طی یک نشست دو روزه، مقامات امریکا، افغانستان و پاکستان در اسلام آباد جهت ازسرگیری مذاکره با طالبان، دور هم جمع شدند. هیات امریکایی را در نشست مذکور مارگ گروسمن نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در امور افغانستان و پاکستان ریاست می کرد.
این نشست روز جمعه 8 ثور، مصادف با سالروز پیروزی مجاهدین مسلمان افغانستان بر شوروی سابق، به کار خویش پایان داد.
در نشست مذکور، مقامات افغانستان، پاکستان و امریکا روی طرحی توافق کردند که بر اساس آن هیاتی از کارشناسان سه کشور تشکیل شده تا روی شیوه های جلب و جذب آن تعداد از طالبان بحث و تحقیق کنند که خواهان مذاکره با دولت افغانستان هستند.
این هیات همچنین وظیفه دارد تا بدنبال جست و جوی راههای امن و محفوظی برای آن دسته از مخالفان دولت باشد که قصد پیوستن به پروسه مذاکره را داشته باشند.
آنچه روشن است سه کشور افغانستان، پاکستان و امریکا، این بار، با رویکرد جدیدی به مذاکره با طالبان می اندیشند. رویکردی که تا کنون خبر و اثری از آن نبوده است. پیش از این و در مذاکره با طالبان، هر سه دولت امریکا، پاکستان و افغانستان، ساز خود شان را کوک می کردند و هر کدام با تعدادی از مخالفان دولت افغانستان و ناتو در حال مذاکره و رایزنی بودند. امریکا کشور قطر را برای انجام مذاکرات انتخاب کرده بود و این در حالی بود که دو دولت پاکستان و افغانستان به انجام مذاکرات با طالبان در ترکیه و یا عربستان پافشاری داشتند.
به هر تقدیر، آنچه در وضعیت کنونی در جریان است، حکایت از تحول جدیدی در مذاکرات صلح با طالبان دارد. تحولی که ظاهرا می تواند در خارج شدن افغانستان از بن بست بوجود آمده تا حدودی کارساز باشد. آنچه از نتیجه نشست اسلام آباد بدست می آید، ظهور و بروز این واقعیت است که در مذاکره و مصالحه با طالبان، تلاش یکجانبه هیچیک از دولت های افغانستان، پاکستان و ایالات متحده امریکا، به نتیجه دلخواهی نخواهد رسید.
دیدار مقامات بلند رتبه سه کشور، گویای این حقیقت است که هرسه دولت پذیرفته اند که اولاً بحران افغانستان راه حل نظامی ندارد و ثانیاً بحران مذکور راه حل انحصاری نیز ندارد.
روند جاری علاوه بر نکته هایی که گفته شد، گویای یک واقعیت دیگر نیز است و آن اینکه مقامات آمریکایی در آستانه خروج نیروهای ناتو از کشور، به این نتیجه رسیده اند که در غیاب نیروهای ناتو، دولت پاکستان بهترین گزینه ای است که می توان به آن تا حدودی دل بست و تا اندازه ای خاطر جمع بود. امریکایی ها حساب کرده اند که در صورت ایجاد پایگاههای نظامی در افغانستان، با همکاری دولت پاکستان می توانند بهتر بر اوضاع در منطقه مسلط باشند؛ ولو این همکاری، در ازای پرداخت مقدار زیادی پول و دادن برخی از امتیازات سیاسی به پاکستان باشد.
اگر اوضاع به همان منوالی پیش برود که تئوریسین های امریکایی طراحی و پیش بینی کرده اند، این برای امریکایی ها و به خصوص تیم اوباما در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، پیروزی بزرگ و غافلگیر کننده ای خواهد بود. پیروزی ای که هم ملت امریکا را راضی خواهد کرد و هم تا حدودی به پیروزی اوباما در انتخابات ریاست جمهوری کمک می کند و هم با ایجاد پایگاههای نظامی در افغانستان، حضور این کشور در منطقه را نهادینه خواهد کرد.
