براساس تفاهمنامه دو جانبه ای که میان دولت افغانستان و نظامیان امریکایی در کشور به امضا رسیده، مسئولیت کامل زندان بگرام و نگهداری از زندانیان آن باید به نیروهای امنیتی دولت افغانستان واگذار شود.
در همین راستا امریکا در سنبله سال جاری خورشیدی، بخشی از زندان بگرام به همراه 600 زندانی این زندان را به افغانستان واگذار کرد؛ اما تعدادی از زندانیان را همچنان در کنترل خود نگهداشت.
حکومت افغانستان بارها از امریکا خواسته است که تمامی زندانیان این زندان را به نیروهای امنیتی کشور واگذار کند و این موضوع را برای تثبیت حاکمیت ملی خود مهم ارزیابی می کند. به همین دلیل حکومت به امریکا دو ماه فرصت داد؛ تا زمینه انتقال کامل مسئولیت این زندان به نیروهای افغان را فراهم کند؛ اکنون به رغم اینکه مدتی از این تاریخ سپری شده، هنوز امریکایی ها حاضر به این کار نشده و در واقع مفاد تفاهمنامه دوجانبه با دولت افغانستان را صریحا نقض کرده اند.
به همین منظور، رییس جمهور کرزی، روز یکشنبه هفته جاری، این موضوع را با مسئولان دستگاه عدلی و قضایی کشور در میان گذاشت و بار دیگر از امریکا خواست؛ تا به تفاهمنامه دوجانبه در این زمینه احترام بگذارد؛ اما امریکا همچنان در این زمینه سکوت اختیار کرده است.
این آخرین مورد از عدم پایبندی امریکا به تعهدات خود در قبال دولت افغانستان است. در گذشته نیز بارها مقام های دولت افغانستان از امریکا به دلیل نقض صریح مفاد توافقنامه های دوجانبه، به شدت انتقاد کرده اند.
این در حالی است که واگذاری زندان بگرام به نیروهای افغان، یکی از شروط اساسی امضای پیمان استراتژیک میان دو کشور بود که با امضای تفاهمنامه ای رسمی و مکتوب میان مقام های دو کشور، این امر از سوی مسئولان دو طرف، مختومه انگاشته شد و در آن زمان، شاید هیچکس در خصوص اجرایی نشدن کامل آن در آینده ابراز تردید و نگرانی نمی کرد.
ناظران می گویند اکنون که حکومت های دوکشور، در حال رایزنی در خصوص امضای پیمان امنیتی هستند، عدم تحقق پیش شرط های افغانستان در زمینه پیمان استراتژیک از سوی ایالات متحده، آینده این پیمان و پیش شرط های احتمالی دولت افغانستان برای امضای آن را نیز در فضایی مبهم و فاقد پشتوانه اجرایی قرار می دهد.
این در حالی است که به باور این دسته از ناظران، پیمان امنیتی، اهمیتی به مراتب فراتر از پیمان استرتژیک دارد و امریکا سعی خواهد کرد، اهداف استراتژیک و بلندمدت خود را در قالب این پیمان بر افغانستان بقبولاند.
کارشناسان می گویند دست کم یکی از اهداف امریکا در اجتناب از واگذاری کامل کنترل زندان بگرام به نیروهای افغانستان، شاید اسراری باشد که در خصوص شرایط حاکم بر این زندان در طول سال های گذشته نزد زندانیان آن وجود دارد و امریکا نمی خواهد با افشای آن، چهره به ظاهر بشردوستانه خود را مخدوش سازد. این احتمال زمانی تقویت می شود که شماری از زندانیان این زندان که دو ماه پیش به نیروهای افغانستان تحویل داده شدند از وضعیت بد حقوق بشری و نقض صریح قوانین مربوط به زندانیان در زندان بگرام به شدت شاکی بودند.
با این حال، امریکا می گوید این دسته از زندانیانی که تاکنون در کنترل آنها قرار دارند، از زمره زندانیان خطرناک اند و واگذاری آنها به نیروهای افغان ممکن است همچنان برای نیروهای ایالات متحده در افغانستان خطر آفرین باشد؛ اما مقام های دولت افغانستان، واگذاری کامل زندان بگرام را حق مسلم خود در تسلط تام بر حاکمیت ملی کشور می دانند و ادامه این روند را ناقض اصل استقلال سیاسی کشور قلمداد می کنند.
اما آنچه در این میان، اهمیت انکارناپذیری دارد این نکته است که در آستانه امضای پیمان امنیتی میان دو کشور، عدم تحقق یکی از عمده ترین شرط های پیمان استراتژیک از سوی امریکا، پیش شرط های افغانستان برای امضای پیمان امنیتی را نیز بیش از پیش، با مشکل پشتوانه اجرایی روبرو خواهد کرد.
در پیمان امنیتی قرار است چارچوب حضور نیروهای امریکایی در افغانستان، حوزه ماموریت و صلاحیت آنها، موضوع مصونیت قضایی و تکلیف قوانین داخلی در برابر نیروهای خاطی و مجرم خارجی و... در یک بازه زمانی ده ساله، مورد توافق قرار گیرد. مسایلی که حداقل در 11 سال گذشته، وضعیت مبهم و نامشخصی داشته است؛ بنابراین این موضوعات، پیمان امنیتی را در موقعیتی به مراتب مهمتر از پیمان استراتژیک قرار می دهد و انتظار می رود دولت افغانستان، با جدیت و حساسیت بیشتری نسبت به این قضیه برخورد کند. با این حال، اجرایی نشدن شروط پیمان استراتژیک و عدم پایبندی امریکا به توافقنامه های دوجانبه، آینده پیمان امنیتی را نیز با تهدید و تردید مواجه کرده است.
