حکومت‌هایی که در طول 18 سال گذشته در کشور روی کار آمده‌اند همواره صدای صلح در برابر طالبان بلند کرده‌اند، اما این گروه در طی این سال‌ها همواره جواب صلح‌خواهی را با انفجار، انتحار و جنگ‌های چریکی داده، جنگ‌هایی که در بسیاری از آنها تلفات سنگینی بر مردم غیرنظامی وارد شده است.
حامد کرزی در دوره حکومت خود، طالبان را برادران ناراضی خطاب می‌کرد. بعد از ختم دوره آقای کرزی و با روی کار آمدن حکومت وحدت ملی، رئیس جمهور غنی اصطلاح مخالفان سیاسی را برای گروه طالبان به کار برد، تا بلکه طالبان حاضر به صلح شوند، اما این گروه نه تنها سر میز مذاکره‌ی صلح با حکومت افغانستان حاضر نشدند بلکه حملات‌شان را نیز افزایش دادند.
اشرف غنی همچنین در دومین کنفرانس کابل برای اولین بار پیشنهاد به رسمیت شناختن گروه طالبان را به عنوان یک حزب سیاسی مطرح کرد و گفت که حکومت افغانستان آماده است تا طالبان را به عنوان یک حزب سیاسی به رسمیت بشناسد.
رئیس جمهور غنی در کنار پیشنهاد صلح به طالبان، پیشنهادات واضح و مهمی برای پاکستان و جامعه جهانی نیز داشت. پذیرفته شدن طالبان من‌حیث یک حزب سیاسی، به وجود آمدن اجماع ملی، منطقه‌ای و بینالمللی، آزادی زندانیان طالبان و ادغام مجدد و تأمین امنیت طالبانی که به پروسه صلح میپیوندند.
هرچند پیش از این هم از سوی حکومت حامد کرزی برای طالبان پیشنهاد صلح صورت گرفته بود. اما گروه طالبان در آن زمان طی نامه‌ای گفتند درخواست صلح کنفرانس کابل و سایر تلاش‌ها "یک توطئه" و به گونه غیرمستقیم "غیرمنطقی" است. در حالی‌که هیچ توطئه‌ای وجود نداشت چون پیشنهاد رئیس جمهور خواست مردم افغانستان بود.
در حال حاضر رهبران سیاسیِ گروه طالبان سرگرم گفت‌وگوهای صلح با زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان می‌باشند. با وجود آنکه بیش از هشت دور از این مذاکرات سپری شده، عدم ارایه جزئیاتِ این مذاکرات از طرف نمایندگان طالب و نماینده امریکا باعث نگرانی افغان‌ها شده است.
مردم کشورمان چندین مذاکرات صلح را در طول یک قرن شاهد بوده‌اند که هر کدام از آنها تنها ویرانی به جای گذاشته است. به همین اساس از گفت‌وگوهای صلحی که میان نمایندگان طالب و نماینده امریکا جریان دارد نگران‌اند که مبادا دهه هفتاد تکرار شود. اشرف غنی بارها از گروه طالبان تقاضای مذاکرات بدون قید و شرط داشته اما این گروه سرباز زده و گفته که حکومت افغانستان صلاحیتی برای گفت‌وگوی صلح ندارد.
سرباز زدن گروه طالبان از گفت‌وگو باعث شده که رئیس جمهور غنی برگزاری انتخابات را در اولویت کار خود قرار دهد. اگر طالبان حاضر به گفت‌وگو با نمایندگان حکومت می‌شدند به احتمال زیاد رئیس جمهور غنی صلح را در اولویت کار خود قرار می‌داد.
اکنون سوال اینجاست که چرا گروه طالبان حاضر به مذاکره با حکومت افغانستان نیست؟
در جواب به این سوال باید گفت؛ رهبران سیاسی گروه طالبان این نکته را می‌دانند که به چندین شاخه تقسیم شده‌اند، به همین اساس نمی‌توانند آتش‌بس اعلام کنند، چرا که در این صورت، اعتباری که نزد امریکایی‌ها دارند کاهش می‌یابد. همچنین باید توجه داشت که تعداد زیادی از جنگ‌جویان این گروه، حاضر به آتش‌بس نبوده و از رهبران سیاسی خود پیروی نمی‌کنند.
از سوی دیگر، زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان در هر دور از گفت‌وگوهایش خواستار آتش‌بس گروه طالبان با حکومت شده، که این درخواست همواره از سوی طالبان رد شده است. اکنون رهبران سیاسی طالبان به این نکته پی برد‌ه‌اند که از نفوذ کمی در بین هوادارن‌شان برخوردارند، لذا تلاش دارند تا از طریق گفت‌وگوهای صلح، از امریکا امتیازگیری کنند.
