محمد اشرف غنی برای دیداری سه روزه و گفتگو با مقامات هند رهسپار این کشور شده است.
بر اساس خبرنامه دفتر رئیس جمهوری این سفر براساس دعوت رسمی نارندرا مودی؛ نخست وزیر هند انجام شده است.
در این سفر آقای غنی و هیات ۸۳ نفری اش با رئیس جمهوری، نخست وزیر، سونیا گاندی؛ رئیس کنگره و همچنین با وزرای خارجه، دفاع، تجارت، بهداشت و اعضای اتاق تجارت و صنایع هند دیدار و گفتگو کرده است.
جان محمدخان؛ معاون اول ریاست اجرائی، صلاح الدین ربانی؛ وزیر امور خارجه، محمد حنیف اتمر؛ مشاور امنیت ملی، اکلیل حکیمی؛ وزیر مالیه، فیروزالدین فیروز؛ وزیر صحت عامه، محمد همایون رسا؛ وزیر تجارت و صنایع، اسدالله ضمیر؛ وزیر زراعت و مالداری، نسرین اوریاخیل؛ وزیر کار، امور اجتماعی، شهدا و معلولین و شیرمحمد کریمی؛ رئیس ستاد ارتش و شماری از بازرگانان نیز رئیس جمهوری را همراهی می‌کنند.
سفر اشرف غنی به هند پس از هفت ماه از به قدرت رسیدن و بعد از دیدار او از چین و پاکستان، دو رقیب دهلی نو، صورت می‌گیرد. برخی از رسانه‌های هندی در آستانه سفر آقای غنی، این پرسش را مطرح کرده‌اند که چه باعث شده او چین و پاکستان را در اولویت سفرهای خارجی خود قرار دهد.
افغانستان و هند موافقت‌نامه همکاری‌های استراتژیک را در ماه اکتوبر ۲۰۱۱ امضا کردند که بر مبنای آن هند متعهد به تقویت زیربناها از جمله جاده‌ها، صنعت کشاورزی، تجارت، آموزش نیروی بشری و بالابردن ظرفیت نیروهای امنیتی در افغانستان شد.
این سفر اگرچه اندکی دیر صورت می گیرد و هند مدت هاست که از اشرف غنی برای سفر به آن کشور دعوت کرده است؛ اما این امر به باور تحلیلگران، چیزی از اهمیت راهبردی آن نخواهد کاست.
هند از معدود قدرت های منطقه ای تاثیرگذار در افغانستان است و این چیزی نیست که در سایه تعمیم و گسترش رابطه با پاکستان بتواند به راحتی تحت الشعاع قرار گیرد.
علاوه بر آن، هند با کمک بیش از دو میلیارد دالری در یک دهه گذشته تلاش کرده است که بعد از آلمان در ردیف پنجمین کشور بزرگ کمک کننده به افغانستان قرار گیرد و این کشور در تمام عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، آموزشی و اجتماعی افغانستان حضور داشته است.
اجمل عابدی؛ سخنگوی رییس جمهوری می گوید که هند از پنج حلقه سیاست خارجی افغانستان، در چهار حلقه آن شامل می شو:
حلقه نخست، هندوستان همسایه افغانستان است، حلقه دوم، از لحاظ کشورهای اسلامی، بیشترین نفوس مسلمانان در این کشور زندگی می کنند، حلقه سوم، هند از جمله کشورهای آسیایی به شمار می رود و حلقه چهارم، هند یکی از بزرگترین کشورهای سرمایه گذار و تمویل کننده افغانستان است.
بر این اساس، انکار هند در منظومه سیاست خارجی افغانستان امکان پذیر نیست؛ هرچند صاحب نظران می گویند تاخیر و تعلل اشرف غنی برای سفر به هند به یک معنا، تحت تاثیر روابط گرم او با پاکستان، چین و عربستان سعودی قرار دارد؛ اما در عین حال، تاثیر هند بر اقتصاد، امنیت، سیاست، آموزش، فرهنگ و جامعه افغانستان کاملا ملموس و مشهود است و همین امر موجب می شود که قدرت این کشور غیر قابل انکار باشد.
اشرف غنی در دومین روز سفر خود به دهلی، با نارندرا مودی؛ نخست وزیر هند دیدار و گفتگو کرد.
