دیدار حسینی مزاری و هیأت دیپلماتیک وزارت خارجه ایران/ از بررسی شرایط رسانه‌ها تا وضعیت اجتماعی شیعیان و همه‌شمولی حکومت

خبرگزاری صدای افغان(آوا)-کابل: جلسه دیدار و تبادل نظر میان هیئت مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان و هیئت دیپلماتیک وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، روز جمعه 14 ثور، در هتل انترکانتیننتال کابل برگزار شد.

در این گفتگو حول مسایل افغانستان در عرصه‌های مختلف، نوع حکومت و مکانیزم حضور نخبگان در بدنه حاکمیت، موضوع شیعیان، جایگاه و موقعیت اجتماعی و سیاسی‌شان در سایه حاکمیت امارت اسلامی، موضوع رسانه‌ها و آزادی بیان و مقایسه آن در زمان جمهوریت با شرایط کنونی و اهمیت نزدیکی ایران و افغانستان، مسایل منطقه و نیز اهمیت و ضرورت به رسمیت شناختن حکومت فعلی افغانستان از سوی همسایه‌ها، کشورهای منطقه و جهان بحث و تبادل نظر صورت گرفت.

حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی مزاری در این دیدار، فضای رسانه‌ای فعلی را بسیار بهتر از دوران جمهوریت دانست و گفت: در زمان جمهوریت اگر‌چه تعداد رسانه‌ها به دلایل مختلف نظیر حضور سفارتخانه‌های غربی و احزاب وابسته به آنان خیلی زیاد بودند اما خروجی این رسانه‌ها بیشتر در راستای سیاست‌های‌ خارجی و در ضدیت با منافع افغانستان بود و با آنکه علی‌الظاهر آزادی بیان وجود داشت اما از آن علیه مردم و کشور سوءاستفاده می‌شد و جریان‌های رسانه‌ای مستقل هم که می‌توانستند از این آزادی بیان به نفع مردم بهره ببرند به یک حالت خود‌سانسوری دچار می‌شدند.

وی افزود:‌ با این وجود رسانه‌ها هر چقدر هم که در دوران جمهوریت گزارش تهیه می‌کردند و با اسناد و مدارک نسبت به نواقص و خیانت‌ها اعتراض می‌کردند، باز هم در هیچ عرصه‌ای گوش شنوا وجود نداشت. اما پس از روی کار آمدن امارت اسلامی به دلایلی نظیر بسته شدن سفارتخانه‌های خارجی و انحلال احزاب و یا تعطیل شدن رسانه‌های دارای محتواهای ضد ارزشی و اخلاقی، هرچند تعداد رسانه‌ها کاهش پیدا کرد ولی فضای رسانه‌ای کاملا سالم است، هم از نظر معنوی و هم محتواهای رسانه‌ای و هم از نظر آزادی‌ بیان در چهارچوب احکام اسلامی و منافع ملی کشور.

حسینی مزاری با تاکید بر لزوم توجه فعالین رسانه‌ای به انجام وظایف دینی و ملی‌شان با وجود مشکلات امنیتی و انفجارهایی که ممکن است پیش بیاید، به خروج برخی فعالان رسانه بعد از حاکمیت امارت اسلامی از کشور اشاره کرد و گفت: بسیاری از این افراد رسانه‌ای که از افغانستان خارج شدند در واقع آزادی بیانی را می‌خواستند که در سایه‌ی آن برنامه‌های مبتذلی مثل ستاره افغان اجرا شود که در جهت ترویج فحشا و فساد اخلاقی اثرگذار بود. بله قطعا این نوع آزادی بیان فعلا وجود ندارد و ما هم با آن مخالفیم و بر خلاف عقاید مردم ماست.

وی با بیان اینکه رسانه‌ای که منافع اسلامی را در نظر داشته باشد و به دنبالش به منافع ملی اهمیت بدهد قطعا می‌تواند خود را با قوانین و مقررات امارت اسلامی وفق بدهد، افزود: البته بنده تاکید می‌کنم که حاکمیت امارت اسلامی فعلا سرپرست بوده و هنوز مراحل اولیه‌‌ی مدیریت جامعه را می‌پیماید و طبیعتا مشکلات زیادی هم در ساختار مدیریتی آن وجود دارد، اما با بررسی سه سال گذشته می‌بینیم که در بسیاری از امور و نوع نگاه‌ها پیشرفت خیلی فوق العاده‌ای در عملکردشان صورت گرفته است.

