عملیات شبانه همچنان مانع اصلی امضای پیمان

حامد کرزی؛ رییس جمهوری به روز پنجشنبه هفته گذشته با باراک اوباما همتای امریکایی خود از طریق یک کنفرانس ویدیویی بحث و تبادل نظر کرد.

براساس گزارش ها موضوع اصلی این گفتگوها را پیمان استراتژیک و روند مصالحه با طالبان تشکیل می داده است.
همانند گذشته، هیچ نوع جزئیاتی مبنی بر نتایج و دستاوردهای این گفتگو و نیز فضای حاکم بر مباحثات دو رییس جمهور به رسانه ها داده نشده است.

براساس معمول، باراک اوباما از همان ابتدای ریاست جمهوری اش در امریکا با حامد کرزی،‌ میانه مناسبی نداشته است؛ به گونه ای که گاه حتا این ناسازگاری از عرف معمول دیپلماتیک نیز عدول کرده و وارد حریم های ممنوعه گردیده است.

به عنوان نمونه، باری رییس جمهوری امریکا بدون در نظرگرفتن مقتضیات جاری و رایج عرف سیاسی، بی آنکه مقام های دولت افغانستان را در جریان قرار دهد، وارد افغانستان گردید، به صورت شتاب زده با نظامیان امریکایی مستقر در بگرام دیدار کرد و صرف به یک تماس تلفنی با همتای افغانی خود بسنده کرد و سپس افغانستان را ترک گفت.

گزارش های تایید نشده دیگری نیز از درگیری لفظی مقام های کاخ سفید با دولتمردان افغانستان منتشر شده است. درگیری لفظی ریچارد هالبروک؛ فرستاده پیشین اوباما در امور افغانستان و پاکستان با رییس جمهور کرزی نمونه ای از این گزارش هاست.

حامد کرزی؛ چهره ای مورد حمایت جمهوری خواهان امریکا؛ حزب سیاسی رقیب دموکرات هاست و جورج بوش پسر، همواره نسبت به رییس جمهور کرزی، با دیدی مثبت می نگریست.

بوش در کتاب خاطرات خود که پس از پایان ریاست جمهوری اش نوشته شده نیز، از آقای کرزی به نیکی یاد کرده است.
در هر حال، از آنجایی که موضوع افغانستان از سال 2001 به اینسو، همواره یکی از موضوعات اصلی و تعیین کننده در سیاست خارجی ایالات متحده بوده و نحوه برخورد مطابق با واقع هر یک از دو رقیب سنتی در عرصه رقابت های انتخاباتی در امریکا با این مساله نیز می تواند به گونه مستقیم بر میزان محبوبیت آن، موثر واقع شود، اکنون باراک اوباما ناگزیر است با حامد کرزی، از در گفتگو و تفاهم وارد شود.

این مهم است که اوباما تا چه حد می تواند سیاستمردان افغان را از وضعیت جاری در کشور شان راضی نگهدارد و از سوی دیگر، همچنان از خطوط اصلی حزب دموکرات در عرصه سیاست خارجی، عدول و انحراف نکند.

تاکنون برخورد دولت اوباما با مقام های افغان، برخوردی از موضع قدرت و همراه با نگاهی از بالا به پایین بوده است.
دولت افغانستان نیز متقابلا با حفظ استقلال و اراده مستقل خویش، در برخورد با دموکرات های مسلط بر کاخ سفید، از موضع یک حاکمیت مستقل سخن گفته است.

رییس جمهور کرزی بارها در سخنرانی های رسمی خویش، امریکا را متهم به دوگانه رفتاری، نقض حاکمیت ملی، اهانت به مقدسات و سنت های افغانی و حتا "اشغالگری" کرده است.

اما از این پس به نظر می رسد به دو دلیل روشن، اوباما مجبور است با دولت کابل از در آشتی و همکاری وارد شود؛ یکی وضعیت شکل گرفته در درون افغانستان که اغلب مبتنی بر ضدیت و بدبینی نسبت به امریکاست و از سوی دیگر، مصرف داخلی این برخورد برای مبارزات انتخاباتی وی در انتخابات آتی ریاست جمهوری در ایالات متحده.

گفتگوهای فشرده در مورد پیمان استراتژیک میان دو طرف نیز نمی تواند فارغ از این دو موضوع باشد.
امریکا در هر حال می خواهد این پیمان را به عنوان دستاورد خود در پاسخ به انتقادات مالیات دهندگان امریکایی، هرچه زودتر به امضا برساند و از جانبی، نگران بدتر شدن وضعیت در درون افغانستان به زیان امریکایی هاست و می خواهد به اهداف بلندمدت خود با هزینه زمانی، مالی و جانی کمتری دست یابد.

در این میان اما به نظر می رسد هنوز هم در مورد عملیات های شبانه، اتفاق نظری وجود ندارد و این امر همچنان مانع اصلی امضای پیمان است؛ زیرا با حل شدن ظاهری واگذاری زندان ها این تنها مساله جنجال برانگیز بین دو طرف است.