پاکستان راه را به روی ناتو گشود؛ اما با چه بهایی؟

پاکستان پس از ماه ها تنش و کشمکش سرانجام با گام های لرزان قدم در راه لغزان همکاری با پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) و در محور آن امریکا گذاشت؛ موضوعی که مدت ها سوژه خبری و تحلیلی رسانه های منطقه و جهان بود و با اما و اگرهای گوناگونی همراه گردیده بود.

براساس گزارش ها ناتو از آصف علی زرداری برای شرکت در نشست شیکاگو که قرار است در بیست و یکم ماه می میلادی در امریکا برگزار شود دعوت کرده و در مقابل، پاکستان نیز از ادامه گفتگوها برای بازگشایی مسیرهای تدارکاتی ناتو از طریق آن کشور ابراز خوشبینی کرده است.

مسیرهای تدارکاتی ناتو از طریق پاکستان پس از آن از سوی حکومت پاکستان مسدود شد که حدود شش ماه پیش، در اثر یک حمله هوایی نیروهای امریکایی بر دو پست مرزی پاکستان در ایالت سرحد، 24 سرباز پاکستانی در حالی که خواب بودند کشته شدند.

پاکستان پیش از این، بارها از امریکایی ها خواسته بود که در صورت تمایل برای بهبود روابط خود، به حملات هوایی در قلمرو پاکستان،‌ پایان دهد و نیز به دلیل تعرض به خاک آن کشور، رسما عذرخواهی کند. شرایطی که امریکا حاضر به پذیرش آن نشد.

آندرس فوگ راسموسن؛‌ دبیر کل ناتو قبلا بدون اشاره مستقیم به پاکستان گفته بود که تنها کشورهایی می توانند در نشست شیکاگو حضور داشته باشند که مسیرهای تدارکاتی ناتو را بازگشایی کنند.

گزارش ها از قول حنا ربانی کهر؛ وزیر خارجه پاکستان نیز حاکی است که وی از بازگشایی مسیر خیبر به روی عبور و مرور کامیون های حامل مواد تدارکاتی مورد نیاز نیروهای خارجی در آینده نزدیک خبر داده است.

گذرگاه خیبر، افغانستان را به ایالت خیبرپشتونخواه پاکستان و از آن طریق به بندر کراچی وصل می کند.
این در حالی است که پاکستان در گذشته به دلیل تنش در روابطش با ناتو و امریکا، کنفرانس بن دو را تحریم کرد؛ مساله ای که به باور آگاهان تاثیرات سوئی بر نتایج آن نشست داشت.

تحلیلگران نشست بن دو را بدون نتیجه ای عملی ارزیابی کردند و تنها پیام و نتیجه حاصل از آن را تاکید بر تداوم حمایت بین المللی از افغانستان عنوان کردند؛ موضوعی که تقریبا همیشه از سوی مراجع خارجی، در هر برنامه مربوط به افغانستان از آن یاد می شود!

با این حال، در جریان تنش در روابط دوجانبه امریکا- پاکستان نیز به نظر می رسید هر دو طرف متمایل به بازسازی این رابطه هستند؛ اما در عین حال، هیچکدام حاضر نبودند از مواضع خود در قبال یکدیگر که به مرور به یک مساله حیثیتی تبدیل شده بود، عدول کنند.

پیشاپیش برگزاری نشست شیکاگو و در اوج تبلیغات سیاسی و رسانه ای، گزارش هایی مبنی بر تلاش و تمایل شدید پاکستان برای حضور در آن نشست منتشر شد؛ تا اینکه سرانجام، پاکستانی ها و ناتو در یک عقبگرد غیررسمی و از قبل اعلام نشده از موضع گیری های پیشین خود در برابر همدیگر، امتیازاتی را برای احیای رابطه مخدوش طرفینی پرداخت کردند.

پاکستان وعده بازگشایی مسیرهای تدارکاتی ناتو را داد و امریکا و ناتو نیز از این کشور برای شرکت در نشست شیکاگو، دعوت کرد؛ اما پرسش این است که آیا این همان چیزی بود که پاکستان ماه ها برای دست یافتن به آن، همچنان آب گل آلود رابطه با امریکا را گل آلودتر می کرد؟!

مطمئنا نباید چنین باشد؛ مسیر تدارکاتی همانگونه که برای ناتو حیاتی و تعیین کننده است برای پاکستان نیز منبعی از درآمدهای سرشاری است و همانگونه که در بازی های سیاسی به عنوان یک اهرم فشار قدرتمند و موثر به کارش می آید،‌ در تنگناهای اقتصادی نیز به اقتصاد آسیب پذیر پاکستان، مدد معتنابهی می رساند و از سوی دیگر، قرار است هیلاری کلینتون نیز پس از نشست شیکاگو به اسلام آباد برود و تعهد امریکا برای پرداخت میلیاردها دالر برای پاکستان در عوض مبارزه با تروریزم را که قبلا جریان داشت و در شش ماه اخیر تعلیق شده بود، تجدید کند؛ اما در این میان، هنوز یک مساله حل ناشده باقی‌ مانده: افغانستان!

افغانستان گره کور بازی های سیاسی جاری میان اسلام آباد و واشنگتن است. آیا افغانستان هم می تواند از حضور پاکستان در نشست شیکاگو بهره های مورد انتظارش را ببرد یا خیر؟

این سوال در ده سال گذشته هرگز پاسخ درست خود را نیافته و انتظار هم نمی رود نشست آتی در شیکاگو قادر به ارائه یک پاسخ دقیق و مناسب برای آن باشد.