حسینی مزاری با اشاره به اینکه خبرگزاری صدای افغان (آوا) پیش از روی کار آمدن امارت اسلامی شدیدترین انتقادها را علیه طالبان داشته اما پس از تغییر حکومت تاکنون با موانعی روبرو نشده است، گفت: طبیعتا در هیچ کشوری آزادی بیان به این معنا نیست که رسانه‌ها بر خلاف منافع ملی و دینی آن کشور مطلب نشر کنند و کسی ممانعت ایجاد نکند. خبرگزاری آوا آنچه را به صلاح کشور بداند بازتاب می‌دهد و این انعکاس هم تاثیرگذار بوده و تمام نهاد‌ها و شخصیت‌های حاکمیتی و دولتی و غیر دولتی از اخبار و مطالب این خبرگزاری استفاده می‌کنند.

در این راستا، حسینی مزاری به رضایت خبرگزاری‌ها و رسانه‌های ارزش‌مدار از شرایط کنونی اشاره کرد و گفت: این رسانه‌ها از شرایط فعلی در جهت تحکیم صلح، ثبات و امنیت در افغانستان و نزدیک کردن مردم به حاکمیت و توجه دادن حاکمیت به نیاز‌ها و خواسته‌های مردم و همین‌طور در راستای تنش‌‌زدایی بین افغانستان و کشور‌های منطقه و حتی دنیا به غیر از آمریکا و اسرائیل که دشمنان اصلی بشریت هستند و نیز در راستای نزدیک کردن کشورمان با کشورهای همسایه استفاده می‌کنند و برای این اهداف برنامه دارند.

رئیس مرکز تبیان با تاکید بر اهمیت نزدیکی دو کشور ایران و افغانستان به یکدیگر گفت: افغانستان برای ایران اهمیت فوق‌العاده بالایی دارد و ایران‌ هم برای افغانستان اهمیت فوق‌العاده بالایی دارد. هر کدام از این کشورها چیز‌های دارند که طرف مقابل ندارد و داشتن امتیازات از طرف مقابل قطعا برای هر دو کشور کمک‌کننده خواهد بود، به ویژه برای افغانستان که یک حاکمیت و ساختار نوپا دارد.

حسینی مزاری با اشاره به اینکه برنامه‌ی حاکمیت امارت اسلامی این است که با روش‌ها و ساختار‌های مدرن‌تر رو به پیشرفت و اقتدار باشد و ثبات و امنیت را در افغانستان حاکم نماید و با کشور‌های همسایه تعامل مثبت و متقابل داشته باشد، افزود: طبیعی است که افغانستان در شرایط موجود بیشتر از ایران نیاز به همکاری و کمک دارد و جمهوری اسلامی ایران با توجه به سابقه ۴۵ ساله‌اش و با توجه به ظرفیت‌ها و توانمندی‌هایی که دارد می‌تواند به حاکمیت و مردم افغانستان کمک‌های خیلی خوبی ارائه کند.

رئیس مرکز تبیان با تاکید بر حمایت جمهوری اسلامی از متحدانش در بدترین شرایط از جمله حمایت این کشور از سوریه و عراق و لبنان و توصیه به مسئولان امارت اسلامی نسبت به اتحاد و نزدیکی به ایران، گفت: جمهوری اسلامی می‌تواند در عرصه‌های مختلفی همچون پیشرفت و ثبات افغانستان و نیز به رسمیت شناختن حکومت امارت اسلامی خیلی کمک نماید.

وی افزود: من سال ۱۴۰۰ و همزمان با افتتاح دفتر مرکز تبیان و خبرگزاری آوا در قندهار از دنیا به ویژه جمهوری اسلامی ایران دعوت کردم که افغانستان را به رسمیت بشناسند. چون با توجه به منافع دو طرفه‌ای ‌که در افغانستان و ایران وجود دارد، رسمی بودن افغانستان به ثبات بیشتر می‌انجامد و افغانستانِ با ثباتِ بیشتر قطعا به جمهوری اسلامی ایرانی‌ که در یک منطقه بحرا‌ن‌زا قرار دارد و دور و اطرافش نا امن است هم کمک می‌کند. حداقلش این است که اگر افغانستان ثبات واقعی خود را پیدا بکند شش میلیون مهاجر به کشور خود برمی‌گردند و ‌بار سنگین مهاجرین از روی شانه جمهوری اسلامی برداشته می‌شود.

