سکانس پایانی بحران در سوریه

تحولات سوریه این روزها از وضعیت بحرانی ماه های گذشته خود خارج شده است. نیروهای ارتش سوریه هم اکنون بسیاری از مناطق جنگی را از وجود نیروهای شورشی تصفیه کرده اند و جنگ با مقیاس کوچکتری در برخی نواحی ممتد خطوط مرزی به شکل پراکنده ادامه دارد.

در واقع بعد از شکست نیروهای شورشی در حمص تکلیف جنگ در بسیاری از نواحی دیگر مانند ادلب، درعا و ... نیز مشخص شد. مخالفین اسد شکست خوردند و چند روز بعد بشار اسد از طریق راه زمینی به حمص مسافرت کرد و شخصا از نواحی جنگی و مخصوصا محله بابا عمرو بازدید به عمل آورد. آخرین تلاش بزرگ مخالفان اسد در روزهای اخیر کنفرانس دوم دوستان سوریه بود که در استانبول برگزار شد. ترکیه میزبان این اجلاس تمام تلاشش را به کار گرفت تا با حمایت مالی عربستان سعودی و قطر و همچنین حمایت سیاسی آمریکا و دیگر دولت های غربی مخالفان سوریه را در یک جبهه واحد متحد کند که آن هم عملی نشد. بسیاری از مخالفان اسد در اجلاس شرکت نکردند و کردهای مخالف اسد هم با اینکه در اجلاس شرکت کردند در میانه اجلاس قهر کردند. تنها دستاوردی که اجلاس استانبول برای مخالفان اسد داشت این بود که هفتاد کشور شرکت کننده در آن شورای ملی سوریه را به عنوان نماینده حقیقی ملت سوریه به رسمیت شناختند که البته این طرح هم چندان جایی برای خود باز نکرد چرا که روس ها، چینی ها، ایران و ... از آن حمایت نکردند و از سوی دیگر واقعیت های موجود در میدان جنگ هم به نفع مخالفان نبود و شورشیان تقریبا قافیه را در همه میادین باخته بودند.

با تمام این ها برخی نشانه های پایان یافتن بحران در سوریه خود را ظاهر کرده اند. در کنفرانس استانبول به جز ترکیه که یک موضع افراطی و انعطاف ناپذیر علیه سوریه اتخاذ کرده بود دیگر کشورهای شرکت کننده با طرح پیشنهادی کوفی عنان موافقت کردند و مقامات دولت سوریه نیز اعلام کرده اند که با اجرای این طرح شش ماده موافق هستند. پذیرش طرح کوفی عنان از سوی دو طرف مناقشه سوریه به منزله پایان یافتن وضعیت بحرانی در این کشور است.

ظاهرا دو طرف موظفند که تا یک هفته دیگر به مفاد موجود در طرح عمل کنند و بدین ترتیب آتش بس میان دو طرف صورت بگیرد.
شرایط به وجود آمده در سوریه تقریبا قاطبه کارشناسان را به این نتیجه رسانده است که تکرار تجربه هایی مانند یمن و لیبی در این کشور غیر ممکن است.

آن چه که در واقع طرح کوفی عنان را برای دولت سوریه قابل قبول کرده است ماده اول طرح پیشنهادی است که بر بقای بشار اسد بر اریکه قدرت تاکید دارد و مجموعه کشورهای موسوم به دوستان سوریه نیز از برکناری بشار اسد دست برداشته اند.

با تمام این ها و علی رغم مورد پذیرش واقع شدن طرح صلح از سوی طرف های درگیر در سوریه، اجرای طرح پیشنهادی عنان با مشکلاتی نیز مواجه است. بسیاری از کارشناسان براین باورند که وجود برخی طرف های خارجی دخیل در بحران سوریه می تواند چشم انداز طرح صلح عنان را نیز با شکست مواجه کند. مسئله که برای تحقق آن باید تا دهم آوریل صبر کرد و دید طرف های بحران در عمل چگونه با طرح پیشنهادی عنان برخورد خواهند کرد.