بربنیاد نتایج یک نظرسنجی، ۲۰درصد از دانش‌آموزان دانش‌آموزان مکاتب پایتخت در نتیجه خشونت و تنبیه بدنی، زخمی می‌شوند، ۱۴ درصد به بیماری‌های روانی مبتلا می‌‌گردند و ۱۶ درصد ترک تخصیل می‌کنند.
به گزارش آوا، یک نظرسنجی مرکز خبرنگاری تحقیقی «پیک» نشان می‌دهد که بیشتر خشونت‌های انجام شده در مکاتب توسط آموزگاران صورت می‌گیرد.
این خشونت‌ها شامل برخورد، لت و کوب و حتی آزار و اذیت جنسی می‌شوند.
این نظرسنجی در باره میزان خشونت در مکاتب پایتخت، به صورت رو در رو با ۶۶۰ تن انجام شده است.
از این میان ۵۰۵ دانش‌آموز پسر و دختر، ۱۵۵ تن شامل والدین، آموزگاران و شهروندان عادی هستند.
این نظرسنجی در ۴۰ مکتب دخترانه و پسرانه دولتی، خصوصی و مدارس دینی در ۱۷ ناحیه شهر کابل انجام شده است.
دانش‌آموزانی که به پرسش‌های این نظرپرسی پاسخ داده‌اند، از صنف اول تا دوازدهم، بین هفت تا ۱۸ سال عمر دارند. ۵۷ درصد پاسخ‌دهنده‌ها دختران و ۴۳ درصد پسران اند.
یافته‌های نظرسنجی
بزرگ‌ترین عنوان خشونت را در این نظرسنجی، «لت و کوب» رقم زده است. چنانچه از هر چهار کودک مکتبی در این نظرسنجی، سه تن آنها گفته‌اند که بیشتر از یک‌بار از سوی آموزگاران شان، «شلاق» خورده‌اند.
شکنجه، آزار و اذیت جنسی، تهدید به مرگ، تنبیه، دشنام، تحقیر، ناکام ساختن اجباری و اخراج، از دیگر موارد خشونت در این نظرسنجی، از سوی دانش‌آموزان شمرده شده‌اند.
۶ درصد از دانش‌آموزان در گفتگو با خبرنگاران پیک، از بدرفتاری و آزار جنسی توسط آموزگاران، همصنفان و ملای مسجد سخن گفته و تنها دو تن از این میان گفته‌اند که شاهد ترک مکتب همصنفان خود به‌دلیل آزار و تجاوز جنسی بوده‌اند.
تهدید به مرگ و حمل و استفاده از جنگ‌افزار گرم و سرد (چاقو، برچه، پنجه‌بوکس، تفنگچه) توسط برخی از دانش‌آموزان در برابر همصنفان و هم‌سالان مکتبی و حتی در برابر آموزگاران، نوعی دیگر از خشونت در برخی از مکتب‌های شهر کابل به‌شمار رفته است؛ چنانچه برخی از دانش‌آموزان و آموزگاران لیسه حبیبیه کابل به خبرنگار پیک، گفته‌اند که حالا در مکتب هم امنیت و مصونیت مالی و جانی ندارند. ۱۰ درصد از پاسخ‌دهنده‌های این نظرسنجی گفته‌اند که بیشتر از یک بار تهدید به مرگ شده‌اند.
یافته‌های این نظرسنجی نشان می‌دهد که آموزگاران، همصنفان و ملازمان به ترتیب از بزرگ‌ترین عاملان خشونت فزیکی و روانی در برابر کودکان در داخل مکتب بوده‌اند.
بر بنیاد یافته‌های این نظرپرسی ۲۹ درصد از دانش‌آموزان گفته‌اند که دست کم یک‌بار و ۵۸ درصد گفته‌اند بیشتر از یک‌بار در مکتب مورد خشونت قرار گرفته‌اند. ۵ درصد از خشونت همه‌روزه سخن گفته و تنها یکی‌از ده دانش‌آموز، گفته که هرگز با خشونت روبه‌رو نشده است.
دانش‌آموزانی که در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند، گفته‌اند که اعمال خشونت بر آنها دلایل گوناگونی داشته است.
افزون بر دلایلی مانند شوخی، نافرمانی، انجام ندادن کار خانگی، غیر حاضری، آزار و اذیت همصنفان و نپرداختن فیس (در مکتب‌های خصوصی)، یکی از سه دانش‌آموز در گفتگو با خبرنگار پیک گفته است که حتی بدون هیچ دلیلی از سوی آموزگاران شان مورد خشونت قرار گرفته‌اند.
تاثیرگذاری خشونت‌ها
نتایج این نظرپرسی نشان می‌دهد که خشونت در نهادهای آموزشی بر جسم و روان کودکان در حد زیادی تاثیر گذاشته است.
بر اساس یافته‌های این نظرسنجی از هر دو کودک مکتبی در پایتخت کشور، یکی آنها به دلیل خشونت‌های تحمیلی متاثر یا متضرر شده است.
برجسته‌ترین آمار تاثیرگذاری و پیامدهای منفی خشونت بر جسم و روان کودکان مکتبی در این نظرسنجی، ۲۱ درصد زخمی، ۱۶ درصد ترک مکتب و ۱۴ درصد بیمار روانی عنوان شده است.