حسینی مزاری تاکید کرد: اگر ایران در بحث به رسمیت شناخته شدن امارت اسلامی پیش قدم شود قطعا می‌تواند به آوردن سایر کشورها در پای این ‌کار به خصوص روسیه، چین و هند که کشورهای خیلی اثرگذاری در منطقه هستند کمک کند و قطعا این چهار کشور به شمول پاکستان اگر افغانستان را به رسمیت بشناسند بقیه کشورها هم آهسته آهسته به رسمیت خواهند شناخت و حتی اگر هم نشناسند باز هم همین تعداد کشور هم که ما را به رسمیت بشناسند بسیاری از مسایل و برنامه‌های زندگی مردم افغانستان سامان پیدا می‌کند.

وی با اشاره به این انتقاد که چرا باید همه‌ی فشارِ به رسمیت شناختن امارت اسلامی را به دوش ایران انداخت، گفت: ما این ضرورت را درک کرده‌ایم که جمهوری اسلامی ایران باید در این امر کمک بکند. به رسمیت شناختن افغانستان دیر یا زود اتفاق می‌افتد و اگر قبل از ایران یک کشور دیگر به رسمیت بشناسد، به رسمیت شناختن ایران بعد از یک کشور دیگر هیچ فایده‌ای ندارد و آن موقعیت و جایگاه و آن امتیازی را که ایران در مرحله اول می‌تواند به دست بیارد و افغان‌ها را ممنون خود بسازد، دیگر به ‌عنوان یک کشور دوم آن امتیاز و آن شاخصه را نخواهد داشت.

رئیس مرکز تبیان رشد تروریزم در افغانستان را یکی از آسیب‌های به رسمیت نشناختن امارت اسلامی دانست و گفت: عدم به رسمیت شناسی امارت اسلامی افغانستان از جانب مجامع و کشور‌های منطقه و جهان از یک‌سو و تحریم ظالمانه افغانستان توسط قدرت‌های سلطه‌گر غربی در رأس آمریکا و بلوکه کردن پول مردم ما توسط زمامداران این کشور از سوی دیگر و همچنین کمک برخی کشور‌های همسایه به مخالفین حکومت افغانستان و تجهیز و حمایت‌ آنان زمینه و شرایط رشد تروریزیم و به‌ویژه داعش را فراهم می‌کند.

حسینی مزاری خاطرنشان کرد: بنابراین کمک کردن به رسمیت شناختن افغانستان در حقیقت باعث رشد، ارتقا و استحکام صلح و امنیت در این کشور و تمام منطقه خواهد شد و می‌تواند زمینه‌های وجود و حضور تروریزم نه تنها در افغانستان بلکه در منطقه و تمام دنیا را ریشه‌کن نماید.

رئیس مرکز تبیان در بخش دیگر سخنان خود حضور اجتماعی شیعیان در شرایط کنونی کشور را مطلوب ارزیابی کرد و گفت: در زمان جمهوریت برنامه‌هایی در ابعاد مختلف نظیر ترویج مواد مخدر، به فساد کشاندن جامعه در عرصه‌های اخلاقی و مالی و اداری و همچنین مسیحی‌سازی مردم البته با تمرکز بر شیعیان وجود داشت و تلاش می‌شد شیعیان را از بیخ و ریشه نابود بکنند. تمرکز بیشتر غربی‌ها روی مناطق شیعه نشین و تلاش در مسیر ضربه زدن به جامعه شیعه و ایجاد چالش برای حضور اجتماعی آنان در عرصه کشور بود.

وی با بیان اینکه در شرایط کنونی امارت اسلامی سعی کرده تا در جهت رفع عوامل تهدیدزا از جمله مبارزه با تمامی عرصه‌های فساد و ترویج مسیحیت و مبارزه با مواد مخدر بسیار جدی عمل نماید، گفت: وجود ناامنی‌ها در دوران جمهوریت موضوع دیگری بود که حضور اجتماعی شیعیان را بسیار با چالش و تهدید مواجه می‌کرد. ترورهای سازمان‌یافته در نقاط مختلف افغانستان، عملیات‌های انتحاری و انفجار و آدم‌ربایی‌ها و اختطاف‌ها همه دست به دست هم داده و جامعه شیعه را در مجموع با یک چالش خیلی جدی مواجه می‌کرد.

حسینی مزاری با تاکید بر اینکه عوامل ناامنی به خصوص ترور و انفجار و انتحار در شرایط کنونی کشور بسیار کاهش پیدا کرده است گفت: امروز در افغانستان امنیت در تمام شاخه‌های آن از جمله امنیت اجتماعی، امنیت فکری، امنیت فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و همه ابعاد وجود دارد و وقتی که این امنیت وجود داشت باشد می‌تواند بر فعالیت اجتماعی و حضور اجتماعی شیعیان هم تاثیر مثبت بگذارد.

