امام صادق(ع) و رویارویی با جریان‌های گوناگون فکری

امام صادق(ع) در سال ۸۳ قمری، دیده به جهان گشود و در سال ۱۴۱ پس از شهادت پدر بزرگوارش امام باقر(ع) مقام امامت را در دست گرفت و از نظر دینی، فکری، سیاسی و فرهنگی مرجع همه مسلمانان به شکل عام و پیروان اهلبیت به صورت خاص گردید.
رضوی مالستانی؛ قاضی در ستره محکمه کشور، در یک گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری صدای افغان(آوا) با بیان این فراز از تاریخ افزود:"ائمه معصومین(ع) در زمان حکومت اموی ها، تحت فشارهای سیاسی سختی قرار داشتند؛ زیرا آنها، از دولت مستقل و مستبدانه خود سوء استفاده کردند و تا توانستند بر اهلبیت پیامبر(ص) ظلم نمودند و آنها را به مصیبت ها گرفتار کردند".
وی گفت که بعد از آنکه اختلاف بین خاندان بین امیه و بنی عباس بالا گرفت و حکومت اموی ها در شرف سقوط قرار گرفت، در حالی که آنها به اختلاف درونی مصروف بودند، یک فضای نسبتاً باز سیاسی به وجود آمد و زمینه فعالیت های امام محمد باقر و امام صادق(ع) برای نشر فرهنگ اسلامی مساعد گردید.
به گفته رضوی، در زمانی که انتقال قدرت از یک خاندان به خاندانی دیگر صورت می گرفت، امام باقر(ع) دانشگاه معارف اهلبیت(ع) را بنیان گذاری کرد و فرزند برومندش امام صادق(ع) به ثمر رسید.
به گفته وی، امام جعفر صادق(ع) مسجد مدینه را پایگاه نشر معارف اهلبیت(ع) قرار داد و در مدت فعالیت های دینی و فرهنگی خویش در مدینه و کوفه و سایر بلاد اسلامی، بیش از ۶۰۰۰ شاگرد که اکثر آنها فقیه و صاحبنظر بودند را تربیه نمود که از جمله می توان به جابر بن حیان یکی از شاگردان معروف و پرآوازه آنحضرت نام برد.
رضوی تصریح کرد که از لحاظ شرایط فکری، امام جعفر صادق(ع) با پدیده هایی چون زندقه، غلو، اعتزال، جبرگرایی و شیوه های جدید فکری در فهم رسالت الهی روبرو بود؛ لذا امام تمام قدرت و نیروی خود را برای حفظ اسلام جدش، متمرکز ساخت؛ تا دین اسلام ملعبه هوسبازان قرار نگیرد.
وی در پاسخ به اینکه چرا امام صادق(ع) زعامت و رهبری سیاسی امت را قبول نکرد گفت:"امام نظر به شرایط و زمان، مصلحت اسلام را در نظر گرفت و همانند جدش علی(ع) از رویارویی مستقم با زد و بندهای سیاسی پرهیز نمود".
به گفته وی، امام صادق(ع) برای تقویت اسلام و وحدت امت اسلامی از راهکارها و روش های مختلفی کار گرفت؛ تا امت شیعه در میان رهبری متفرق گم نشود. او به این روش ها ادامه داد؛ تا این موضوع در اذهان متبلور گردد که پس از امام محمد باقر(ع) این جعفر ابن محمد است که نشانه خدا و رهبر واقعی امت است.
به گفته این قاضی ستره محکمه؛ از گام‌های مهمی که امام صادق (ع) برداشت، روبروشدن با جریانات الحادی و بی دینی بود. امام در مقابله با آنان از روش های مختلفی استفاده می کرد؛ تا اینکه محتوای آنان را بیرون ریخته و در برابر اهداف ناپاک آنان ایستادگی نماید.
رضوی مالستانی به نمونه ای از توانایی های علمی امام صادق(ع) اشاره کرد و گفت:"میان آنحضرت و یکی از سران حرکت کفر و الحاد، به نام ابوشاکر دیصانی، چندین مناظره برگزار گردید که در تمام آنها امام او را شکست داد. افکار و گمان های واهی او را باطل نمود".