به گزارش خبرگزاری آوا، پس از گفتگو در مورد مسائل مورد علاقه و دو جانبه، مودی در یک نشست خبری مشترک با غنی گفت که هند از صلح و ثبات افغانستان حمایت می کند.
وی بر برقراری صلح و ثبات در افغانستان و اجرای قوانین بدون وجود خشونت تاکید کرد.
کارشناسان هم می گویند که توضیح مراحل نظری و عملی راهبرد صلح دولت اشرف غنی برای هند و پاسخ به نگرانی های احتمالا عمیق و شدید آن کشور از نفوذ مجدد تروریزم و پاکستان به افغانستان، یکی از اصلی ترین اهداف این سفر و از انتظارات مهم هند از هیات افغان محسوب می شود.
هندی ها به دنبال روی کار آمدن اشرف غنی و تلاش های مستمر و آشکار او برای صلح با طالبان از یکسو و انتشار خبرهایی مبنی بر ظهور داعش در افغانستان از جانب دیگر، بارها نسبت به این امر، اعلام موضع کرده و بعضا صریحا ابراز نگرانی کرده اند.
حمایت نخست وزیر هند از روند صلح، به باور ناظران به این معناست که اشرف غنی برای کاهش نگرانی های هند از مراحل روند صلح افغانستان با طالبان، به آن کشور اطمینان داده و در این زمینه موفق عمل کرده است.
رئیس جمهور غنی هم تصریح کرد: باید با همکاری آینده منطقه را تغییر دهیم و افزود:"تروریزم خوب و بد وجود ندارد. ما افغانستان را به گورستان تروریسم مبدل می‌کنیم."
وی با تاکید بر اینکه تروریزم، بچه ها، زنان و جوانان ما را تهدید می کند، خاطرنشان کرد: تروریزم باید از بین برود.
نخست وزیر هند هم گفت: ما در کنار مردم افغانستان ایستاده ایم، تا آنها یک جامعه دموکراتیک و با ثبات داشته باشند.
نارندرا مودی خطاب به رئیس جمهور غنی گفت: هند شانه به شانه شما و مردم افغانستان در ماموریت جامعه جهانی قرار دارد.
نخست‌وزیر هند گفت که این کشور از روند صلح افغانستان که به رهبری افغان‌ها باشد و در آن به قانون اساسی و دستاوردهای ۱۴ سال گذشته احترام گذاشته شود، پشتیبانی می‌کند.
به این ترتیب به نظر می رسد آقای غنی هم مجاب شده است که تروریزم هنوز یک خطر جدی برای افغانستان و هند است و دو کشور برای غلبه بر این دشمن مشترک، نیاز به همکاری های نزدیک و استراتژيک دارند؛ چیزی که پیشتر تصور می شد تحت شعاع تلاش های صلح او، آشکارا نادیده یا دست کم گرفته شده است.
نخست وزیر هند هم تلویحا به نگرانی ها و دغدغه های این کشور در زمینه صلح با طالبان اشاره کرد و به صورت غیر مستقیم، تاکید کرد که معنا و پیامد صلح با طالبان نباید تغییر قانون اساسی و نادیده گرفتن تحولات ۱۴ سال گذشته به نفع دوران پیش از آن –زمان سلطه طالبان- باشد.
از سوی دیگر، او همچنین با تاکید بر حمایت از روند صلح به رهبری افغان ها، این نکته را مورد اشاره قرار داد که تبعات صلح نباید واگذاری ابتکار عمل و نقش کلیدی به پاکستان برای تصمیم گیری در مورد سرنوشت افغانستان باشد.
آقای غنی در بخش دیگری از سخنانش گفت:"هند و افغانستان دو کشوری هستند که با هزاران رابطه و میلیون‌ها خاطره پیوند خورده‌اند. دیگران باید از اختلافات گذشته خود بگذرند تا بنای آینده را بگذارند، ما آینده را بربنیاد گذشته خود می‌سازیم."
آقای مودی نیز در مقابل، از تلاش افغانستان برای رسیدن به صلح و ثبات قدردانی کرد و گفت که رابطه دو کشور بر مبنای احترام و محبت است.
نخست وزیر هند تشکیل دولت وحدت ملی افغانستان را تبریک گفت و اتحاد بین عبدالله عبدالله و اشرف غنی را مهم خواند.