وی با اشاره به اینکه امروز شیعیان در همه‌‌ی فعالیت‌های اجتماعی که در سطح کشور مطرح است آزاد هستند و هیچ ممانعت و تهدید و چالشی وجود ندارد که در مسیر راهشان باشد، افزود: در مجموع مدیریت حکومت امارت اسلامی نسبت به زمان جمهوریت خیلی موثر است و ما هم موافق این گونه مدیریت در فضا و شرایط زندگی و رفتارهای اجتماعی مردم هستیم و چه در عرصه رسانه و چه در عرصه فعالیت‌های اجتماعی و سخنرانی‌ها و خطابه‌ها از این روند حمایت می‌کنیم.

رئیس مرکز تبیان در بخش سوم سخنان خود در این دیدار به موضوع حاکمیت پرداخت و با اشاره به عدم سازمان‌یافته بودن و عدم حساب‌شده بودنِ انتصابات در حکومت کنونی به دلیل سرپرست بودن آن گفت: طبق صحبت‌هایی که در دوحه شده بود، قرار بر این بود تا با حضور مجامع بین‌ا‌لمللی یک حکومت مشارکتی با حضور طالبان و عناصری از جمهوریت بوجود بیاید، اما با عدم همکاری عناصر جمهوریت و نابسامانی که در درون آنان بود این پروسه به صورت طبیعی پیش نرفت و آقای اشرف غنی فرار کرد و حکومت کامل در اختیار طالبان قرار گرفت.

حسینی مزاری با ابراز خرسندی از به ثمر نرسیدن پروسه آمریکایی حکومت مشارکتی در افغانستان افزود: به هر حال طالبانی که آمادگی داشتند صرفا پنجاه درصد حکومت را در اختیار بگیرند و کادر‌ها و مدیران‌شان را بر اساس حکومت مشارکتی چیده بودند، اما یک‌باره تمام کشور در اختیارشان قرار گرفت در حالی که آمادگی این امر را نداشتند. بنابراین طبیعی است یک سری چالش‌ها و مشکلات و معضلاتی در سطح مدیریت و ساختار کنونی به وجود آمده باشد.

وی عنوان کرد: با وصف همه این‌ها باز هم تعدادی از عناصر شیعه در بدنه حاکمیت حضور دارند اما نه آنگونه که برخی از جریان‌های شیعی خواستار آن هستند. زمان جمهوریت پنج یا شش تا وزیر شیعه بودند حالا این وزرا نیستند ولی در سطح معاونین وزرا حضور دارند. ولی من معتقدم زمانی که حکومت سرپرست پایان یابد و یک حاکمیت با ثبات در کشور مستقر شود بسیاری از این چالش‌های مدیریتی فعلی قابل رفع خواهد بود و همه‌ی اتباع و جریان‌ها و پیروان همه‌ی مذاهب کشور در حاکمیت آینده نقش خواهند داشت.

رئیس مرکز تبیان با تاکید بر اینکه این مرکز مخالف تعریف کنونی منتقدان در مورد همه شمول بودن حکومت است، گفت: این تعریف از همه شمول بودن که در اجلاس بُن برای مردم افغانستان طراحی شد، در حقیقت یک خیانت در حق اقشار و پیروان همه‌ی مذاهب کشور بود. ما معتقدیم که همه‌ی اقوام در ساختار حاکمیت باشند اما این حضور بر اساس لیاقت و تعهد و تخصص باشد. فرقی نمی‌کند که مثلا از صدر تا ذیل حاکمیت را پشتون‌ها بگیرند و یا شیعیان و هزار‌ه‌ها و ازبک‌ها و یا هر قوم دیگری.

در این راستا،‌ حسینی مزاری مدیریت کشور بر اساس تقسیمات قومی و مذهبی و منطقه‌ای را نادرست خواند و گفت: این نوع حاکمیت به نفع ثبات افغانستان و اقتدار جامعه نیست؛ چون ما در دوران جمهوریت این نوع از همه شمولی را تجربه کردیم و مشخص شد که همه‌ شمولی بر اساس قوم و مذهب و منطقه برای جامعه ما مثبت نبوده و نه تنها سودی نداشته بلکه کشور را به قهقرا برده و به خاکدان سیاه می‌نشاند.

