پس از خیزشهای مردمی در مصر و به قدرت رسیدن اخوان المسلمین به رهبری محمد مرسی، بیشتر گمانها بر این بود که کار در مصر پایان یافته و این کشور می رود تا در سایه یک نظام اسلامی، به سر و سامان دهی به اوضاع آشفته مصر بپردازد.
اما این گمانها بار چندانی از واقعیت را با خود نداشته و چنانچه انتظار می رفت، بلافاصله پس از برقراری نظام جدید در مصر، تیر توطئه ها به سوی این کشور اسلامی نشانه رفتند. امریکا و غرب از اینکه نتوانستند در اول و نهایتِ خیزش مردم مصر، اوضاع را به سود خویش مصادره کنند، نگران و عصبانی بودند و اما اینک و پس از پیروزی اخوان المسلمین، امریکا و همفکران غربی آن بر آنند تا با استفاده از نقطه ضعفهای نظام اخوانی در مصر، باقی مانده قیام را به سود خویش و شرکای غربی اش، سمت و جهت دهند.
یک سال از پیروزی مرسی و تیم او در مصر می گذرد و در تمام این یک سال، روزی نبوده که مخالفان نظام اخوانی در مصر، مشکلاتی برای مقامات دولتی خلق نکرده باشند. این مشکلات از مشاجرات لفظی و جنگ نرم میان مرسی و رهبران و سیاستمداران مخالف او شروع شده و تا پرخاشهای تند و گزنده و برخوردهای فیزیکی و خونین متقابل ادامه پیدا کرده است.
ظاهراً تقدیر میدان تحریر در قاهره این بوده که هیچگاهی خالی از معترضان و تظاهرات کنندگان نباشد. بر اساس تازه ترین خبرها، حرکت مصری‌ها به سوی میدان التحریر آغاز شد. "معترضان مصری حرکت خود را به سوی میدان "التحریر" در پایتخت این کشور، برای درخواست کناره گیری رئیس جمهور کنونی و برگزاری زودهنگام انتخابات آغاز کردند.
به گزارش رسانه ها، با توجه به احتمال بروز درگیری بین معترضان و هواداران گروه اخوان المسلمین منابع مصری تأکید کردند که وزارت صحت از نخستین ساعات صبح دیروز ۱۲ آمبولانس به میدان التحریر اعزام کرده است. معترضان در میدان التحریر ورودی‌ها و سرک های منتهی به این میدان را برای جلوگیری از حمله به خیمه های تحصن کنندگان بسته اند.
وزارت صحت مصر اعلام کرده که شمار قربانیان درگیری ها در ولایات مختلف از چهارشنبه گذشته به ۷ کشته و بیش از ۶۰۰ مجروح رسیده است. البته ۴۸۰ تن از مجروحان پس از درمان از شفاخانه مرخص شده اند.
"محمد البرادعی" رئیس حزب "الدستور" مصر تأکید کرده که تظاهرات روز یکشنبه برای درخواست کناره گیری مرسی؛ ضد رئیس جمهور و یا گروه اخوان المسلمین نیست، بلکه این تظاهرات در اعتراض به شکست سیاست های آنها است".
اگر چه برادعی، تاکید دارد که تظاهرات جاری با هدف حذف مرسی و حزب اخوان از قدرت انجام نمی شود؛ اما این سخن وی در قدم نخست و از سوی او و حزبش یک تاکتیک سیاسی به حساب آمده و از سوی دیگر، این تنها البرادعی و حزب وی نیست که به راه اندازی تظاهراتی با این حجم و گستردگی همت گماشته اند.
غیر از حزب "الدستور" احزاب و نهادهای مدنی و حقوق بشری و مدافعان حقوق زنان نیز سهم فعال و پررنگی در راه اندازی این راهپیمایی بزرگ و عظیم داشته اند و آنان مسلماً چون البرادعی و حزب وی نمی اندیشند و چنانچه از شعارهای شان پیدا بود، همه یک صدا به برکناری مرسی و برگزاری انتخابات زودهنگام تاکید داشتند.
اما چه چیزی مصر را به این نقطه رساند و چرا پس از یک سال و اندی از حکومت اخوان المسلمین به رهبری مرسی، طیف های از دموکراتها، لیبرالها و دیگران، علیه سیاستهای مرسی و حزبش به خیابانها ریختند؟!
در پاسخ به این سوال، محمد علی سبحانی، کارشناس جهان عرب دیدگاه واقع بینانه ای دارد: "یکی از خطاهای محمد مرسی این بود که به جای وارد کردن سایر نیروهای سیاسی، با سلفی‌ها متحد شد و انتخابات را بُرد. ائتلاف با سلفی‌ها، تعهدات و تعلقاتی را برای مرسی ایجاد کرد.
