بحران سوریه حالا به مرحله ای رسیده که طرف های درگیر و حامیان خارجی آنها به این جمع بندی دست یافته اند که هیچیک از طرف ها قادر به حذف کامل دیگری از صحنه نبرد نیست. این شاید واقع بینانه ترین برداشتی باشد که در این زمینه وجود دارد؛ اما تنها رسیدن به این نتیجه نمی تواند سرنخی از کلاف سردرگم بحران سوریه به دست دهد؛ زیرا هنوز مسایل مهم دیگری وجود دارد که رسیدن به یک توافق در این زمینه میان طرف های داخلی و خارجی را دشوار می سازد.
یکی از این مسایل، حضور یا عدم حضور بشار اسد؛ رییس جمهوری سوریه در ترکیب دولت انتقالی است.
لازم به ذکر است که طرح دولت انتقالی نیز در اجلاس ژنو مورد توافق همه طرف ها از جمله امریکا و روسیه قرار گرفت. در متن این طرح هیچ اشاره ای به رفتن بی قید و شرط بشار اسد نشده است و به نظر می رسد همین نکته است که این طرح را با توافق روسیه نیز همراه کرده است.
اخیرا جان کری؛ وزیر خارجه امریکا به مسکو رفت؛ تا براساس اظهارات مقام های امریکایی، کرملین را وادار به دست برداشتن از وتو کردن قطعنامه های ضد سوری شورای امنیت کرده و همچنین بر مقام های مسکو بقبولاند که با تحریم های سختگیرانه تر بین المللی علیه حکومت سوریه، موافقت کند.
این سفر پایان یافت و در پایان آن تنها اعلام شد که دوطرف بر سر احیای طرح ژنو توافق کرده اند. البته این بنفسه تحول تازه ای نبود؛ بلکه احیای مجدد یک طرح عملی نشده قبلی محسوب می شود؛ اما سرگئی لاوروف؛ وزیر امور خارجه روسیه در پایان دیدار با همتای امریکایی خود تصریح کرد که رفتن بشار اسد نمی تواند به عنوان پیش شرط هرگونه توافقی برای برون رفت از بحران جاری در سوریه، مورد قبول روسیه باشد.
این پاسخ صریحی به وزیر امور خارجه امریکا و آنچه او به هدف دست یافتن به آن به روسیه سفر کرده بود به حساب می آمد.
همین نکته و همچنین اظهارات تکمیلی وزیر امور خارجه روسیه بود که توافق مسکو- واشنگتن را برای بسیاری از ناظران، امیدوارکننده و نویدبخش وانمود می کرد؛ اما جان کری؛ وزیر امور خارجه امریکا پس از سفر به مسکو، به تازگی در روم؛ پایتخت ایتالیا بار دیگر بر موضع پیشین امریکا مبنی بر عدم حضور بشار اسد در ترکیب دولت انتقالی تاکید کرده است.
وی همچنین از روسیه خواست که از فروش تسلیحات پدافندی به سوریه خودداری کند؛ زیرا به گفته وی، این اقدام، امنیت اسراییل را تهدید می کند!
این در حالی است که رژیم اسراییل اخیرا چندین بار مواضعی در خاک سوریه را هدف حملات هوایی قرار داد و سوریه نیز هشدار داده که به این حملات در زمان و مکان مناسب، پاسخ کوبنده خواهد داد. این رویدادها، امریکا را از وقوع یک درگیری تمام عیار میان سوریه و اسراییل و گسترش آتش جنگ سوریه به درون خاک اسراییل به شدت نگران کرده است.
اما از نظر کارشناسان، موضع گیری های تازه امریکا در مورد ماندن یا رفتن بشار اسد، توافق اخیر امریکا با روسیه را بار دیگر تحت تاثیر قرار می دهد و افق های ایجادشده در زمینه برون شد از بحران جاری در آن کشور را تیره و تار می سازد.
اکنون این تنها سوریه نیست که در آتش نبرد نه چندان پنهان قدرت های جهانی زنده زنده می سوزد و حتی مقابر مقدسه و اماکن تاریخی آن نابود می شوند؛ بلکه نزدیک خواهد بود که زبانه های این آتش مهارناپذیر مرزهای سوریه را درنوردد و به لبنان، اسراییل، عراق و ترکیه نیز سرایت کند و این همان چیزی است که ابعاد جنایت قدرت های حامی تروریزم را آشکار می سازد.