وی افزود: در طول بیست سال جمهوریت همه‌ی اقوام در حکومت و در عرصه‌های مختلف مدیریتی حضور داشتند. با این حال ما فعلا میراث‌دار کشوری هستیم که در تمامی عرصه‌های اقتصادی و فرهنگی و سیاسی و امنیتی ویران است. به گونه‌ای که امارت اسلامی و مجموع مردم افغانستان تا ده‌ها سال دیگر هم نمی‌توانند خسارت‌هایی را که غربی‌ها و نوکران آنان و تکنوکرات‌های آمده از غرب در افغانستان به وجود آورده‌اند را جبران کنند. به ویژه در عرصه‌ زن و خانواده که من معتقدم اگر حکومت جمهوریت ده سال دیگر ادامه می‌یافت چیزی از هویت زن مسلمان افغانستانی باقی نمی‌ماند.

حسینی مزاری در تعریف یک حاکمیتِ پسندیده و مطلوب از حیث مشارکت جمعی گفت: حاکمیتی مطلوب است که تمام مردم افغانستان نه به عنوان سهم قومی و یا مذهبی بلکه بر اساس تعهد و تخصص، خود را در آینه‌ی آن حاکمیت ببینند. حاکمیتی که افراد شایسته از هر قومی و پیرو هر مذهبی در ساختار آن حضور داشته باشند، چنین حاکمیتی عامل ثبات و اقتدار افغانستان خواهد شد.

رئیس مرکز تبیان با اشاره به برخی از دستاوردهای حکومت امارت اسلامی در عرصه‌های مختلفِ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاست داخلی از زمان روی کار آمدن آن، مشخصا به دستاورد سیاست خارجی حکومت پرداخت و گفت: ما در طول ۴۵ سال گذشته حاکمیتی نداشته‌ایم که سیاست خارجی آن مانند حکومت امارت اسلامی با عزت و عظمت به پیش برود و به خصوص با آمریکا و اسرائیل برخورد مقتدرانه داشته باشد. فارغ از دستاوردهای دیگر، تنها همین سیاست خارجی که امروز به عنوان سومین کشور در کنار مردم غزه ایستاده است و علیه اسرائیل موضع دارد و از ابتدا که آمده تا حالا به خصوص از هفت اکتبر به صورت شاخص از فلسطین حمایت و بر ضد اسرائیل عمل کرده، نشان می‌دهد که چقدر نسبت به حکومت‌های پیشین افغانستان موفق بوده است.

حسینی مزاری با اشاره به طرح ادعای آمریکایی بودن امارت اسلامی از سوی برخی نخبگان و حتی برخی از رسانه‌های ایرانی گفت: این در حالی است که همه می‌دانیم بحث اسرائیل و امنیت آن برای آمریکا خط قرمز است و در غرب حتی به شوخی کسی نمی‌تواند علیه اسرائیل حرف بزند. اما حاکمیت امارت اسلامی از رهبری آن گرفته تا تمامی مسئولین و شخصیت‌های رسانه‌ای آن با قدرت در کنار مردم فلسطین و علیه رژیم اسرائیل موضع می‌گیرند و همچنین از حملاتی که ایران علیه اسرائیل انجام می‌دهد حمایت می‌کنند.

وی عملکرد اقتصادی حاکمیت کنونی را مناسب دانست و گفت: حکومت امارت اسلامی در مدت سه سال ثابت کرد که در عرصه‌های مختلف به خصوص اقتصاد دارد موفق پیش می‌رود. شاید برخی‌ها بگویند که آمریکایی‌ها با ارسال هفته‌ای ۴۰ میلیون دالر به ثبات اقتصادی افغانستان کمک می‌کنند! این سخن درست نیست. بسیاری از کشورها هستند که ماهانه میلیارد‌ها دالر ورودی دارند ولی پول ملی‌شان ثبات ندارد. ثبات پول ملی افغانستان ناشی از تلاش‌ها و تدابیر اقتصادی حاکمیت امارت اسلامی است.

رئیس مرکز تبیان با اشاره به اینکه حکومت امارت اسلامی فعلا جایگزین و بدیلی ندارد افزود: کسانی که امروز ادعای مقاومت می‌کنند ۲۰ سال بر افغانستان حاکم بودند و ۳۵۰ هزار اردوی ملی و امنیت ملی و پولیس داشته و صدها میلیارد دالر دریافت می‌کردند و تحت حمایت آمریکا و غرب بوده و به رسمیت شناخته می‌شدند، اما با این حال از خود ارگ ریاست جمهوری گرفته تا تمامی بدنه و ساختار جمهوریت‌شان غرق در فساد مالی، اقتصادی و اداری شد و نتوانستند در برابر ۷۰ هزار طالب مقاومت کنند، اکنون که هم نیروهای امارت اسلامی افزایش یافته و هم کل کشور در اختیار آنهاست و هم سایر نیروها که در دوران جمهوریت مخالف طالبان بودند اکنون در کنار آن هستند، در این شرایط مدعیان مقاومت که اصلا هیچ کاری نمی‌توانند.