آقای مودی گفت که هند به تعهدات خود پایبند و تاکنون سه هلیکوپتر جنگی هم به افغانستان کمک کرده‌است.
رئیس جمهور نیز گفت:"مطمئن است هند آرزوی افغانستان را برای دست یافتن به صلح درک می‌کند."
تصور می شود اشاره او به روابط تنش آلود هند و پاکستان و در نتیجه نگرانی هند از سلطه و غلبه پاکستان بر هند در موضوع افغانستان است.
در عین حال، اشرف غنی گفت که کشورش امسال، سال سختی در پیش دارد، چون "تروریزم بین‌المللی افغانستان را هدف گرفته است."
آقای غنی توضیحی در مورد منظور خود از تروریسم بین‌المللی نداده است. او گفته است که افغانستان یک نیروی ۳۵۲ هزار نفری "شجاع" دارد که مانع سقوط دولت می‌شود.
به باور تحلیلگران، منظور او احتمالا ظهور داعش در افغانستان است و او با استفاده از هر فرصتی تلاش کرده است این خطر را به تمامی کشورها و قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای گوشزد کند و به نوعی مبارزه با آن را وظیفه همه قدرت ها و کشورها بخواند.
هند نیز نسبت به ظهور داعش در افغانستان به شدت احساس خطر می کند و همین امر، به عقیده تحلیلگران، می تواند یکی از محرک های اصلی و نیرومند برای تحکیم و استحکام روابط دو کشور باشد.
غنی در دو جلسه با مهاجران افغان مقیم هند و نمایندگانی از دانشجویان افغان هم دیدار و گفتگو کرد.
رئیس جمهوری گفت که کشور با فساد گسترده اداری و مالی روبه‌رو است و اصلاحات به زمان نیاز دارد. برای مثال او گفت که با ۳۴ رئیس دادگاه‌های ولایت‌های افغانستان دیدار کرده و از دست آنها "به بینی" رسیده است.
در دیدار با دانشجویان هم نوک انتقاد رئیس جمهور به سوی سفارتخانه‌های افغانستان نشانه رفت.
او گفت "واسطه‌گرایی و خویش‌خوری باعث شده که افراد بی‌کاره به سفارتخانه ها راه پیدا کنند". برای مثال او از سفارت افغانستان در انگلیس یاد کرد و گفت:"تنها در این سفارت دست کم ده نفر را می شناسد که حاضری امضا می‌کنند، اما وظیفه اجرا نمی‌کنند."
در بخش دیگر سخنانش، رئیس جمهوری به دلایل تن دادن به تشکیل دولت وحدت ملی اشاره کرد و گفت که افغانستان برای اینکه به ۲۰۰ سال عقب برنگردد، اجماع ملی تشکیل داد.
او گفت که قشر سیاسی افغانستان به مثابه یک زهر برای مردم عمل کرده و سبب بحران در کشور شده است؛ اما این بار، نخبه‌های افغانستان اجازه ندادند که تاریخ تکرار شود.
با توجه به این سخنان، ناظران می گویند که افغان های مقیم هند شامل همه طیف ها از دانشجو تا تاجر و شهروند عادی، همان دغدغه هایی را دارند که همه افغان ها در داخل کشور دارند: ناامنی، تروریزم، فساد، دولت داری و شکنندگی حکومت وحدت ملی.
آقای غنی هم سعی کرده است به این نگرانی ها پاسخ بدهد.
چهارشنبه دیدار با سرمایه گذاران و تاجران هند در برنامه است که آقای غنی سعی می کند آنها را به سرمایه گذاری کلان در کشور تشویق کند.
با این حال، این پرسش هنوز به قوت خود باقی است که آیا افغانستان و هند، اکنون دوستان عادی اند یا شرکای استراتژيک؟ دو کشور پیمان استراتژيک هم امضا کرده اند؛ اما شیوه تعامل حکومت آقای غنی با هند تاکنون، به سبک تعامل دو شریک استراتژيک نبوده است.
کارشناسان می گویند پاسخ به این پرسش، تابع تحولات در روابط کابل و اسلام آباد است. به هر میزانی که کابل از همکاری صادقانه و مؤثر اسلام آباد ناامید شود، به همان اندازه به دهلی نو نزدیک می شود و بالعکس. البته در این میان، نقش بزرگ سیاسی، امنیتی و اقتصادی چین؛ دیگر رقیب سنتی هند در منطقه نیز قابل انکار نیست.