از طرفی امریکایی‌ها نیز در اقدامی غیرقانونی و خارج از عرف قواعد بین‌الملی، بدون کدام مشوره‌ای همراه حکومت و مردم افغانستان، با نمایندگان طالب دیدار و گفت‌وگو کرده و حاضر به امتیازدهی به این گروه شده‌اند. این اقدام امریکا با مشروعیت‌دهی به جنگ طالبان با حکومت افغانستان، باعث قدرت‌مند شدن و افزایش وجهه‌ی این گروه در منطقه شده است.
در ضمن باید توجه داشت که رهبران سیاسی گروه طالبان به دلیل آنکه مأوای آنان در پاکستان است و از این کشور به کشورهای دیگر سفر می‌کنند و مصارف‌شان از طرف این حکومت پرداخته می‌شود، لذا نمی‌توانند به تنهایی و بدون مشوره حکومت پاکستان در مورد صلح افغانستان تصمیم بگیرند.
حکومت پاکستان بخاطر مشکلات مرزی که با افغانستان دارد همواره تلاش کرده است که یک حکومت مقتدر در افغانستان حاکم نشود.
قابل یاد آوری است که طالبان در میان تمام گروه‌های جهادی، تنظیمی، سیاسی و نظامیِ افغانستان یکی از عهدشکن‌ترین و غیر قابل اطمینان‌ترین گروه‌ها است. طالبان در طول 19 سال نشان دادند که به هیچ عهد و پیمانی پایبندی نداشته و هیچ صداقتی در برابر آنچه که می‌گویند، ندارند.
با وجود این حجم از مشکلات که در بحث صلح افغانستان وجود دارد، مردم نباید انتظار یک صلح دایمی را از مذاکرات رهبران طالبان با نماینده امریکا داشته باشند، چرا که حتی در صورت حصول توافقی خاص، گروهک‌های انشعابی طالبان یا با داعش بیعت می‌کنند و یا خودشان به جنگ ادامه خواهند داد.
در شرایط کنونی تنها یک راه برای برون‌رفت از این بحران وجود دارد و آن برگزاری انتخابات ریاست جمهوری می‌باشد تا بلکه به دنبال آن یک حکومت قوی روی کار بیاید تا یک سیاست مشخص برای سرکوب گروه طالبان روی دست بگیرد.
نویسنده: سیدعزیزالله خیرخواه
حامد کرزی در دوره حکومت خود، طالبان را برادران ناراضی خطاب می‌کرد. بعد از ختم دوره آقای کرزی و با روی کار آمدن حکومت وحدت ملی، رئیس جمهور غنی اصطلاح مخالفان سیاسی را برای گروه طالبان به کار برد، تا بلکه طالبان حاضر به صلح شوند، اما این گروه نه تنها سر میز مذاکره‌ی صلح با حکومت افغانستان حاضر نشدند بلکه حملات‌شان را نیز افزایش دادند.
اشرف غنی همچنین در دومین کنفرانس کابل برای اولین بار پیشنهاد به رسمیت شناختن گروه طالبان را به عنوان یک حزب سیاسی مطرح کرد و گفت که حکومت افغانستان آماده است تا طالبان را به عنوان یک حزب سیاسی به رسمیت بشناسد.
رئیس جمهور غنی در کنار پیشنهاد صلح به طالبان، پیشنهادات واضح و مهمی برای پاکستان و جامعه جهانی نیز داشت. پذیرفته شدن طالبان من‌حیث یک حزب سیاسی، به وجود آمدن اجماع ملی، منطقه‌ای و بینالمللی، آزادی زندانیان طالبان و ادغام مجدد و تأمین امنیت طالبانی که به پروسه صلح میپیوندند.
هرچند پیش از این هم از سوی حکومت حامد کرزی برای طالبان پیشنهاد صلح صورت گرفته بود. اما گروه طالبان در آن زمان طی نامه‌ای گفتند درخواست صلح کنفرانس کابل و سایر تلاش‌ها "یک توطئه" و به گونه غیرمستقیم "غیرمنطقی" است. در حالی‌که هیچ توطئه‌ای وجود نداشت چون پیشنهاد رئیس جمهور خواست مردم افغانستان بود.
در حال حاضر رهبران سیاسیِ گروه طالبان سرگرم گفت‌وگوهای صلح با زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان می‌باشند. با وجود آنکه بیش از هشت دور از این مذاکرات سپری شده، عدم ارایه جزئیاتِ این مذاکرات از طرف نمایندگان طالب و نماینده امریکا باعث نگرانی افغان‌ها شده است.
