پیچیدگی اوضاع امنیتی افغانستان، محصول اشتباهات در توافق‌نامه دوحه است

خبرگزاری صدای افغان (آوا) ـ کابل: همزمان با بن‌بست گفتگوها در قطر، وضعیت امنیتی در کشور پچیده‌تر شده و گروه طالبان برخلاف توافق‌نامه دوحه حملات خود به بزرگ شهرها را افزایش داده است.

حمله خونین گروه طالبان در هلمند و انفجار موتر بمب روز گذشته در مرکز ولایت غور و جنگ‌های روز افزون که در بسیاری از ولایات افغانستان جریان دارد و روزانه شماری از مردم ملکی را قربانی می‌سازد، نشانگر این است که این گروه به هیچ تعهدی پایبند نیست.

این درحالی است که بسیاری از آگاهان بر این باور هستند که پیچیدگی اوضاع امنیتی کنونی در کشور بخصوص حملات بی وقفه گروه طالبان بر بزرگ شهرها محصول اشتباهات در توافق نامه دوحه است.

جنرال عتیق الله امرخیل، آگاه نظامی در مصاحبه با آوا می‌گوید: زمانی که مذاکرات دوحه بین امریکا و طالبان انجام شد، مشخص شد که طی این گفتگوها اشتباهات بزرگی صورت گرفت است که عمده‌ترین آن به حاشیه راندن دولت افغانستان در این نشست‌ها بود.

به گفته او، اگر نمایندگان دولت در مذاکرات دوحه حضور می‌داشتند و در رابطه با آتش بس و قطع جنگ صحبت می‌شد و همچنین موضوعات پشت پرده که هنوز ضمیمه این توافق است و مخفی مانده علنی می‌شد یقیناً امروز شاهد فجایع هلمند، غور و غزنی نبودیم.

او با تاکید بر این که در توافق‌نامه دوحه هیچ چیزی واضح نیست افزود؛ گروه طالبان پس از این توافق‌نامه گمان کردند که امریکا دیگر با دولت افغانستان از نقطه نظر نظامی همکاری نمی‌کند، از این جهت قوت‌های افغانستان قادر به سرکوب کردن آنان نیستندو به همین دلیل حملات خود را تشدید کردند و به خشونت بیشتری روی آوردند.

 از طرف دیگر به باور امر خیل، اشتباه دولت افغانستان این بود که در حین آغاز مذاکرات اعلام دفاع فعال کرد، در حالیکه مدافعه در حالی صورت می‌گیرد که طرف مقابل قوت نداشته باشد و ضعیف باشد.

به عقیده وی دفاع فعال در برابر حملات تهاجمی باعث شد که طالبان شدت عمل‌شان را بیشتر کنند و به مردم افغانستان و جهان نشان دهند که قدرت این گروه در خونخواری قابل انکار نیست.

به نظر او،اشتباه فاحش دیگر در توافق‌نامه دوحه این است که برای خروج نیروهای خارجی از کشور قید و شرطی وجود ندارد به این معنی که گفته نشده است که ما در صورتی از افغانستان خارج می‌شویم که خشونت و جنگ وجود نداشته باشد و این بی‌توجهی دست طالبان را در حملات بازتر کرده است.

او در پاسخ به چرایی عدم واکنش طالبان به حملات هوایی امریکا که بر اساس توافق‌نامه دوحه طالبان و امریکا به مواضع یک دیگر حمله نمی‌کنند اما در هلمند عملاً نیروی هوایی امریکا مواضع طالبان را بمبارد کرد، گفت: این هم ناشی از اشتباهات توافق‌نامه دوحه است که هیچ تضمین بین‌المللی در آن وجود ندارد. امروز طالبان امریکا را مقصر می‌داند و بالعکس امریکا طالبان را؛ و برای همین است که امریکا اگر بخواهد می‌تواند مواضع طالبان را بمبارد کند.

 اما اینکه چرا گروه طالبان هیچ واکنش نظامی علیه امریکا نشان نداد برای این است که وا نمود کنند که ما به توافق‌نامه عمل کردیم اما شما عمل نکردید و به لحاظ سیاسی با این کار خود می‌خواهد حمایت نظامی امریکا از دولت افغانستان را کم کند.

در همین حال جاوید کوهستانی، آگاه امور نظامی و سیاسی در مصاحبه با آوا از دیدگاه دیگری به اوضاع امنیتی و سیاسی افغانستان پرداخته و می‌گوید: تجربه‌ای که افغانستان از منازعه طولانی چهل ساله بخصوص از توافق‌نامه ژنو که با میانجگری سازمان ملل متحد از سال 1981 تا سال 1988 برای خروج نیروهای شوری سابق امضا شد دارد، نشان می‌دهد که اکنون هم بر همان مسیر روان است.

به عقیده‌ی او بعد از خروج نیروهای شوروی متاسفانه وفاق ملی در افغانستان شکل نگرفت و حاکمیت حزب دموکراتیک وقت بر تداوم قدرت پافشاری داشت اما مقاومت ممکن نبود به همین دلیل داکتر نجیب حاضر شد که جای خود را به یک حکومت عبوری بدهد که آن هم برای افغانستان دیر شده بود و روند مصالحه داکتر نجیب شکست خورد.

از نظر وی، افغانستان یکبار دیگر در همان مسیر روان است و حکومت موجود داکتر غنی خط سیر داکتر نجیب را دنبال می‌کند و امریکایی‌ها به سرعت افغانستان را ترک می‌کنند و این در حالی است که نیروهای امنیتی افغانستان نیز از ظرفیت کلانی برخوردار نیستند و در عین زمان هیچ ضمانتی برای قطع مداخلات در افغانستان نه بر اساس توافق‌نامه دوحه و نه وضعیت کنونی وجود ندارد، بنابراین اگر در مورد صلح و جنگ افغانستان در این شرایط حساس بی‌توجهی صورت بگیرد و روند گفتگوها به نتیجه نرسد، این مرحله به خوبی سپری نخواهد شد و یقیناً جنگ‌ها در افغانستان شدیدتر خواهد شد.

به گفته کوهستانی، افراط گرایی و بنیادگرایی مذهبی بیشتر از زمان نجیب اکنون تقویت شده است و این گروه‌ها پای‌بند هیچگونه اصول و رفتاری نیستند و حتی منافع ملی افغانستان را نادیده می‌گیرند.

او تاکید کرد که وضعیت بسیار شکننده است و باید گفتگوها بر اساس توافق نامه دوحه و یا هر موضوع دیگری که اساس گفتگوها قرار می‌گیرد قبل از خروج نیروهای خارجی به نتیجه برسد و ما به مرحله گذار و عبوری برسیم که بعد بتوانیم صلح پایدار را ضمانت کنیم. در غیر اینصورت طالبان بعد از خروج نیروهای خارجی در برابر حکومت می‌جنگند و آینده خوبی درانتظار مردم افغانستان نخواهد بود.