حسینی مزاری افزود: به این زودی‌ها و حداقل تا ۲۰ سال دیگر بدیلی برای امارت اسلامی به وجود نخواهد آمد. مگر اینکه تمام کشورهای غربی و شرقی دست به دست هم بدهند و چهار تا فاسد را بیاورند که این هم امکان ندارد! چون آمریکا آمریکای ۲۰ سال پیش نیست و اکنون در اداره امور داخلی خود مانده است. اسرائیل هم که زمانی سرپنجه و سرشاخ آمریکا در منطقه بود امروز در حال احتضار است.

وی با تاکید بر اینکه کشور‌های محور مقاومت رو به اقتدار و پیشرفت هستند، گفت: «جمهوری اسلامی هم تا جایی که من اطلاع دارم از آغاز تا حالا به دنبال تقویت امارت اسلامی و حامی آن بوده است و به مخالفین امارت اسلامی در جمهوری اسلامی اجازه فعالیت داده نمی‌شود. تبعا وقتی جمهوری اسلامی هم با این رویکرد باشد و ان‌شاءالله کمی پیشتر برود و به رسمیت هم بشناسد و بقیه هم به رسمیت بشناسند، هیچ کسی در منطقه جرأت ندارد علیه امارت اسلامی جار و جنجال ایجاد نموده و چهار قدرت اقتصادی شرق را نا امن بکند.»

حسینی مزاری با اشاره به هشدار سازمان‌های غربی مبنی بر انتقال قدرت اقتصادی به شرق گفت: آمریکا و غرب به همین دلیل به افغانستان آمدند تا کشورهای روسیه و چین و هند و ایران را مهار نمایند، اما اکنون که به لطف جهاد مردم افغانستان و طالبان در عرصه‌های جنگ نرم و سرد آمریکا اخراج شده است، این کشورها قطعا نمی‌خواهند افغانستان به عنوان قلب آسیا که در بین این کشورها قرار دارد درگیر ناامنی شود، چون این به ضرر قدرت اقتصادی‌شان خواهد بود.

رئیس مرکز تبیان در پایان سخنانش با بیان اینکه کشورهای منطقه و به ویژه جمهوری اسلامی ایران از امنیت افغانستان منتفع می‌شوند و ساختار امارت اسلامی ماندنی و رو به پیشرفت است و جهان نیز چاره‌ای جز به رسمیت شناختن آن ندارد، بار دیگر تاکید کرد که بهتر است جمهوری اسلامی ایران در امر شناسایی رسمی حکومت امارت اسلامی پیشقدم شود.

دکتر خلیل شیرغلامی، مسئول هیئت دپلماتیک وزارت خارجه ایران نیز طی سخنانی به تبیین سیاست جمهوری اسلامی در قبال افغانستان پرداخت و گفت: سیاست ایران در این رابطه مبتنی بر این واقعیت است که افغانستان چهاردهه‌ی خیلی سخت و دشوار را پشت سر گذاشته و مرتبا تحت تاثیر اشغال خارجی‌ها و نفوذ بیگانگان بوده است و اهدافی که خارجی‌ها در افغانستان دنبال می‌کردند باعث شده که مردم این کشور مصائب زیادی را متحمل بشوند و دائما در حال مرتب جنگ و درگیری باشند.

وی افزود: طبیعتا کشوری‌ که این شرایط بر آن حاکم باشد صلح و ثبات در آن دیده نمی‌شود و توسعه و رفاه اقتصادی هم از آن رخت بر می‌بندد و از همه مهمتر امید و افق آینده‌اش محو می‌شود. کما اینکه پس از ۲۰ سال حضور آمریکا در افغانستان و ادعای هزینه کردن میلیارد‌ها دلار اما اکنون نه پایداری در اقتصاد انجام شده و نه رفاه خاصی برای مردم به دست آمده و خیلی از امکانات ابتدایی هم که باید این کشور با این‌همه منابع سرشاری که در حوزه‌های مختلف دارد می‌‌داشت ندارد.

توکلی با اشاره به اینکه حضور بیگانگان در افغانستان جز خسارت و نا امنی و افزایش تنش‌ چیزی به بار نیاورده است، افزود: اکنون آن دوران گذشته و دوران جدیدی شروع شده و جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر واقعیات افغانستان معتقد است که اولین چیزی‌ که در حوزه‌ی افغانستان باید اتفاق بیفتد این است که ابتدا یک ثبات و آرامشی حاکم شود و بعد می‌شود در مورد سایر حوزه‌ها صحبت کرد. مردم ابتدا باید احساس کنند که می‌توانند زندگی بکنند و درباره‌ی آینده‌شان فکر و برنامه‌ریزی نمایند و بعد مبتنی بر آن سایر تحولات در حوزه‌ی سیاسی و اقتصادی و سیاسی شکل بگیرد.

