پایگاه های نظامی دایمی آمریکا و پیامد های آن در افغانستان(1)

ايالات متحده ی آمريکا به تاريخ هفتم اکتوبر سال ۲۰۰۱، سرزمين خسته از جنگ افغانستان را مورد تهاجم نظامی قرار داد. بهانه ی اين يورش ظاهراً از ميان بردن سازمان القاعده و سرنگونی حکومت طالبان در افغانستان عنوان شد؛ ولی آگاهان سیاسی ومردم افغانستان از نخستين روز، به وجود نقشه ها وطرح های پنهان در این واقعه پی بردند، نقشه سیاهی که بر آنست تا کار به پایان نرسیده ی استعمار تاریخی را به انجام برساند، و سرزمین آزاده ی نیاکان ما را با خطرات بزرگ و فاجعه انگيز، مواجه سازد. آیا این چنین خواهد شد؟ آیا قامت راست سرزمین آزاده که در برابر انگلیس وروس راست و پایدار ماند این بار برزمین خواهد افتاد؟ آیا افغانستان دوباره به سوی نبرد دیگر در گذر است؟ آیا تاریخ دوباره این ملت جنگدیده را خواهد آزمود؟ مگر این ملت درس خودش را کامل نیاموخته است؟ یا تاریخ مجبور است این درس را دوباره برای این مردم تکرار کند؟ چه آنکه هر ملتی که تاریخش را خوب نیاموخته باشد، روزگار مجبور است که آن درس را دوباره برای آن ملت تکرار کند. آیا بیگانگان دوباره مردم ما را در بند حقارت خواهد کشانید؟ آیا مردم ما دوباره ذلیل خواهد شد؟ آیا استعمارگران به اهداف خود خواهد رسید؟ آیا جنگ برای همیشه از افغانستان تمام خواهد شد؟ آیا نسل فردای ما جنگ را جز در خاطرات پر افتخار پدرانش تجربه نخواهد کرد؟ آیا این لهیب آتش که ما در آن می سوزیم دامن فرزندان ما را نخواهد گرفت؟
پاسخ روشن به اين پرسش ها اکنون آسان نخواهد بود؟ زيرا تا هنوز در خَم يک کوچه ايم و بازی های فراوان استعماری درشرف تکوين است. اما هر افغان آگاه و کنجکاو با آسانی قادر به درک اين حقيقت آشکار خواهد شد که اگر استعمار لانه خودش را در دیار ما دایمی کند، آنهم با سند رسمی "معاهده استراتژیک" گزند و گزیدگی استعمار در این سرای همیشگی خواهد شد و در آن صورت است که بدتر از آنچه که هستیم خواهد شدیم و دیگر آسایش و عزت برای ابد حرام مان خواهد بود.

بدین مهم، بر آنیم که در این نوشتار، پایگاه دایمی آمریکا را در افغانستان بررسی کنیم و پیامد های آن را برای افغانستان و منطقه به تحلیل بگیریم.
طرح ایجاد پایگاه های دائمی آمریکا در افغانستان برای نخستین بار در دوم ژانویه ۲۰۱۱ میلادی از سوی لیندسی گراهام، سناتور جمهوریخواه آمریکایی مطرح شد. وی این اقدام را برای هر دو کشور مفید توصیف کرد و گفت: ایجاد چند پایگاه در افغانستان می تواند ارتش این کشور را در مقابل طالبان بیمه کند، همچنین می تواند پیامی برای پاکستان باشد مبنی بر اینکه طالبان دیگر نخواهند توانست به افغانستان باز گردند و این پیام رفتار پاکستان را تغییر خواهد داد. چنین اظهاراتی از سوی حکومت افغانستان و بعد از سوی فرستاده موقت آمریکا در امور افغانستان رد شد. فرانک روژیرو که پس از مرگ ریچارد هالبروک به طور موقت به عنوان نماینده ویژه آمریکا برای افغانستان و پاکستان منصوب شد، اعلام کرد که آمریکا هیچ تصمیمی برای ایجاد پایگاه های دائمی در افغانستان ندارد. ولی در عین حال گفت: "همکاری درازمدت میان افغانستان و آمریکا ادامه خواهد داشت".

براساس آمارهای رسمی اعلام شده از سوی وزارت دفاع آمریکا، در حال حاضر حدود ۹۴ هزار سرباز آمریکایی در افغانستان مستقر هستند. تعداد نیروهای آمریکایی در افغانستان از زمان روی کار آمدن اوباما در ژانویه ۲۰۰۹ میلادی سه برابر شده است. در حال حاضر، آمریکایی‌ها میدان های هوایی بگرام، قندهار، شوراب، جـلال آباد و شیندند را در کنترل خود دارند. در ماه عقرب سال گذشته، نیروهای ناتو از احداث یک پایگاه هوایی با هزینه ۱۸۴ میلیون دالر در ولایت غربی هرات خبر دادند. ناتو در نظر دارد تا پایگاه هوایی "شیندند" را که در ۱۲۰ کیلومتری جنوب هرات قرار دارد در مدت پنج سال بازسازی کرده و توسعه دهد. ناتو، هدف از احداث این پایگاه هوایی را آموزش نیروی هوایی افغانستان بیان و ظرفیت آن را ۴۰ فروند هواپیما اعلام کرده‌اند.

در همین حال، پنتاگون در سال گذشته میلادی، از احداث پایگاه هوایی جدیدی در مجاورت میدان هوایی شیندند پرده برداشت. براین اساس پنتاگون در نظر دارد تا علاوه بر ساخت این پایگاه، ۲ پایگاه هوایی دیگر در ولایت‌های مزار شریف و هلمند با بودجه ی بالغ بر بودجه یک میلیارد و سه صد و میلیون دالر احداث کند. براساس یکی از بندهای مهم توافقنامه استراتژیک میان آمریکا و افغانستان که رایزنی های مقام های دو کشور برای امضای آن دنبال می شود پنج پایگاه نظامی این کشور به نیروهای آمریکایی واگذار می شود.

جنرال لیندسی گراهام که در ماه عقرب سال گذشته همراه با هیاتی به افغانستان سفر کرده بود، در مصاحبه ای اعلام کرد که دولت افغانستان با واگذاری دو پایگاه هوایی دائمی به آمریکا موافقت کرده است. به باور تحلیل گران مسائل افغانستان، بگرام و شیندند از محتمل ترین پایگاه‌های هوایی هستند که آمریکا قصد دارد آنها را به طور دائم در اختیار بگیرد. ساخت و سازهای عظیم در اطراف میدان هوایی بگرام و موقعیت استراتژیک شیندند این گمان را تقویت می‌کند. براساس گزارش های رسمی، تلاش های کاخ سفید برای تاسیس پایگاه های نظامی دائمی در افغانستان در حالی صورت می گیرد که این کشور در منطقه حساس و راهبردی خلیج فارس در کشورهای عراق، کویت، امارات، عمان، قطر و بحرین دارای پایگاه نظامی است.

نویسنده: جهانگیر توانا