بن دوم و ده سال دشوار دیگر

نخستین کنفرانس بن در سال 2001 میلادی، در حالی در شهر بن آلمان برگزار شد که هم مردم و طیف های سیاسی افغانستان و هم کشورهای منطقه و جهان، با امید و اشتیاق خاصی برای ایجاد نظامی مبتنی بر خواست و نیاز مردم افغانستان و متعهد به ثبات منطقه ای و بین المللی، فارغ از زد و بندهای زیاده خواهانه قدرت های بزرگ در جهت اغراض و اهداف سلطه جویانه آنان، فراهم آمدند و به طرحی رای دادند که طی آن، نظام کنونی و تمامی ساز و کارهای برآمده از آن، ایجاد شد؛ اما آنچه به دست آمد، دقیقا همان چیزی نبود که مردم افغانستان، انتظار آن را داشتند.
فساد، اختلاس، گسترش حوزه نفوذ و فعالیت تروریزم بین المللی، تعمیم غیرقانونی حضور و صلاحیت نیروهای خارجی خارج از چارچوب های اولیه تعریف شده برای آن در مصوبات شورای امنیت سازمان ملل، عدول کشورهای دخیل در ماجرای افغانستان از تعهدات و وعده های خود در قبال نظام سازی، ملت سازی، توسعه زیرساخت های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، تقویت مردم سالاری راستین و مبارزه واقعی با تروریزم و... از جمله عمده ترین موضوعاتی است که به نوعی می توان گفت که عملا دستاوردهای قابل انتظار از کنفرانس بن اول را با ناکامی مواجه کرده است.
دولت افغانستان، امروزه هم به لحاظ حمایت طیف های سیاسی همسو با حکومت در ده سال پیش و هم از نقطه نظر توانمندی های نظامی و اقتصادی، در بدترین وضعیت قابل تصور قرار دارد.
نهادها و نیروهای ملی نظیر پارلمان در افغانستان، هر روز بیشتر از پیش، دست از همکاری با حکومت برمی دارند. نهادهای انتخابی و مردمی، خود درگیر زد و بندهای منفعت اندیشانه و پنهانکاری های سیاسی عده ای فرصت طلب شده است که با استفاده از نام و عنوان مردم، به دنبال سود و سرمایه شخصی خویش هستند.
مشروعیت نهادهای دموکراتیک، عملا با مداخلات علنی و بی رویه حکومت و حضور غیرقانونی و موثر نظامیان در امور سیاسی، مورد پرسش های جدی قرار گرفته است و مردم از حضور و مشارکت مسئولانه در روندهای ملی و دموکراتیک، نومید و سرخورده شده و امید و ایمان خود را به صداقت و تعهد دولتمردان و سیاستمداران بیرون و درون حلقه قدرت از دست داده اند.
رسانه های متعهد و مردمی از انتقادهای غیرموثر و غیرسازنده از عملکرد ضد ملی سیاستمردان، خسته و سرخورده شده اند و دسته ای از رسانه ها نیز با استفاده از فضای باز و مسئولیت ناپذیری های نهادهای مسئول حفظ و صیانت از ارزش های دینی و ملی مردم افغانستان، به پخش و نشر و ترویج و گسترش مواد و مفاد ضد ارزشی فرهنگ های غیربومی و بیگانه با هنجارهای اجتماعی و اعتفادی مردم افغانستان می پردازند و منافع ملی و ارزش های اجتماعی افغانستان، هیچ ارج و اولویتی برای شان ندارد.
کشورهای همسایه و منطقه از بازی های دوگانه حاکمیت که بیشتر براساس خواست ها و امیال سیاسی و اقتصادی قدرت های غربی به ویژه امریکا، عمل می کند، ناراضی و نگران اند و سطح همکاری های خود با دولت و به تبع آن مردم افغانستان را به میزان قابل توجهی، کاهش داده اند.
حضور احتمالی بلندمدت آمریکا و متحدانش در افغانستان، ثبات و امنیت منطقه ای را با مخاطره مواجه ساخته و بر روابط افغانستان با کشورهای منطقه، اثر منفی گذارده است.
این همه در ترکیب شرکت کنندگان کنفرانس بن دوم، به خوبی مشهود است. آقای کرزی در این کنفرانس گروه های موثر داخلی و مخالفان سیاسی اش را به همراه ندارد. طالبان و پاکستان نیز از شرکت در آن خودداری کرده اند؛ در حالی که در ده سال پیش، نخستین کنفرانس بن با حضور پررنگ همه کشورهای موثر در قضیه افغانستان و نیز طیف های تاثیرگذار داخلی برگزار شد.
با این اوصاف، به نظر می رسد این کنفرانس راهی به مراتب سخت تر و دشوارتر از کنفرانس نخست فرارو خواهد داشت و دستاوردهای آن به میزان قابل توجهی کمرنگ خواهد بود.