وی افزود: این دغدغه‌ی اول ایران بوده است و درجه‌ی دوم این واقعیت که هر تحولی در افغانستان بیش از هر کشوری بر ایران تاثیر می‌گذارد کما اینکه بعد از تحولاتی ‌که رخ داد غیر از موج‌های قبلی مهاجرین، تعداد زیادی از اتباع افغانستان در یک موج جدید وارد ایران شدند و ایران نیز هیچ‌گاه حداقل در دو دهه اخیر سیاست کمپ و متمرکز کردن آنان را دنبال نکرده و مهاجرین در تمام نقاط ایران حضور دارند و طبیعی است که بار و فشار اقتصادی و اجتماعی خاصی خود را هم داشته و دارند.

توکلی با اشاره به اینکه ایران اعتقاد ندارد که اکنون افغانستان وضعیت ایده‌آلی دارد، گفت:‌ به هر حال افغانستان دهه‌های طولانی متلاطم بوده و لازم بود تا ابتدا ثبات و امنیت به کشور برگردد و زمینه‌ی پویش‌های اجتماعی داخلی برای گفتگو میان حاکمیت و تمام طبقات جامعه شکل بگیرد.

وی افزود: آن چیزی که جمهوری اسلامی ایران در قالب ضرورت دولت فراگیر در افغانستان همیشه با برادران طالب مطرح کرده مبتنی بر همین بوده است که از نخبگان سیاسی و فرهنگی و علمی صالح و شایسته‌ای که در قومیت‌‌ها و مذاهب مختلف کشور وجود دارد در حاکمیت استفاده شود. قبل از هر چیز به خاطر اینکه این لازمه‌ی یک حکومت با ثبات است و خود امارت اسلامی هم قاعدتا به آن رسیده یا خواهد رسید که برای اینکه حکومت با ثبات و پایداری بهتری داشته باشد لازم است که از شایستگان از گروه‌های مختلف استفاده بکند.

وی با ابراز امیدواری از ادامه یافتن روند پیشرفت افغانستان گفت: امیدواریم این احساس در جامعه‌ی افغانستان ایجاد گردد که صدای همه شنیده می‌شود و همه می‌توانند نقش داشته باشند. ایران در حوزه‌ی امنیت و اقتصاد و مهاجرین همکاری دارد چون بر این باور است که خیر و صلاح مردم افغانستان از طریق این همکاری‌ها تأمین می‌شود.

توکلی شرایط کنونی افغانستان را خوب توصیف کرد و با اشاره به اینکه طبیعتا چالش‌های مختلف تکنیکی و فنی و یا اختلاف دیدگاه هم وجود دارد، افزود: بعضی از چالش‌ها و سوءتفاهماتی هم که وجود دارد نیز می‌تواند موضوع همکاری باشد. یعنی ما بنشینیم با همدیگر گفتگو بکنیم و تلاش نماییم برای این امور راه‌حل پیدا بکنیم، چون ایران و افغانستان دو تا ملت همسایه و برادرند و سنت‌های تاریخی مشترک دارند و به صلاح و مصلحت هیچکدام نیست که بعضی از مسائل‌ و چالش‌های موجود به یک غده‌ی چرکین مبدل شود که نتوان آن را درمان کرد.

وی افزود: ما بر این باوریم که تمام نخبگان افغانستان و به خصوص برادران شیعه به ‌عنوان بخشی جداناپذیر از جامعه افغانستان می‌توانند یک نقطه‌ی پیوندی بین جمهوری اسلامی ایران و امارت اسلامی باشند. همواره ما در صحبت‌هایی که با امارت اسلامی داشتیم بر حفظ حقوق جمعیت شیعه، آزادی‌های مذهبی‌شان و تامین امنیت اماکن و مراسم و شعائرشان تاکید کرده‌ایم و تاکید خواهیم کرد.

توکلی با تاکید بر اینکه جامعه‌ی شیعه‌ی افغانستان می‌تواند یک نقطه‌ی مهم پیوند جمهوری اسلامی ایران با کشور افغانستان و امارت اسلامی باشد، گفت: ما بر این عقیده هستیم که از این طریق می‌تواند یک روند گفتمان دنبال بشود و در واقع یک شاکله‌ا‌ی از تفاهم و همکاری و فهم شکل بگیرد تا افراد شایسته و صالح و نخبگان شیعه و همه اقوام بتوانند بخشی از حاکمیت باشند و سهم خودشان را در حوزه‌های علمی و اقتصادی ایفا بکنند.

