پاکستان؛ گروسمن ممنوع الورود شد

پاکستان از دیرباز به این سو در تحولات افغانستان که با محوریت امریکا روی می دهد، حاشیه نشین است و به نظر می رسد آگاهانه به دنبال تداوم این وضعیت است.
اخیرا دولت پاکستان با ورود مارک گروسمن؛ فرستاده ویژه امریکا در امور افغانستان و پاکستان، به آن کشور مخالفت کرد و از این امر، جلوگیری نمود. به همین جهت، مارک گروسمن، برخلاف برنامه از پیش تعیین شده اش، به روز 30 جدی سال جاری، وارد هند شد و با وزیر خارجه هند دیدار و گفتگو کرد. پس از این دیدار او در گفتگو با خبرنگاران گفت که حکومت و پارلمان پاکستان خواستار وقت بیشتری برای "بررسی و ارزیابی مجدد" روابط خود با آمریکا شده اند.
این در حالی است که به باور شماری از ناظران، سفر گروسمن به هند، بدون برنامه قبلی، نشان می دهد که امریکا از زمان بروز تنش های گسترده در روابط خود با پاکستان، همواره به هند به عنوان یک جایگزین برای پاکستان در بازی های منطقه ای نگاه کرده و سفر اخیر گروسمن به هند، این امر را تا حدود زیادی، به حتم و یقین تبدیل کرد.
پاکستان و افغانستان هردو از آنچه در قطر از سوی طالبان و امریکا جریان دارد ناراضی و ناخشنود اند؛ اما این نارضایی ها به دو دلیل مختلف و از دو جهت متفاوت عنوان می شود.
افغانستان همواره خواهان نقش محوری و رهبری کننده در روند مذاکرات بوده و از امریکا و طالبان خواسته است تا به دولت افغانستان به عنوان نماینده مردم خود حق دهند تا در این نشست ها و مذاکرات جایگاهی محوری و تعیین کننده داشته باشد؛ اما این خواسته با سکوت از سوی دوطرف مذاکره، دنبال شده و پاسخ روشنی به آن داده نشده است؛ با این حال مخالفت های دولت افغانستان تحت فشارهایی که از مراجع نامعلوم و به صورت پنهانی و البته تاثیرگذار بر این کشور اعمال می شود، تا حدودی تعدیل شده و اکنون حامد کرزی رییس جمهوری و مقام های دیگر این کشور تقریبا با روند قطر کنار آمده اند.
گفته می شود مارک گروسمن در سفر به افغانستان، ماموریت دارد تا به دولت این کشور، اطمینان دهد که آنچه در قطر جریان دارد بر وفق خواست و مراد و منظور دولت افغانستان است و امریکا همچنان خود را متعهد به رعایت و اولویت منافع افغانستان در این نشست ها می داند؛ اما هنوز هم هستند حلقاتی در درون دستگاه قدرت در افغانستان که از این روند ناراضی و ناخشنودند و می خواهند به امریکایی ها بفهمانند که هرگونه مذاکره، بدون حضور تاثیرگذار و ثمربخش دولت افغانستان، به نتیجه ای نخواهد انجامید.
کریم خرم؛ وزیر پیشین فرهنگ،‌ رییس دفتر کنونی کرزی و از افرادی که گمان می رود نفوذ گسترده ای در ارگ ریاست جمهوری دارد، اخیرا در گفتگو با روزنامه امریکایی نیویورک تایمز گفته است که افغانستان همچنان نگران روند جاری است و آن را پرسش برانگیز می داند.
خرم همچنین گفته است که نگرانی افغانستان این است که مبادا بازی های مخفی در این مذاکرات در جریان باشد که دولت افغانستان از آن ناآگاه باشد.
وی بار دیگر تاکید کرده است که هرگونه مذاکره، بدون حضور موثر دولت افغانستان بی نتیجه خواهد ماند.
مخالفت پاکستان با روند قطر اما از آبشخوری دیگر آب می خورد و آن اختلاف و تیرگی رابطه با امریکاست. امریکا در نشست های قطر، نقش موثر و محوری دارد و این برای پاکستان غیرقابل قبول است.
ممنوعیت ورود فرستاده ویژه امریکا به پاکستان، فاز جدیدی از اختلافات دو کشور را کلید خواهد زد و نخستین واکنش امریکا نسبت به این امر، سفر گروسمن به هند بود؛ اما این نگرانی همچنان به قوت خود باقی است که عدم حضور پاکستان در معادلات صلح و ادامه اختلاف آن کشور با امریکا، نهایتا دستاوردهای احتمالی صلح در افغانستان را با چالش های جدی مواجه خواهد ساخت و این امر، انعطاف آمیخته با نگرانی و ترس مقام های کابل و واشنگتن را نیز به همراه داشته است.


نویسنده : احسان الله وطندوست