بر اساس خبرنامه دفتر رئیس جمهوری این سفر براساس دعوت رسمی نارندرا مودی؛ نخست وزیر هند انجام شده است.
در این سفر آقای غنی و هیات ۸۳ نفری اش با رئیس جمهوری، نخست وزیر، سونیا گاندی؛ رئیس کنگره و همچنین با وزرای خارجه، دفاع، تجارت، بهداشت و اعضای اتاق تجارت و صنایع هند دیدار و گفتگو کرده است.
جان محمدخان؛ معاون اول ریاست اجرائی، صلاح الدین ربانی؛ وزیر امور خارجه، محمد حنیف اتمر؛ مشاور امنیت ملی، اکلیل حکیمی؛ وزیر مالیه، فیروزالدین فیروز؛ وزیر صحت عامه، محمد همایون رسا؛ وزیر تجارت و صنایع، اسدالله ضمیر؛ وزیر زراعت و مالداری، نسرین اوریاخیل؛ وزیر کار، امور اجتماعی، شهدا و معلولین و شیرمحمد کریمی؛ رئیس ستاد ارتش و شماری از بازرگانان نیز رئیس جمهوری را همراهی می‌کنند.
سفر اشرف غنی به هند پس از هفت ماه از به قدرت رسیدن و بعد از دیدار او از چین و پاکستان، دو رقیب دهلی نو، صورت می‌گیرد. برخی از رسانه‌های هندی در آستانه سفر آقای غنی، این پرسش را مطرح کرده‌اند که چه باعث شده او چین و پاکستان را در اولویت سفرهای خارجی خود قرار دهد.
افغانستان و هند موافقت‌نامه همکاری‌های استراتژیک را در ماه اکتوبر ۲۰۱۱ امضا کردند که بر مبنای آن هند متعهد به تقویت زیربناها از جمله جاده‌ها، صنعت کشاورزی، تجارت، آموزش نیروی بشری و بالابردن ظرفیت نیروهای امنیتی در افغانستان شد.
این سفر اگرچه اندکی دیر صورت می گیرد و هند مدت هاست که از اشرف غنی برای سفر به آن کشور دعوت کرده است؛ اما این امر به باور تحلیلگران، چیزی از اهمیت راهبردی آن نخواهد کاست.
هند از معدود قدرت های منطقه ای تاثیرگذار در افغانستان است و این چیزی نیست که در سایه تعمیم و گسترش رابطه با پاکستان بتواند به راحتی تحت الشعاع قرار گیرد.
علاوه بر آن، هند با کمک بیش از دو میلیارد دالری در یک دهه گذشته تلاش کرده است که بعد از آلمان در ردیف پنجمین کشور بزرگ کمک کننده به افغانستان قرار گیرد و این کشور در تمام عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، آموزشی و اجتماعی افغانستان حضور داشته است.
اجمل عابدی؛ سخنگوی رییس جمهوری می گوید که هند از پنج حلقه سیاست خارجی افغانستان، در چهار حلقه آن شامل می شو:
حلقه نخست، هندوستان همسایه افغانستان است، حلقه دوم، از لحاظ کشورهای اسلامی، بیشترین نفوس مسلمانان در این کشور زندگی می کنند، حلقه سوم، هند از جمله کشورهای آسیایی به شمار می رود و حلقه چهارم، هند یکی از بزرگترین کشورهای سرمایه گذار و تمویل کننده افغانستان است.
بر این اساس، انکار هند در منظومه سیاست خارجی افغانستان امکان پذیر نیست؛ هرچند صاحب نظران می گویند تاخیر و تعلل اشرف غنی برای سفر به هند به یک معنا، تحت تاثیر روابط گرم او با پاکستان، چین و عربستان سعودی قرار دارد؛ اما در عین حال، تاثیر هند بر اقتصاد، امنیت، سیاست، آموزش، فرهنگ و جامعه افغانستان کاملا ملموس و مشهود است و همین امر موجب می شود که قدرت این کشور غیر قابل انکار باشد.
اشرف غنی در دومین روز سفر خود به دهلی، با نارندرا مودی؛ نخست وزیر هند دیدار و گفتگو کرد.