با توجه به اینکه سلفی ها قدرت توده ای قابل توجهی پیدا می کنند، می‌توانند تصمیمات مرسی را تحت الشعاع قرار دهند. مرسی امروز به سلفی‌ها تعهداتی دارد و زمانی که مشاهده می‌کنیم یک شهروند آمریکایی که دارای پاسپورت آمریکایی است و در عین حال عضو محترم اخوان‌المسلمین با تفکرات روشنفکرانه نیز هست، می‌آید و با سلفی‌ها ائتلاف می‌کند، تعجب برانگیز است. اخوان‌المسلمین این مسئله را به شکل قابل قبولی برای خود حل کرده ولی تعهداتی که به جماعت سلفی دارد او را در وضعیت بدی قرار داده است.
اختلافات بین مرسی و نیروهای لیبرال، مدعیان انقلابی، نیروهای دمکرات، سکولارها، و بخش‌های آزادیخواه جامعه مصر زمانی اوج گرفت که مرسی با توافق با جریان سلفی‌ها وضعیت جامعه را به دو قطب تبدیل کرد و به نظر می رسد هر دو طرف با لجبازی وضعیت مصر را تا به نقطه‌ای رساندند که در آن قرار داریم".
به نظر می رسد با تحلیل آقای محمد علی سبحانی باید موفق بود و اینکه بخش عمده ای از مشکلات کنونی مرسی و مصر به ائتلاف حزب اخوان با سلفی های مصر بازگشت دارد. اما چنانکه این تحلیلگر می گوید در صورت برآورده نشدن مطالبات و منویات سلفی ها، آنان تهدیدی خواهند شد خطرناک برای مرسی و امنیت مصر؛ باید به این واقعیت نیز توجه داشت که سلفی ها تمام ملت مصر نیستند و قطعاً گروههای دیگری که به مرسی رای داده اند نیز مطالبات و خواسته هایی از او دارند که این مطالبات در بیشتر موارد، هیچ سنخیت و همگونی ای با خواسته های افراط گرانه سلفی ها ندارد و درست همین جاست که اصطکاک پیش می آید و واضح است که از میان برداشتن این تنش و بحران برای مرسی و حزبش، کار چندان آسانی نخواهد بود.
اما این گمانها بار چندانی از واقعیت را با خود نداشته و چنانچه انتظار می رفت، بلافاصله پس از برقراری نظام جدید در مصر، تیر توطئه ها به سوی این کشور اسلامی نشانه رفتند. امریکا و غرب از اینکه نتوانستند در اول و نهایتِ خیزش مردم مصر، اوضاع را به سود خویش مصادره کنند، نگران و عصبانی بودند و اما اینک و پس از پیروزی اخوان المسلمین، امریکا و همفکران غربی آن بر آنند تا با استفاده از نقطه ضعفهای نظام اخوانی در مصر، باقی مانده قیام را به سود خویش و شرکای غربی اش، سمت و جهت دهند.
یک سال از پیروزی مرسی و تیم او در مصر می گذرد و در تمام این یک سال، روزی نبوده که مخالفان نظام اخوانی در مصر، مشکلاتی برای مقامات دولتی خلق نکرده باشند. این مشکلات از مشاجرات لفظی و جنگ نرم میان مرسی و رهبران و سیاستمداران مخالف او شروع شده و تا پرخاشهای تند و گزنده و برخوردهای فیزیکی و خونین متقابل ادامه پیدا کرده است.
ظاهراً تقدیر میدان تحریر در قاهره این بوده که هیچگاهی خالی از معترضان و تظاهرات کنندگان نباشد. بر اساس تازه ترین خبرها، حرکت مصری‌ها به سوی میدان التحریر آغاز شد. "معترضان مصری حرکت خود را به سوی میدان "التحریر" در پایتخت این کشور، برای درخواست کناره گیری رئیس جمهور کنونی و برگزاری زودهنگام انتخابات آغاز کردند.
به گزارش رسانه ها، با توجه به احتمال بروز درگیری بین معترضان و هواداران گروه اخوان المسلمین منابع مصری تأکید کردند که وزارت صحت از نخستین ساعات صبح دیروز ۱۲ آمبولانس به میدان التحریر اعزام کرده است. معترضان در میدان التحریر ورودی‌ها و سرک های منتهی به این میدان را برای جلوگیری از حمله به خیمه های تحصن کنندگان بسته اند.