اما با تمام این امکانات و احتمالات دلخواه برای امریکا، پاکستان و حکومت افغانستان، به نظر می رسد روند جاری در برنامه مذاکره با طالبان، روند کامل و جامعی نباشد؛ چرا که در برنامه موجود تمامی اطراف درگیر در قضیه افغانستان در نظر گرفته نشده است. در برنامه روی دست از کشورهای با نفوذ و مطرح منطقه به خصوص آنهایی که می توانند نقش کلیدی و کارگشا در حل معضل افغانستان داشته باشند، خبر و اثری نیست و همین می تواند بزرگترین نمره منفی طرح مذاکرات سه جانبه در اسلام آباد باشد.
طرح های بی شمار و بسیاری که تا کنون آمده و رفته اند و هیچکدام نیز به دلیل جامع نبودن، نتوانسته اند به اوضاع افغانستان سر و سامانی بدهند. در طرح مثلث کنونی، کشورهایی چون چین، روسیه، ایران، و هند نادیده گرفته شده اند! کشورهایی که در هر صورت، باید در قضیه افغانستان و منطقه دخالت داده شوند و گر نه در هر صورت، مشکل آفرین و چالش ساز خواهند شد.
به نظر می رسد دخیل ساختن کشورهای بزرگ منطقه ای در مساله افغانستان، تنها و منحصر راه حلی باشد که در شرائط کنونی می توان تصور کرد و از طرفی نیز امکان این امر را هم نباید نادیده گرفت که به دلیل رقابت های منطقه ای، امریکا و همکاران منطقه ای آن نخواهند خواست تا پای کشورهای رقیب در موضوع افغانستان کشیده شود و درست همین جاست که دورنمای مناسبی برای حل و فصل بحران افغانستان لااقل در این زودی ها نمی توان تصور کرد.
با این شرائط و اوضاع، خیلی هم نمی شود به نتایج برگرفته شده از نشست اسلام آباد خوشبین بود. البته این حقایقی نیست که دولتهای اسلام آباد، کابل و واشنگتن از آن بی اطلاع باشند و در واقع هرسه ضلع مثلث مذکور نسبت به این واقعیت و تبعات مثبت و منفی آن برای افغانستان و منطقه، آگاهی دارند.
به هر حال، نشست اسلام آباد مانند بسیاری از نشست های دیگر برگزار شد و اما اینکه امریکا، پاکستان و افغانستان تا چه حدودی به صلح دلخواه شان با طالبان خواهند رسید، آینده های نه چندان دور به این پرسش پاسخ خواهد داد.
این نشست روز جمعه 8 ثور، مصادف با سالروز پیروزی مجاهدین مسلمان افغانستان بر شوروی سابق، به کار خویش پایان داد.
در نشست مذکور، مقامات افغانستان، پاکستان و امریکا روی طرحی توافق کردند که بر اساس آن هیاتی از کارشناسان سه کشور تشکیل شده تا روی شیوه های جلب و جذب آن تعداد از طالبان بحث و تحقیق کنند که خواهان مذاکره با دولت افغانستان هستند.
این هیات همچنین وظیفه دارد تا بدنبال جست و جوی راههای امن و محفوظی برای آن دسته از مخالفان دولت باشد که قصد پیوستن به پروسه مذاکره را داشته باشند.
آنچه روشن است سه کشور افغانستان، پاکستان و امریکا، این بار، با رویکرد جدیدی به مذاکره با طالبان می اندیشند. رویکردی که تا کنون خبر و اثری از آن نبوده است. پیش از این و در مذاکره با طالبان، هر سه دولت امریکا، پاکستان و افغانستان، ساز خود شان را کوک می کردند و هر کدام با تعدادی از مخالفان دولت افغانستان و ناتو در حال مذاکره و رایزنی بودند. امریکا کشور قطر را برای انجام مذاکرات انتخاب کرده بود و این در حالی بود که دو دولت پاکستان و افغانستان به انجام مذاکرات با طالبان در ترکیه و یا عربستان پافشاری داشتند.
به هر تقدیر، آنچه در وضعیت کنونی در جریان است، حکایت از تحول جدیدی در مذاکرات صلح با طالبان دارد. تحولی که ظاهرا می تواند در خارج شدن افغانستان از بن بست بوجود آمده تا حدودی کارساز باشد. آنچه از نتیجه نشست اسلام آباد بدست می آید، ظهور و بروز این واقعیت است که در مذاکره و مصالحه با طالبان، تلاش یکجانبه هیچیک از دولت های افغانستان، پاکستان و ایالات متحده امریکا، به نتیجه دلخواهی نخواهد رسید.