به گزارش خبرگزاری آوا، پس از گفتگو در مورد مسائل مورد علاقه و دو جانبه، مودی در یک نشست خبری مشترک با غنی گفت که هند از صلح و ثبات افغانستان حمایت می کند.
وی بر برقراری صلح و ثبات در افغانستان و اجرای قوانین بدون وجود خشونت تاکید کرد.
کارشناسان هم می گویند که توضیح مراحل نظری و عملی راهبرد صلح دولت اشرف غنی برای هند و پاسخ به نگرانی های احتمالا عمیق و شدید آن کشور از نفوذ مجدد تروریزم و پاکستان به افغانستان، یکی از اصلی ترین اهداف این سفر و از انتظارات مهم هند از هیات افغان محسوب می شود.
هندی ها به دنبال روی کار آمدن اشرف غنی و تلاش های مستمر و آشکار او برای صلح با طالبان از یکسو و انتشار خبرهایی مبنی بر ظهور داعش در افغانستان از جانب دیگر، بارها نسبت به این امر، اعلام موضع کرده و بعضا صریحا ابراز نگرانی کرده اند.
حمایت نخست وزیر هند از روند صلح، به باور ناظران به این معناست که اشرف غنی برای کاهش نگرانی های هند از مراحل روند صلح افغانستان با طالبان، به آن کشور اطمینان داده و در این زمینه موفق عمل کرده است.
رئیس جمهور غنی هم تصریح کرد: باید با همکاری آینده منطقه را تغییر دهیم و افزود:"تروریزم خوب و بد وجود ندارد. ما افغانستان را به گورستان تروریسم مبدل می‌کنیم."
وی با تاکید بر اینکه تروریزم، بچه ها، زنان و جوانان ما را تهدید می کند، خاطرنشان کرد: تروریزم باید از بین برود.
نخست وزیر هند هم گفت: ما در کنار مردم افغانستان ایستاده ایم، تا آنها یک جامعه دموکراتیک و با ثبات داشته باشند.
نارندرا مودی خطاب به رئیس جمهور غنی گفت: هند شانه به شانه شما و مردم افغانستان در ماموریت جامعه جهانی قرار دارد.
نخست‌وزیر هند گفت که این کشور از روند صلح افغانستان که به رهبری افغان‌ها باشد و در آن به قانون اساسی و دستاوردهای ۱۴ سال گذشته احترام گذاشته شود، پشتیبانی می‌کند.
به این ترتیب به نظر می رسد آقای غنی هم مجاب شده است که تروریزم هنوز یک خطر جدی برای افغانستان و هند است و دو کشور برای غلبه بر این دشمن مشترک، نیاز به همکاری های نزدیک و استراتژيک دارند؛ چیزی که پیشتر تصور می شد تحت شعاع تلاش های صلح او، آشکارا نادیده یا دست کم گرفته شده است.
نخست وزیر هند هم تلویحا به نگرانی ها و دغدغه های این کشور در زمینه صلح با طالبان اشاره کرد و به صورت غیر مستقیم، تاکید کرد که معنا و پیامد صلح با طالبان نباید تغییر قانون اساسی و نادیده گرفتن تحولات ۱۴ سال گذشته به نفع دوران پیش از آن –زمان سلطه طالبان- باشد.
از سوی دیگر، او همچنین با تاکید بر حمایت از روند صلح به رهبری افغان ها، این نکته را مورد اشاره قرار داد که تبعات صلح نباید واگذاری ابتکار عمل و نقش کلیدی به پاکستان برای تصمیم گیری در مورد سرنوشت افغانستان باشد.
آقای غنی در بخش دیگری از سخنانش گفت:"هند و افغانستان دو کشوری هستند که با هزاران رابطه و میلیون‌ها خاطره پیوند خورده‌اند. دیگران باید از اختلافات گذشته خود بگذرند تا بنای آینده را بگذارند، ما آینده را بربنیاد گذشته خود می‌سازیم."
آقای مودی نیز در مقابل، از تلاش افغانستان برای رسیدن به صلح و ثبات قدردانی کرد و گفت که رابطه دو کشور بر مبنای احترام و محبت است.
نخست وزیر هند تشکیل دولت وحدت ملی افغانستان را تبریک گفت و اتحاد بین عبدالله عبدالله و اشرف غنی را مهم خواند.
آقای مودی گفت که هند به تعهدات خود پایبند و تاکنون سه هلیکوپتر جنگی هم به افغانستان کمک کرده‌است.