وزارت صحت مصر اعلام کرده که شمار قربانیان درگیری ها در ولایات مختلف از چهارشنبه گذشته به ۷ کشته و بیش از ۶۰۰ مجروح رسیده است. البته ۴۸۰ تن از مجروحان پس از درمان از شفاخانه مرخص شده اند.
"محمد البرادعی" رئیس حزب "الدستور" مصر تأکید کرده که تظاهرات روز یکشنبه برای درخواست کناره گیری مرسی؛ ضد رئیس جمهور و یا گروه اخوان المسلمین نیست، بلکه این تظاهرات در اعتراض به شکست سیاست های آنها است".
اگر چه برادعی، تاکید دارد که تظاهرات جاری با هدف حذف مرسی و حزب اخوان از قدرت انجام نمی شود؛ اما این سخن وی در قدم نخست و از سوی او و حزبش یک تاکتیک سیاسی به حساب آمده و از سوی دیگر، این تنها البرادعی و حزب وی نیست که به راه اندازی تظاهراتی با این حجم و گستردگی همت گماشته اند.
غیر از حزب "الدستور" احزاب و نهادهای مدنی و حقوق بشری و مدافعان حقوق زنان نیز سهم فعال و پررنگی در راه اندازی این راهپیمایی بزرگ و عظیم داشته اند و آنان مسلماً چون البرادعی و حزب وی نمی اندیشند و چنانچه از شعارهای شان پیدا بود، همه یک صدا به برکناری مرسی و برگزاری انتخابات زودهنگام تاکید داشتند.
اما چه چیزی مصر را به این نقطه رساند و چرا پس از یک سال و اندی از حکومت اخوان المسلمین به رهبری مرسی، طیف های از دموکراتها، لیبرالها و دیگران، علیه سیاستهای مرسی و حزبش به خیابانها ریختند؟!
در پاسخ به این سوال، محمد علی سبحانی، کارشناس جهان عرب دیدگاه واقع بینانه ای دارد: "یکی از خطاهای محمد مرسی این بود که به جای وارد کردن سایر نیروهای سیاسی، با سلفی‌ها متحد شد و انتخابات را بُرد. ائتلاف با سلفی‌ها، تعهدات و تعلقاتی را برای مرسی ایجاد کرد.
با توجه به اینکه سلفی ها قدرت توده ای قابل توجهی پیدا می کنند، می‌توانند تصمیمات مرسی را تحت الشعاع قرار دهند. مرسی امروز به سلفی‌ها تعهداتی دارد و زمانی که مشاهده می‌کنیم یک شهروند آمریکایی که دارای پاسپورت آمریکایی است و در عین حال عضو محترم اخوان‌المسلمین با تفکرات روشنفکرانه نیز هست، می‌آید و با سلفی‌ها ائتلاف می‌کند، تعجب برانگیز است. اخوان‌المسلمین این مسئله را به شکل قابل قبولی برای خود حل کرده ولی تعهداتی که به جماعت سلفی دارد او را در وضعیت بدی قرار داده است.
اختلافات بین مرسی و نیروهای لیبرال، مدعیان انقلابی، نیروهای دمکرات، سکولارها، و بخش‌های آزادیخواه جامعه مصر زمانی اوج گرفت که مرسی با توافق با جریان سلفی‌ها وضعیت جامعه را به دو قطب تبدیل کرد و به نظر می رسد هر دو طرف با لجبازی وضعیت مصر را تا به نقطه‌ای رساندند که در آن قرار داریم".
به نظر می رسد با تحلیل آقای محمد علی سبحانی باید موفق بود و اینکه بخش عمده ای از مشکلات کنونی مرسی و مصر به ائتلاف حزب اخوان با سلفی های مصر بازگشت دارد. اما چنانکه این تحلیلگر می گوید در صورت برآورده نشدن مطالبات و منویات سلفی ها، آنان تهدیدی خواهند شد خطرناک برای مرسی و امنیت مصر؛ باید به این واقعیت نیز توجه داشت که سلفی ها تمام ملت مصر نیستند و قطعاً گروههای دیگری که به مرسی رای داده اند نیز مطالبات و خواسته هایی از او دارند که این مطالبات در بیشتر موارد، هیچ سنخیت و همگونی ای با خواسته های افراط گرانه سلفی ها ندارد و درست همین جاست که اصطکاک پیش می آید و واضح است که از میان برداشتن این تنش و بحران برای مرسی و حزبش، کار چندان آسانی نخواهد بود.
مولف : سیدفاضل محجوب
