تحولات سوریه و دغدغه های روسی

 ورود و استقرار یک ناو هواپیمابر روسی به آب های ساحلی سوریه از خبرهایی است که هم اکنون مورد توجه بسیاری از رسانه های منطقه ای و فرامنطقه ای قرار گرفته است. خبرگزاری سانا، خبرگزاری رسمی دولت سوریه روز یکشنبه رسما این خبر را تایید کرد که ناو هواپیمابر کوزنیتسف در آب های ساحلی این کشور مستقر شده است. این ناو حامل هواپیماهای پیشرفته سوخو 33، میگ 29 ، هلی کوپترهای جنگی کا آ 27 ، سامانه های موشکی و زیر دریایی است که قرار است شش روز در سواحل سوریه حضور داشته باشد. به گفته سرهنگ ولادیمیر آناتولیفیتش از مسئولان این ناو جنگی این سفر تاکیدی است بر روابط تاریخی و مستحکم میان سوریه و روسیه که ظاهرا شش روز ادامه خواهد داشت.
این اقدام روسیه در قدم اول ناشی از این مسئله است که سوریه از اهمیت بالایی در ملاحظات بین المللی مسکو برخوردار است و روس ها همچنان نگاه ویژه خود را به دمشق همچون گذشته حفظ کرده اند. روس ها از دیرباز با سوری ها روابط استراتژیک و حسنه ای داشته اند، کافی است نگاهی کلی به سوریه انداخته شود آن گاه است که متوجه می شویم بسیاری از تکنولوژی های موجود در این کشور روسی است چنانکه تسلیحات غالب در ارتش سوریه را تسلیحات روسی تشکیل می دهند. اوج مناسبات سوریه با روس ها را می توان به سال های جنگ سرد جستجو کرد و روس ها در آن برهه از متحدان سنتی کشورهای عربی به شمار می رفتند. در آن برهه بهترین روابط با سوریه برقرار بود و روس ها موفق شدند که امتیاز ایجاد یک پایگاه نظامی را در بندر طرطوس از سوری ها بگیرند. این پایگاه همچنان در اختیار روس ها قرار دارد و از معدود نقاط حضور مستقیم روس ها در بخش شرقی مدیترانه محسوب می شود.
نکته دیگری را که می توان از اعزام ناو هواپیمابر کوزنیتسف به سواحل سوریه درک کرد، این است که روس ها دیگر اشتباهی را که در بحران لیبی مرتکب شدند را در سوریه مرتکب نخواهند شد. واقعیت این است که روس ها با موضع راکدی که در قبال تحولات لیبی اتخاذ کردند در نهایت نقش یک بازنده را ایفاء کردند و هم اکنون نیز از سفره بزرگی که غربی ها در لیبی برای خود باز کرده اند بی بهره اند. روس ها به خوبی بر این نکته واقفند که در صورت سرنگون شدن نظام سیاسی کنونی سوریه کل منطقه زیر سلطه آمریکا، غرب و اسرائیل قرار می گیرد و این برای روسیه ای که در حال احیاء شدن است یک زیان بزرگ تلقی می شود.
توجه به مسئله انرژی نیز از دیگر مسائلی است که باعث شده است روس ها حساسیت های ویژه ای را نسبت به سوریه داشته باشند. غرب و روسیه سال هاست که درگیر بحران انرژی هستند و گاز روسیه مدت هاست که بخش زیادی از انرژی غرب را تامین می کند و از این لحاظ غرب سال هاست که احساس نوعی وابستگی به روسیه را دارد. سقوط نظام سیاسی سوریه باعث می شود که گزینه های جدیدی از انرژی فراروی غرب قرار بگیرد و به این طریق از وابستگی های خود به روسیه بکاهد. روس ها نیز طبیعتا خواهان حفظ وضع موجودند و به این طریق تمام تلاش خود را برای بقای نظام سیاسی سوریه به کار خواهند بست.

نویسنده: سید محمد رضا موسوی