پایگاه های نظامی دایمی آمریکا و پیامد های آن در افغانستان(5)

از گذشته های دور، قدرت های سلطه گر تلاش های زیادی را به منظور تقویت اردوی نظامی خود در افغانستان و حضور دائم در این کشور به کار برده اند. این موضوع هنوز روشن نشده است که چرا با وجود این که آمریکا و ناتو دارای پایگاههای نظامی به مراتب امن تر، کم هزینه تر و از نظر استراتژیکی بسیار مهمتر، در مناطق مختلف آسیا، از جمله ازبکستان، قرقیزستان و مغولستان هستند، اما باز هم افغانستان را مورد توجه قرار داده اند.

واقعیت امر این است که آمریکا می خواهد از افغانستان به عنوان یک پایگاه نظامی دائمی برای افزایش نفوذ خود در آسیای مرکزی و خاورمیانه استفاده کند و از گسترش نفوذ روسیه و چین در منطقه جلوگیری نماید. علت اشتیاق و علاقمندی آمریکا به داشتن حضور نظامی درازمدت در افغانستان، به ایجاد امنیت برای منافع درازمدت واشنگتن در منطقه باز می گردد. علت حضور نظامی آمریکا در افغانستان تنها به خاطرموضوعات تروریزم، مواد مخدر و برخی موارد دیگر که از مسائل کوتاه مدت می باشند، نیست، بلکه حضور نظامی آمریکا دارای ابعاد استراتژیکی بوده و دراز مدت است. آمریکا برای آینده نظامی گری خود، منطقه ای وسیع تر به تصویر کشیده است که از شمال آفریقا تا جنوب شرقی آسیا و آسیای مرکزی و جنوبی را در بر می گیرد.

برای آمریکایی ها دست یابی به هدف استراتژیک، موضوع اصلی است و در این میان افغانستان، تنها بخشی از توسعه موزائیکی پایگاه های نظامی آمریکا در جهان است. آمریکایی ها پیش از این از پایگاه نظامی سابق خود واقع در خان آباد در ازبکستان و پایگاه نظامی مناس واقع در حومه بیشکک پایتخت قرقیزستان، عملیات ترابری نظامی وسیعی را انجام داده اند. بخاطر این که آن دو پایگاه برای بهره برداری عملیاتی دائمی نبوده و محتمل است که هر زمانی آمریکا مجبور شود پایگاه مناس را نیز تخلیه کند.

اگر چه برای آمریکا بسیار مهم است که دارای پایگاه نظامی در نزدیکی مرزهای روسیه و چین باشد. عامل بسیار مهم دیگری که در ورای افزایش و حضور نظامی دراز مدت آمریکا در افغانستان وجود دارد، جمهوری اسلامی ایران است. بنا براین دور از واقعیت نخواهد بود که اگر بگوییم افزایش حضور نظامی آمریکایی ها در افغانستان، نمی تواند صلح و ثبات برای این کشور جنگ زده فراهم سازد. بلکه هدف آمریکایی ها جلوگیری از نفوذ روز افزون چین و روسیه در جمهوری های آسیای مرکزی و زیر نظر داشتن جمهوری اسلامی ایران است. از سوی دیگر آمریکا بایستی این مطلب را درک کند که تا جایی که تاریخ نشان می دهد هیچ نیروی مهاجم خارجی تاکنون نتوانسته است در افغانستان حضور دائمی داشته باشد. هیچ گونه سرّ و راز نهفته ای وجود ندارد که چرا جریان امور در افغانستان بر خلاف میل و خواست آمریکایی ها و همپیمانان آنها حرکت نمی کند. واقعیت قضیه این است که وقتی مردم یک کشور علیه بیگانگان قیام می کنند، در آن صورت دیگر شانسی برای بیگانه باقی نمی ماند که به طور دائمی در آن سرزمین حضور داشته باشد. مطمئنا خاک افغانستان فشار پای نظامیان آمریکایی را برای همیشه تحمل نخواهد کرد. در حالیکه اوضاع در افغانستان رو به وخامت می گذارد، نتیجه گسترش جنگ در این کشور، ببار آوردن فاجعه برای نیروهای ناتو در افغانستان خواهد بود.

حضور نظامی طولانی مدت آمریکایی ها در افغانستان، قطعا دامنه جنگ را گسترده تر خواهد کرد و ویتنام دیگری را برای آمریکا، در اوایل قرن ۲۱ بوجود خواهد آورد. آمریکایی ها باید این مطلب ساده را درک کنند که پیروزی نظامی در جنگ افغانستان به سادگی امکان پذیر نیست.
افغان ها هرگز اربابان خارجی را به عنوان حاکمان خود قبول نکرده اند و آنها هرگز به چنین ذلتی تن نخواهند داد. این است راز این که چرا مردم افغانستان چندین دهه است که با قدرت های خارجی در جنگ هستند.

به هر حال تنها جایگزین راه های نظامی، استفاده از ابزارهای منطقی، گفتگو و مذاکره مستقیم با مخالفان داخلی و نیز مشارکت دادن قدرت های منطقه ای و همسایگان مانند ایران، پاکستان، ازبکستان، ترکمنستان، تاجیکستان و چین در حل بحران پیچیده افغانستان است. با در نظر داشت، منابع عظیم زیر زمینی، موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی این کشور، ایجاد پایگاه‎های نظامی آمریکا در افغانستان، در برپایی حاکمیت ملی، امنیت اجتماعی، توسعه اقتصادی، روابط بین المللی، صلح در منطقه و جهان تاثیر به شدت منفی دارد.

آمریکا با حضور دراز مدت در افغانستان، تلاش دارد تا این کشور را از نظر اقتصادی وابسته سازد. آهنگ توسعه اقتصادی و عطش کنترل بر منابع و ذخایر زیر زمینی منطقه، آمریکا را به این منطقه کشانده است. کنترل منابع زیر زمینی، نظامی، سیاسی و اقتصادی اورآسیا را از اهداف مهم آمریکا در منطقه باید دانست. این پایگاه‌ها برآنند تا کشورهایی که خطر بالقوه ای برای آمریکا به شمار می روند را نظارت کنند و در صورت لزوم توانایی‌های نظامی آمریکا را نیز نشان دهند. تاکنون به صورت عملی ثابت شده است که حضور آمریکا در هیچ کشوری به نفع کشور میزبان نبوده بلکه آمریکا به دنبال تأمین منافع و به اجرا گذشتن سیاست‌های خود بوده است.

در صورتی که منافع آمریکا با منافع کشور میزبان در تضاد واقع شود، آمریکا، همه منافع کشور میزبان را قربانی منافع نظامی، اقتصادی و سیاسی خود خواهد کرد. پیامدهای منفی حضور دراز مدت آمریکا در افغانستان را در چند نکته می توان چنین برشمرد:1ـ ضعیف نگهداشتن نظام کشور به منظور وابستگی بیشتر به آمریکا و اعمال نفوذ بر دولتمردان. 2ـ قدرت گرفتن نیروهای محلی همدست با آمریکا به منظور زمینه سازی برای تجزیه افغانستان3ـ عدم توجه به قوانین افغانستان و به این ترتیب ایجاد یک دولت دست نشانده.4ـ تشدید جنگ اطلاعاتی در منطقه. 5ـ غارت منابع طبیعی افغانستان و منطقه.6ـ دادن انگیزه جنگ به مخالفان دولت برای مدتی نامعلوم. پایان

نویسنده: جهانگیر توانا