رئیس جمهور نیز گفت:"مطمئن است هند آرزوی افغانستان را برای دست یافتن به صلح درک می‌کند."
تصور می شود اشاره او به روابط تنش آلود هند و پاکستان و در نتیجه نگرانی هند از سلطه و غلبه پاکستان بر هند در موضوع افغانستان است.
در عین حال، اشرف غنی گفت که کشورش امسال، سال سختی در پیش دارد، چون "تروریزم بین‌المللی افغانستان را هدف گرفته است."
آقای غنی توضیحی در مورد منظور خود از تروریسم بین‌المللی نداده است. او گفته است که افغانستان یک نیروی ۳۵۲ هزار نفری "شجاع" دارد که مانع سقوط دولت می‌شود.
به باور تحلیلگران، منظور او احتمالا ظهور داعش در افغانستان است و او با استفاده از هر فرصتی تلاش کرده است این خطر را به تمامی کشورها و قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای گوشزد کند و به نوعی مبارزه با آن را وظیفه همه قدرت ها و کشورها بخواند.
هند نیز نسبت به ظهور داعش در افغانستان به شدت احساس خطر می کند و همین امر، به عقیده تحلیلگران، می تواند یکی از محرک های اصلی و نیرومند برای تحکیم و استحکام روابط دو کشور باشد.
غنی در دو جلسه با مهاجران افغان مقیم هند و نمایندگانی از دانشجویان افغان هم دیدار و گفتگو کرد.
رئیس جمهوری گفت که کشور با فساد گسترده اداری و مالی روبه‌رو است و اصلاحات به زمان نیاز دارد. برای مثال او گفت که با ۳۴ رئیس دادگاه‌های ولایت‌های افغانستان دیدار کرده و از دست آنها "به بینی" رسیده است.
در دیدار با دانشجویان هم نوک انتقاد رئیس جمهور به سوی سفارتخانه‌های افغانستان نشانه رفت.
او گفت "واسطه‌گرایی و خویش‌خوری باعث شده که افراد بی‌کاره به سفارتخانه ها راه پیدا کنند". برای مثال او از سفارت افغانستان در انگلیس یاد کرد و گفت:"تنها در این سفارت دست کم ده نفر را می شناسد که حاضری امضا می‌کنند، اما وظیفه اجرا نمی‌کنند."
در بخش دیگر سخنانش، رئیس جمهوری به دلایل تن دادن به تشکیل دولت وحدت ملی اشاره کرد و گفت که افغانستان برای اینکه به ۲۰۰ سال عقب برنگردد، اجماع ملی تشکیل داد.
او گفت که قشر سیاسی افغانستان به مثابه یک زهر برای مردم عمل کرده و سبب بحران در کشور شده است؛ اما این بار، نخبه‌های افغانستان اجازه ندادند که تاریخ تکرار شود.
با توجه به این سخنان، ناظران می گویند که افغان های مقیم هند شامل همه طیف ها از دانشجو تا تاجر و شهروند عادی، همان دغدغه هایی را دارند که همه افغان ها در داخل کشور دارند: ناامنی، تروریزم، فساد، دولت داری و شکنندگی حکومت وحدت ملی.
آقای غنی هم سعی کرده است به این نگرانی ها پاسخ بدهد.
چهارشنبه دیدار با سرمایه گذاران و تاجران هند در برنامه است که آقای غنی سعی می کند آنها را به سرمایه گذاری کلان در کشور تشویق کند.
با این حال، این پرسش هنوز به قوت خود باقی است که آیا افغانستان و هند، اکنون دوستان عادی اند یا شرکای استراتژيک؟ دو کشور پیمان استراتژيک هم امضا کرده اند؛ اما شیوه تعامل حکومت آقای غنی با هند تاکنون، به سبک تعامل دو شریک استراتژيک نبوده است.
کارشناسان می گویند پاسخ به این پرسش، تابع تحولات در روابط کابل و اسلام آباد است. به هر میزانی که کابل از همکاری صادقانه و مؤثر اسلام آباد ناامید شود، به همان اندازه به دهلی نو نزدیک می شود و بالعکس. البته در این میان، نقش بزرگ سیاسی، امنیتی و اقتصادی چین؛ دیگر رقیب سنتی هند در منطقه نیز قابل انکار نیست.
