خبرگزاری صدای افغان (آوا)؛ این پیمان شامل توافق نامههایی است که از طریق آن از کشورهایی که قصد دارند با ایالات متحده برای بازگشت به سطح ماه همکاری کنند، میخواهد تا با بسیاری از اصول موافقت کنند. این تواق نامهها مطابق با برنامه آرتمیس نامگذاری شده است، که طرح ارسال اولین زن و مرد دیگری را به سطح ماه تا سال ۲۰۲۴ در دست دارد.
آنها باید به شفافیت در کار خود متعهد شوند و این که کشف فضا تنها در جهت اهداف «صلح آمیز» است، و همچنین باید تضمین کنند که برای نجات فضانوردی که در طول مأموریت به خطر افتاده باشد، همکاری کنند.
ناسا صریحاً ابراز داشت که توافقنامهها مطابق با «معاهده فضای خارجی ناسا» در سال ۱۹۶۷انجام میشود که هم اکنون چارچوب قانونی برای اکتشافات فضا را تعیین میکند. این امر مستلزم تعهدات کشورهایی است که میخواهند مطمئن شوند مأموریتهای فضایی تا آنجا که ممکن است، ایمن و مشخص باشند.
اما پیمان جدید آرتمیس فراتر از آن معاهدات است، و نیازمند اصول کاملتر از جانب کشورهایی است که آماده همکاری با ایالات متحده امریکا برای سفر به ماه و فراتر از آن هستند.
این آژانس در تارنمای خود گفت: «در حالی که ناسا رهبری برنامه آرتمیس را عهدهدار است، همکاریهای بینالمللی نقش اصلی را در دست یابی به حضور پایدار و قدرتمند درسطح ماه و در عین حال آمادهسازی برای انجام یک مأموریت تاریخی بشری به مریخ، ایفا میکنند.»
«ایجاد مجموعهای از اصول مشترک برای اداره اکتشافات غیرنظامی و استفاده از فضای خارجی (زمین) با حضور تعداد زیادی از کشورها و دست اندرکاران بخش خصوصی که ماموریتها و عملیاتهایی را در فضای بین زمین تا ماه انجام میدهند، بسیار مهم است.»
در مجموع، اصول شامل آن است که هر مأموریتی باید با اهداف صلحآمیز انجام شود، شفاف باشد و از فناوریهایی استفاده کند که قابل تعامل و آشکار، و مطابق با استانداردهای بینالمللی باشد که همگان بتوانند به آن دسترسی داشته باشند. شرکای بینالمللی همچنین باید موافقت خود را با ارائه کمکهای اضطراری به فضانوردانی که با مشکل روبهرو میشوند و نیز سایر مواردی (نظیر ثبت همه اشیاء فضایی به طورعمومی، انتشار اطلاعات علمی جمعآوری شده، محافظت از میراث آثار تاریخی فضایی، جمعآوری منابع مطابق توافقنامههای بینالمللی، عدم دخالت خرابکارانه در مأموریتهای دیگر و تمیز کردن آثار به جا مانده ازفضاپیما با مسئولیتپذیری) اعلام کنند.
هنگامی که پیشنویس موافقتنامهها در اوایل ماه جاری فاش شد، با خشم دیمیتری روژوزین، رئیس آژانس فضایی روسیه راسوسسموس، مواجه شدند. وی در توییتر اظهار داشت که آمریکا قصد دارد سطح ماه را مانند کشورهای عراق و افغانستان، مورد هجوم قرار دهد و این توافقنامهها راهی برای ایجاد ائتلاف سایر کشورها خواهد بود که امکان دستیابی به سطح ماه را فراهم می کند.
ناسا گفت که برای توافقات، اجباری برای هیچ کشوری نیست و مذاکرات، دوطرفه انجام میشود. نمایندگان همچنین امیدوارند که روسیه نیز نسخهای از توافقنامهها را امضا کند.
علاوه بر انتقاد از روسیه، به نظر میرسد که توافقنامهها سرزنشی به برنامه فضایی چین است که به طور سنتی نسبت به ایالات متحده شفافیت کمتری داشته است. سرپرست ناسا، جیم برندیشتین، صریحاً مشکلات مربوط به پرتاب موشک اخیر خود را به عنوان نمونهای که توافقنامه میتوانست به آن کمک کند، ارجاع داده است.
آقای برندیشتین به «آرس تکنیکا» گفت: «بخش مرکزی خالی لانگ مارچ ۵ب ( Long March 5B) با وزن تقریبی ۲۰ تن، در یک سقوط آزاد کنترل نشده در مسیری افتاد که حرکت آن، بر فراز لسآنجلس و سایر مناطق پرجمعیت کشیده شد.»
وی گفت: «من نمیتوانم مثالی بهتر از این نمونه بیاورم که چرا ما به توافقنامه آرتمیس نیاز داریم. رهبری و ایجاد اصول رفتاری در برابرچنین فعالیتهای غیرمسئولانهای برای ایالات متحده بسیار حیاتی است. اکتشافات فضایی باید امید و شگفتی ایجاد کند، نه ترس و خطر.»