مردم کشورمان چندین مذاکرات صلح را در طول یک قرن شاهد بوده‌اند که هر کدام از آنها تنها ویرانی به جای گذاشته است. به همین اساس از گفت‌وگوهای صلحی که میان نمایندگان طالب و نماینده امریکا جریان دارد نگران‌اند که مبادا دهه هفتاد تکرار شود. اشرف غنی بارها از گروه طالبان تقاضای مذاکرات بدون قید و شرط داشته اما این گروه سرباز زده و گفته که حکومت افغانستان صلاحیتی برای گفت‌وگوی صلح ندارد.
سرباز زدن گروه طالبان از گفت‌وگو باعث شده که رئیس جمهور غنی برگزاری انتخابات را در اولویت کار خود قرار دهد. اگر طالبان حاضر به گفت‌وگو با نمایندگان حکومت می‌شدند به احتمال زیاد رئیس جمهور غنی صلح را در اولویت کار خود قرار می‌داد.
اکنون سوال اینجاست که چرا گروه طالبان حاضر به مذاکره با حکومت افغانستان نیست؟
در جواب به این سوال باید گفت؛ رهبران سیاسی گروه طالبان این نکته را می‌دانند که به چندین شاخه تقسیم شده‌اند، به همین اساس نمی‌توانند آتش‌بس اعلام کنند، چرا که در این صورت، اعتباری که نزد امریکایی‌ها دارند کاهش می‌یابد. همچنین باید توجه داشت که تعداد زیادی از جنگ‌جویان این گروه، حاضر به آتش‌بس نبوده و از رهبران سیاسی خود پیروی نمی‌کنند.
از سوی دیگر، زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان در هر دور از گفت‌وگوهایش خواستار آتش‌بس گروه طالبان با حکومت شده، که این درخواست همواره از سوی طالبان رد شده است. اکنون رهبران سیاسی طالبان به این نکته پی برد‌ه‌اند که از نفوذ کمی در بین هوادارن‌شان برخوردارند، لذا تلاش دارند تا از طریق گفت‌وگوهای صلح، از امریکا امتیازگیری کنند.
از طرفی امریکایی‌ها نیز در اقدامی غیرقانونی و خارج از عرف قواعد بین‌الملی، بدون کدام مشوره‌ای همراه حکومت و مردم افغانستان، با نمایندگان طالب دیدار و گفت‌وگو کرده و حاضر به امتیازدهی به این گروه شده‌اند. این اقدام امریکا با مشروعیت‌دهی به جنگ طالبان با حکومت افغانستان، باعث قدرت‌مند شدن و افزایش وجهه‌ی این گروه در منطقه شده است.
در ضمن باید توجه داشت که رهبران سیاسی گروه طالبان به دلیل آنکه مأوای آنان در پاکستان است و از این کشور به کشورهای دیگر سفر می‌کنند و مصارف‌شان از طرف این حکومت پرداخته می‌شود، لذا نمی‌توانند به تنهایی و بدون مشوره حکومت پاکستان در مورد صلح افغانستان تصمیم بگیرند.
حکومت پاکستان بخاطر مشکلات مرزی که با افغانستان دارد همواره تلاش کرده است که یک حکومت مقتدر در افغانستان حاکم نشود.
قابل یاد آوری است که طالبان در میان تمام گروه‌های جهادی، تنظیمی، سیاسی و نظامیِ افغانستان یکی از عهدشکن‌ترین و غیر قابل اطمینان‌ترین گروه‌ها است. طالبان در طول 19 سال نشان دادند که به هیچ عهد و پیمانی پایبندی نداشته و هیچ صداقتی در برابر آنچه که می‌گویند، ندارند.
با وجود این حجم از مشکلات که در بحث صلح افغانستان وجود دارد، مردم نباید انتظار یک صلح دایمی را از مذاکرات رهبران طالبان با نماینده امریکا داشته باشند، چرا که حتی در صورت حصول توافقی خاص، گروهک‌های انشعابی طالبان یا با داعش بیعت می‌کنند و یا خودشان به جنگ ادامه خواهند داد.
در شرایط کنونی تنها یک راه برای برون‌رفت از این بحران وجود دارد و آن برگزاری انتخابات ریاست جمهوری می‌باشد تا بلکه به دنبال آن یک حکومت قوی روی کار بیاید تا یک سیاست مشخص برای سرکوب گروه طالبان روی دست بگیرد.
نویسنده: سیدعزیزالله خیرخواه