دیدار مقامات بلند رتبه سه کشور، گویای این حقیقت است که هرسه دولت پذیرفته اند که اولاً بحران افغانستان راه حل نظامی ندارد و ثانیاً بحران مذکور راه حل انحصاری نیز ندارد.
روند جاری علاوه بر نکته هایی که گفته شد، گویای یک واقعیت دیگر نیز است و آن اینکه مقامات آمریکایی در آستانه خروج نیروهای ناتو از کشور، به این نتیجه رسیده اند که در غیاب نیروهای ناتو، دولت پاکستان بهترین گزینه ای است که می توان به آن تا حدودی دل بست و تا اندازه ای خاطر جمع بود. امریکایی ها حساب کرده اند که در صورت ایجاد پایگاههای نظامی در افغانستان، با همکاری دولت پاکستان می توانند بهتر بر اوضاع در منطقه مسلط باشند؛ ولو این همکاری، در ازای پرداخت مقدار زیادی پول و دادن برخی از امتیازات سیاسی به پاکستان باشد.
اگر اوضاع به همان منوالی پیش برود که تئوریسین های امریکایی طراحی و پیش بینی کرده اند، این برای امریکایی ها و به خصوص تیم اوباما در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، پیروزی بزرگ و غافلگیر کننده ای خواهد بود. پیروزی ای که هم ملت امریکا را راضی خواهد کرد و هم تا حدودی به پیروزی اوباما در انتخابات ریاست جمهوری کمک می کند و هم با ایجاد پایگاههای نظامی در افغانستان، حضور این کشور در منطقه را نهادینه خواهد کرد.
اما با تمام این امکانات و احتمالات دلخواه برای امریکا، پاکستان و حکومت افغانستان، به نظر می رسد روند جاری در برنامه مذاکره با طالبان، روند کامل و جامعی نباشد؛ چرا که در برنامه موجود تمامی اطراف درگیر در قضیه افغانستان در نظر گرفته نشده است. در برنامه روی دست از کشورهای با نفوذ و مطرح منطقه به خصوص آنهایی که می توانند نقش کلیدی و کارگشا در حل معضل افغانستان داشته باشند، خبر و اثری نیست و همین می تواند بزرگترین نمره منفی طرح مذاکرات سه جانبه در اسلام آباد باشد.
طرح های بی شمار و بسیاری که تا کنون آمده و رفته اند و هیچکدام نیز به دلیل جامع نبودن، نتوانسته اند به اوضاع افغانستان سر و سامانی بدهند. در طرح مثلث کنونی، کشورهایی چون چین، روسیه، ایران، و هند نادیده گرفته شده اند! کشورهایی که در هر صورت، باید در قضیه افغانستان و منطقه دخالت داده شوند و گر نه در هر صورت، مشکل آفرین و چالش ساز خواهند شد.
به نظر می رسد دخیل ساختن کشورهای بزرگ منطقه ای در مساله افغانستان، تنها و منحصر راه حلی باشد که در شرائط کنونی می توان تصور کرد و از طرفی نیز امکان این امر را هم نباید نادیده گرفت که به دلیل رقابت های منطقه ای، امریکا و همکاران منطقه ای آن نخواهند خواست تا پای کشورهای رقیب در موضوع افغانستان کشیده شود و درست همین جاست که دورنمای مناسبی برای حل و فصل بحران افغانستان لااقل در این زودی ها نمی توان تصور کرد.
با این شرائط و اوضاع، خیلی هم نمی شود به نتایج برگرفته شده از نشست اسلام آباد خوشبین بود. البته این حقایقی نیست که دولتهای اسلام آباد، کابل و واشنگتن از آن بی اطلاع باشند و در واقع هرسه ضلع مثلث مذکور نسبت به این واقعیت و تبعات مثبت و منفی آن برای افغانستان و منطقه، آگاهی دارند.
به هر حال، نشست اسلام آباد مانند بسیاری از نشست های دیگر برگزار شد و اما اینکه امریکا، پاکستان و افغانستان تا چه حدودی به صلح دلخواه شان با طالبان خواهند رسید، آینده های نه چندان دور به این پرسش پاسخ خواهد داد.
منبع : خبرگزاری آوا - کابل- سرویس تحلیل و پژوهش اخبار
