ولیعهد جدید و راه دشوار پیش رو

هر چند قرار بود بعد از سه روز عزای عمومی شورای بیعت در عربستان سعودی ولیعهد جدید را معرفی کند ولی رسانه های خبری از هم اکنون اخباری را مبنی بر قطعی شدن ولایتعهدی امیر سلمان بن عبدالعزیز منتشر کرده اند، خبری که بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان انتظار شنیدنش را داشتند.

امیر سلمان چندین دهه حکمرانی پایتخت بیابانی عربستان یعنی ریاض را بر عهده داشت و زمانی که امیر سلطان بن عبدالعزیز ولیعهد اسبق دربار سعودی در 9 ماه قبل درگذشت، مسئولیت وزارت مهم دفاع عربستان را نیز عهده دار شد.
امیر سلمان بیست و پنجمین فرزند ملک عبدالعزیز است و یکی از چند سدیری باقی مانده در خاندان آل سعود محسوب می شود. دلیل تعجیل دربار آل سعود در معرفی امیر سلمان به عنوان ولیعهد ناشی از دو مسئله اساسی بود.

دلیل اول کهولت سن و بیماری شدید شخص ملک عبدالله است که توان اداره کشور را از او سلب کرده است و باید این وظیفه خطیر را ولیعهد عهده دار شود و به همین دلیل امیر سلمان فورا معرفی شد تا زمام امور را در عربستان به دست بگیرد.

دلیل دیگر عدم وجود جایگزین مناسبی که مورد اجماع خاندان باشد بود، چرا که فرزندان باقی مانده عبدالعزیز یا بر روی صندلی چرخدار هستند و یا از بیماری های شدید رنج می برند و در این میان تقریبا بهترین شرایط در امیر سلمان دیده می شد و البته سدیری بودن و قدرت بالای او بعد از تصدی پست وزارت دفاع عربستان نیز در این مسئله بی تاثیر نبود.
با تمام اینها بسیاری از کارشناسان بر این باورند که امیر سلمان در بدترین شرایط ممکن به قدرت رسیده است چرا که عربستان در معرض امواج بیداری اسلامی قرار دارد و باید این امواج سنگین را در قالب بحران های متعدد در داخل و خارج عربستان مدیریت کند و این در حالی است که او اقتدار و نفوذ امیر نایف را ندارد.

کسانی که با امیر سلمان آشنایی دارند او را به عنوان یک دولتمرد معتدل می شناسند که البته از شخصیتی سنتی برخوردار است. او روابط گسترده ای با آمریکا و مقامات کاخ سفید دارد و دولتمردان واشنگتن از ولایتعهدی امیر سلمان بیش از دیگران خوشحالند چرا که ولیعهد جدید از جمله رجال دربار آل سعود است که مشکل بخصوصی با واشنگتن ندارد و از این بابت کاملا دلخواه مقامات آمریکایی است.

سرعت دربار سعودی در انتخاب امیر سلمان نشان می دهد که شاهزادگان آل سعود یکبار دیگر ولو به طور مقطعی توانسته اند شکاف ها و تضادهای درون خاندانی خود را کنار بگذارند ولی این به آن معنا نیست که بحران جانشینی در دربار سعودی به طور کامل رفع شده است. در واقع بعد از امیر سلمان است که بحران جانشینی نشانه ها و علائم خود را با وضوح بیشتری نشان خواهد داد و گمان نمی رود زمان زیادی به آن موعد مانده باشد چرا که ولیعهد جدید هفتاد و شش سال سن دارد و کوچکترین فرزند ملک عبدالعزیز فقید یعنی شاهزاده مقرن که هم اکنون ریاست سازمان اطلاعات و امنیت عربستان را عهده دار است بیش از هفتاد سال سن دارد و این یعنی در آینده ای نزدیک شاهد انتقال قدرت از نسل اول شاهزادگان سعودی به نسل دوم این دودمان باشیم و این همان برهه ای است که گمان نمی رود سعودی ها به سادگی از آن عبور نمایند.

نویسنده: سید محمد رضا موسوی