احمد سمیر ۱۲ ساله ساکن ناحیه ۱۷ شهر کابل همه‌روزه در چهارراه سرای شمالی مصروف دست‌فروشی است. او که به‌گفته خودش، از دو سال به این سو درس و مکتب را ترک کرده و برای پیدا کردن یک لقمه نان و کمک به خانواده خود کار می‌کند، می‌گوید:«به غیر از بی‌نظمی، لت‌وکوب و دشنام، چیزی در مکتب ما نبود، حالا همین صد یا دو صد روپیه حلال که پیدا می‌کنم، بهتر از آن روزگمی‌های مکتب است.»
یکی از تازه‌ترین موارد قربانی خشونت، مسیح‌الله ۱۶ساله، دانش‌آموز صنف دهم لیسه حبیبیه است. او یک ماه پیش، هنگامی که از مکتب بیرون می‌شود، از سوی دو تن از هم‌سالانِش با ضرب چاقو زخمی می‌شود.
مسیح در حالی که هنوز زخم‌های بدنش بهبود نیافته و در خانه بستری است، به خبرنگار پیک گفت:«تا یک سال پیش هم، حد اقل دو سه تا پولیس شب و روز دهن دروازه مکتب پَیره و تلاشی داشتند، حالا حتی کسی نیست که پرسان کند کی هاستی، کجا می‌روی؟ حتی پودری و انتحاری هم می‌تواند رفت و آمد کند…»
عبدالمنان؛ آمر کنترل منطقه‌ای حوزه هفتم پولیس کابل می‌گوید که کارمند کافی برای تأمین امنیت این مکتب در اختیار ندارد.
برخی دیگر از آموزگاران و دانش‌آموزان لیسه حبیبیه به دلیل تهدیدهای احتمالی، بدون افشای هویت شان به خبرنگار پیک گفته‌اند که یک دانش‌آموز صنف دهم این مکتب به نام ابراهیم که خود را از وابستگان یک رهبر جهادی معرفی می‌کند، یک ماه پیش ضمن فیرهای پراکنده با تفنگچه در صحن مکتب، چندین تن از دانش‌آموزان را تهدید به مرگ کرده است.
اما مدیر مکتب و مسؤولان حوزه هفتم پولیس کابل از این موضوع اظهار بی‌خبری کرده، می‌گویند که هیچ فیری توسط هیچ فردی در داخل مکتب صورت نگرفته و در پیوند با این موضوع، کسی شناسایی یا بازداشت نشده است.
رسیدگی به‌خشونت‌ها
رسیدگی به شکایت‌های خشونت، بخش دیگری از پرسش‌های این نظرسنجی است. کودکانی که مورد خشونت‌های فزیکی و روانی قرار گرفته‌اند، در پاسخ به این پرسش که آیا به خاطر رفع خشونت از سوی همصنفان، آموزگاران و دیگران، به جایی یا مرجعی شکایت رسمی یا شفاهی کرده‌اند یا نه، ۸۵ درصد از دانش‌آموزان گفته‌اند که از ترس این که مبادا ناکام نشوند و یا خشونت در برابر شان دو برابر نشود، هرگز به هیچ مرجعی شکایت نکرده‌اند؛ اما ۱۵ درصد دیگر گفته‌اند که به دلیل خشونت از سوی همصنفان و آموزگاران، بارها به اداره مکتب و خانواده‌های شان شکایت کرده‌اند؛ اما از سوی اداره مکتب درست رسیدگی نشده است.
هرچند ماده ۳۹ قانون معارف افغانستان تصریح کرده که «هر نوع تعذیب جسمی و روحی شاگردان، حتی به منظور تادیب و اصلاح آنها ممنوع است. متخلفین مطابق به احکام قانون مورد تعقیب عدلی قرار می‌گیرند»؛ اما به گزارش پیک، کم‌رنگی حاکمیت قانون و قانون‌ستیزی در کشور سبب شده تا بسیاری از متخلفین از پیگرد قانون در امان مانده و به خشونت و خلاف‌ورزی ادامه دهند.
در حالی‌که دولت افغانستان ۲۳ سال پیش به عضویت کنوانسیون جهانی حقوق کودک پیوسته بود؛ وزارت عدلیه کشور به تازگی مسوده قانون حمایت از کودک را در ۱۶ فصل و ۱۰۸ ماده، آماده کرده است. این قانون، مسؤولیت‌ها و مکلفیت‌های همه نهادهای مسؤول دولت و جامعه مدنی و همچنین، چگو‌نگی رسیدگی به قضایای خشونت در برابر کودکان را مشخص کرده؛ اما هنوز به تصویب شورای ملی نرسیده است. وزارت عدلیه از ارائه کاپی مسوده این قانون به‌خبرنگار پیک، خودداری کرده است.
وزارت معارف با تایید یافته‌های این نظرسنجی می‌پذیرد که در کار خشونت‌زدایی و اصلاح نظام معارف ناتوان بوده است.
محمدکبیر حق‌مل؛ رییس نشرات این وزارت می‌گوید: «تعلیم، از مکلفیت‌های وزارت معارف است؛ اما تربیه از مسؤولیت‌های مهم خانواده‌هاست که بدون همکاری و هماهنگی میان این دو، مبارزه با پدیده خشونت و تربیه سالم اطفال، ناممکن است.»