در همین راستا امریکا در سنبله سال جاری خورشیدی، بخشی از زندان بگرام به همراه 600 زندانی این زندان را به افغانستان واگذار کرد؛ اما تعدادی از زندانیان را همچنان در کنترل خود نگهداشت.
حکومت افغانستان بارها از امریکا خواسته است که تمامی زندانیان این زندان را به نیروهای امنیتی کشور واگذار کند و این موضوع را برای تثبیت حاکمیت ملی خود مهم ارزیابی می کند. به همین دلیل حکومت به امریکا دو ماه فرصت داد؛ تا زمینه انتقال کامل مسئولیت این زندان به نیروهای افغان را فراهم کند؛ اکنون به رغم اینکه مدتی از این تاریخ سپری شده، هنوز امریکایی ها حاضر به این کار نشده و در واقع مفاد تفاهمنامه دوجانبه با دولت افغانستان را صریحا نقض کرده اند.
به همین منظور، رییس جمهور کرزی، روز یکشنبه هفته جاری، این موضوع را با مسئولان دستگاه عدلی و قضایی کشور در میان گذاشت و بار دیگر از امریکا خواست؛ تا به تفاهمنامه دوجانبه در این زمینه احترام بگذارد؛ اما امریکا همچنان در این زمینه سکوت اختیار کرده است.
این آخرین مورد از عدم پایبندی امریکا به تعهدات خود در قبال دولت افغانستان است. در گذشته نیز بارها مقام های دولت افغانستان از امریکا به دلیل نقض صریح مفاد توافقنامه های دوجانبه، به شدت انتقاد کرده اند.
این در حالی است که واگذاری زندان بگرام به نیروهای افغان، یکی از شروط اساسی امضای پیمان استراتژیک میان دو کشور بود که با امضای تفاهمنامه ای رسمی و مکتوب میان مقام های دو کشور، این امر از سوی مسئولان دو طرف، مختومه انگاشته شد و در آن زمان، شاید هیچکس در خصوص اجرایی نشدن کامل آن در آینده ابراز تردید و نگرانی نمی کرد.
ناظران می گویند اکنون که حکومت های دوکشور، در حال رایزنی در خصوص امضای پیمان امنیتی هستند، عدم تحقق پیش شرط های افغانستان در زمینه پیمان استراتژیک از سوی ایالات متحده، آینده این پیمان و پیش شرط های احتمالی دولت افغانستان برای امضای آن را نیز در فضایی مبهم و فاقد پشتوانه اجرایی قرار می دهد.
این در حالی است که به باور این دسته از ناظران، پیمان امنیتی، اهمیتی به مراتب فراتر از پیمان استرتژیک دارد و امریکا سعی خواهد کرد، اهداف استراتژیک و بلندمدت خود را در قالب این پیمان بر افغانستان بقبولاند.
کارشناسان می گویند دست کم یکی از اهداف امریکا در اجتناب از واگذاری کامل کنترل زندان بگرام به نیروهای افغانستان، شاید اسراری باشد که در خصوص شرایط حاکم بر این زندان در طول سال های گذشته نزد زندانیان آن وجود دارد و امریکا نمی خواهد با افشای آن، چهره به ظاهر بشردوستانه خود را مخدوش سازد. این احتمال زمانی تقویت می شود که شماری از زندانیان این زندان که دو ماه پیش به نیروهای افغانستان تحویل داده شدند از وضعیت بد حقوق بشری و نقض صریح قوانین مربوط به زندانیان در زندان بگرام به شدت شاکی بودند.
با این حال، امریکا می گوید این دسته از زندانیانی که تاکنون در کنترل آنها قرار دارند، از زمره زندانیان خطرناک اند و واگذاری آنها به نیروهای افغان ممکن است همچنان برای نیروهای ایالات متحده در افغانستان خطر آفرین باشد؛ اما مقام های دولت افغانستان، واگذاری کامل زندان بگرام را حق مسلم خود در تسلط تام بر حاکمیت ملی کشور می دانند و ادامه این روند را ناقض اصل استقلال سیاسی کشور قلمداد می کنند.
اما آنچه در این میان، اهمیت انکارناپذیری دارد این نکته است که در آستانه امضای پیمان امنیتی میان دو کشور، عدم تحقق یکی از عمده ترین شرط های پیمان استراتژیک از سوی امریکا، پیش شرط های افغانستان برای امضای پیمان امنیتی را نیز بیش از پیش، با مشکل پشتوانه اجرایی روبرو خواهد کرد.
در پیمان امنیتی قرار است چارچوب حضور نیروهای امریکایی در افغانستان، حوزه ماموریت و صلاحیت آنها، موضوع مصونیت قضایی و تکلیف قوانین داخلی در برابر نیروهای خاطی و مجرم خارجی و... در یک بازه زمانی ده ساله، مورد توافق قرار گیرد. مسایلی که حداقل در 11 سال گذشته، وضعیت مبهم و نامشخصی داشته است؛ بنابراین این موضوعات، پیمان امنیتی را در موقعیتی به مراتب مهمتر از پیمان استراتژیک قرار می دهد و انتظار می رود دولت افغانستان، با جدیت و حساسیت بیشتری نسبت به این قضیه برخورد کند. با این حال، اجرایی نشدن شروط پیمان استراتژیک و عدم پایبندی امریکا به توافقنامه های دوجانبه، آینده پیمان امنیتی را نیز با تهدید و تردید مواجه کرده است.
منبع : خبرگزاری صدای افغان(آوا) – کابل – سرویس تحلیل و پژوهش اخبار
