای گاهاً فعال و دلسوز، با عدم نظارت و کنترول جدی بر همه زیر مجموعه های شان در سطح کشور، حتی عملکردهای سودمند و شفاف خویش را زیر سوال می برند؟!.
در شرایطی که نرخ دارو و درمان در درمانگاههای خصوصی به اوج ممکن خویش رسیده تا جاییکه قشر کم در آمد جامعه حتی جرئت نزدیک شدن به دروازه های آن مزارهای بی شفا را ندارد و در شرایطی که به دلیل فقر و تنگدستی طاقت فرسا، بیشتری از مادران ترجیح می دهند در محیط غیر معیاری خانه و به وسیله دایگان و قابلگان نا قابل، فرزندان شان را به دنیا بیاورند، وزیر محترم صحت که در شصت و هفتمین اجلاس اسامبله جهانی صحت در شهر ژنو کشور سویس اشتراک کرده بود، از کسب جایزه جهانی “عزم و اراده” به وسیله این وزارت در کشور سویس خبر می دهد!.
ضمن آنکه این مقام آوری وزارت صحت کشور را به آن وزارت و تمامی مردم افغانستان تبریک گفته و به آن ارج می گذاریم، از این وزارت و وزارت تجارت و سایر نهادهای مربوطه، صمیمانه و مصرانه می خواهیم تا در موضوع نظارت و کنترول بر وضعیت دارو و درمان و واردات آن و نیز نظارت جدی و مسئولانه بر شفاخانه های خصوصی و دارو فروشی های در سطح کشور، جدی تر از پیش عمل کنند.
مولف : سیدفاضل محجوب