غرب با دامن زدن به یک اختلاف حاشیه ای و غیرواقعی مبنی بر ماندن یا رفتن اسد، سناریوی سوریه را پیچیده تر کرده است. این در حالی است که سوریه با اسد یا بدون اسد، هیچگاه مساله اصلی نبوده است؛ بلکه اصلی ترین مساله این است که اگر اسد نباشد؛ پس چه کسی باشد؟
این سوالی است که حتی غرب و اعراب هم برای آن پاسخی ندارند.
یکی از این مسایل، حضور یا عدم حضور بشار اسد؛ رییس جمهوری سوریه در ترکیب دولت انتقالی است.
لازم به ذکر است که طرح دولت انتقالی نیز در اجلاس ژنو مورد توافق همه طرف ها از جمله امریکا و روسیه قرار گرفت. در متن این طرح هیچ اشاره ای به رفتن بی قید و شرط بشار اسد نشده است و به نظر می رسد همین نکته است که این طرح را با توافق روسیه نیز همراه کرده است.
اخیرا جان کری؛ وزیر خارجه امریکا به مسکو رفت؛ تا براساس اظهارات مقام های امریکایی، کرملین را وادار به دست برداشتن از وتو کردن قطعنامه های ضد سوری شورای امنیت کرده و همچنین بر مقام های مسکو بقبولاند که با تحریم های سختگیرانه تر بین المللی علیه حکومت سوریه، موافقت کند.
این سفر پایان یافت و در پایان آن تنها اعلام شد که دوطرف بر سر احیای طرح ژنو توافق کرده اند. البته این بنفسه تحول تازه ای نبود؛ بلکه احیای مجدد یک طرح عملی نشده قبلی محسوب می شود؛ اما سرگئی لاوروف؛ وزیر امور خارجه روسیه در پایان دیدار با همتای امریکایی خود تصریح کرد که رفتن بشار اسد نمی تواند به عنوان پیش شرط هرگونه توافقی برای برون رفت از بحران جاری در سوریه، مورد قبول روسیه باشد.
این پاسخ صریحی به وزیر امور خارجه امریکا و آنچه او به هدف دست یافتن به آن به روسیه سفر کرده بود به حساب می آمد.
همین نکته و همچنین اظهارات تکمیلی وزیر امور خارجه روسیه بود که توافق مسکو- واشنگتن را برای بسیاری از ناظران، امیدوارکننده و نویدبخش وانمود می کرد؛ اما جان کری؛ وزیر امور خارجه امریکا پس از سفر به مسکو، به تازگی در روم؛ پایتخت ایتالیا بار دیگر بر موضع پیشین امریکا مبنی بر عدم حضور بشار اسد در ترکیب دولت انتقالی تاکید کرده است.
وی همچنین از روسیه خواست که از فروش تسلیحات پدافندی به سوریه خودداری کند؛ زیرا به گفته وی، این اقدام، امنیت اسراییل را تهدید می کند!
این در حالی است که رژیم اسراییل اخیرا چندین بار مواضعی در خاک سوریه را هدف حملات هوایی قرار داد و سوریه نیز هشدار داده که به این حملات در زمان و مکان مناسب، پاسخ کوبنده خواهد داد. این رویدادها، امریکا را از وقوع یک درگیری تمام عیار میان سوریه و اسراییل و گسترش آتش جنگ سوریه به درون خاک اسراییل به شدت نگران کرده است.
اما از نظر کارشناسان، موضع گیری های تازه امریکا در مورد ماندن یا رفتن بشار اسد، توافق اخیر امریکا با روسیه را بار دیگر تحت تاثیر قرار می دهد و افق های ایجادشده در زمینه برون شد از بحران جاری در آن کشور را تیره و تار می سازد.
اکنون این تنها سوریه نیست که در آتش نبرد نه چندان پنهان قدرت های جهانی زنده زنده می سوزد و حتی مقابر مقدسه و اماکن تاریخی آن نابود می شوند؛ بلکه نزدیک خواهد بود که زبانه های این آتش مهارناپذیر مرزهای سوریه را درنوردد و به لبنان، اسراییل، عراق و ترکیه نیز سرایت کند و این همان چیزی است که ابعاد جنایت قدرت های حامی تروریزم را آشکار می سازد.
غرب با دامن زدن به یک اختلاف حاشیه ای و غیرواقعی مبنی بر ماندن یا رفتن اسد، سناریوی سوریه را پیچیده تر کرده است. این در حالی است که سوریه با اسد یا بدون اسد، هیچگاه مساله اصلی نبوده است؛ بلکه اصلی ترین مساله این است که اگر اسد نباشد؛ پس چه کسی باشد؟
این سوالی است که حتی غرب و اعراب هم برای آن پاسخی ندارند.