وی با ابراز امیدواری نسبت به پیشرفت روزافزون افغانستان در عرصه‌های مختلف گفت: این هم برای مردم افغانستان خیر است هم ما در جمهوری اسلامی ایران روی آن تاکید داریم. یکی از ثمرات آن هم می‌تواند این باشد که بخشی از مهاجرین که در ایران هستند می‌توانند تحت تاثیر این شرایط برگردند به کشور خودشان و از آنجا که خیلی از این‌ها در ایران تحصیل کرده‌ و ظرفیت‌های جدید فنی پیدا کرده‌اند می‌توانند به پیشرفت اقتصادی و رفاه افغانستان در آینده کمک نمایند.

گفتنی است که سیدعلی موجانی، از اعضای هیأت دیپلماتیک وزارت خارجه ایران در ابتدای این دیدار با اشاره به جایگاه رسانه‌ای و اجتماعی حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی مزاری، در مورد وضعیت رسانه‌‌های افغانستان در شرایط کنونی، جایگاه اجتماعی و حضور شیعیان در ساختار حاکمیت و عملکرد کلی حکومت و بحث همه شمول بودن آن سوالاتی را مطرح کرد.

موجانی با بیان اینکه اغلب شخصیت‌های افغانستان از قومیت‌های مختلف که در دوران جمهوریت نفوذ سیاسی و اقتصادی داشتند، درگیر شکلی از فساد بودند، گفت: طبیعتا این افراد شایستگی بازنمایی و نمایندگی مردم افغانستان یا قومیت و جریان خود را ندارند. بنابراین بنظر می‌رسد که حکومت سرپرست به توانمندسازی نسل جدید از نخبگان از همه‌‌ی جریان‌ها اهتمام ورزد و افراد شایسته، سالم و متخصص باید بر اساس شایستگی خود در حکومت سهم بگیرند.

وی با تاکید بر لزوم شکل‌گیری احساس مشارکت در جامعه افزود: چیزی که علاوه بر بُعد بیرونی و فیزیکی ماجرا مهم است بحث احساس مشارکت است. این احساس باید در وجدان جامعه ایجاد بشود که هیچ کس اگر شایسته باشد نفی نخواهد شد و می‌تواند این شانس را داشته باشد که در سطوحی از حاکمیت سهم و نقش بگیرد و به عنوان بخشی از جامعه به رسمیت شناخته شود و به رشد کشور کمک نماید.

موجانی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد که باید یک شکلی از گفتمان درون اجتماعی در افغانستان ایجاد شود که بتواند این پویش‌های اجتماعی را گرد هم بیارد و توان این‌ها را همگرا بکند و از همه‌‌ی توانمندی‌ها استفاده نموده و آن را جهت رشد کشور در اختیار حاکمیت قرار بدهد.

وی با اشاره به ظرفیت‌ها و مکانیزم‌های قانونی از جمله انتخابات و تشکیل لوی‌جرگه‌ها در این رابطه بر لزوم تدوین یک قانون اساسی مناسب تاکید کرد و گفت: طبیعتا اگر قانون اساسی باشد می‌تواند بخشی از مکانیزم‌های اجتماعی را قانونمند بکند و باعث شود که احساس مشارکت جمعی برای همگان شکل بگیرد.

همچنین آقای بدری‌فر عضو دیگر هیئات دیپلماتیک وزارت خارجه ایران نیز در سخنانی به بررسی وضعیت رسانه‌ها و فعالان رسانه‌ای پرداخت و سوالاتی را در این زمینه از ریاست مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان مطرح کرد.

در پایان این نشست بر ادامه برگزاری چنین جلسات همفکری و تبادر نظر تاکید صورت گرفت.

گفتنی است که هیئت دیپلماتیک وزارت خارجه ایران به میزبانی اتحادیه مرکز گفتمان سهار در کابل حضور دارد.

این اتحادیه یک بنیاد مستقل، ملی و بی‌طرف است که سلسله گفتمان‌هایی را با جهت‌های مختلف در حوزه‌ی مسایل مربوط به سیاست‌های داخلی و خارجی کشور و تعامل افغانستان با جهان به ویژه کشورهای همسایه، برگزار می‌کند و نتیجه و خروجی آن را در اختیار  مسئولین و رهبران حکومت قرار می‌دهد تا بر اساس صلاح دید، در حصه مدیریت کشور مد نظر قرار بدهند.