منابع رسمی میگویند که در حدود یک هزار بیمار به دلیل ازدحام بیش از حد در جادههای پایتخت، راهبندیها و موانع امنیتی موجود، جان میدهند. مسئولان میگویند که روزانه به طور متوسط ۲ تا ۳ بیمار در اثر ازدحام بیش از حد جادههای کابل میمیرند.
به گزارش مانیتورینگ آوا، بر اساس ارقام ارائه شده از سوی مرکز کابل آمبولانس، تردد بیش از حد وسایط نقلیه، موانع سمنتی، ایجاد پستهای بازرسی پولیس، کراچیهای موجود در جادهها و وجود دستفروشان از عوامل اصلی این ازدحام خوانده می شوند.
این در حالی است که مطابق آمار اداره احصاییه مرکزی کشور، شهر کابل دارای حدود ۵ میلیون جمعیت است و حدود ۵۰۰ هزار موتر در این شهر تردد دارند.
بر اساس مطالعات انجام شده توسط دولت افغانستان و بانک توسعه آسیایی، در هر دقیقه حدود ۲۴ وسیله نقلیه از خیابانهای پررفت و آمد کابل عبور میکنند. از سوی دیگر بر اساس آمارهای منتشرشده، بیش از ۹۶ سرک عمومی و جادههای فرعی در شهر کابل از سوی شماری از مقامات دولتی و ادارات به روی ترافیک مسدود شدهاند.
این عوامل دست به دست هم داده و سبب شده اند که مردم با دشواریهای زیادی روبهرو شوند و لب به شکایت باز کنند.
محمد رحیم؛ یکی از باشندگان چهار قلعه چهاردهی کابل میگوید که در نزدیکی خانه شان یکی از بزرگان سیاسی زندگی میکند. او از بندش جادهها توسط فرد مذکور شکایت دارد و میگوید در واقع تمام این مسیر، پنج دقیقه بیش نیست؛ ولی به دلیل راه بندانی که به وجود آمده، باید روزانه چند ایستگاه را بپیماید تا بتواند خود را به وظیفه برساند.
محمد رحیم از مقامات میخواهد که موانع گذاشته شده در راه را بردارند تا مردم بتوانند زندگی عادیشان را پیش ببرند.
در همین حال، جانمحمد؛ باشنده ده مرادخان کابل که مادرش را سه ماه پیش از دست داده، میگوید:«بالای مادرم سکته مغزی آمد، از اینکه موتر نداشتم، به آمبولانس کابل زنگ زدم، یک ساعت گذشت، آمبولانس زمانی رسید که مادرم پنج دقیقه قبل جان داده بود.»
به گفته جانمحمد، او به اینکه دلیل دیر رسیدن آمبولانس چه بود، کاری ندارد؛ چون دیگر مادرش برنمیگردد. او گفت: «داکتران گفتند که اگر مریض کمی زودتر به شفاخانه میرسید، از بین نمیرفت.»
جانمحمد از ارگانهای مربوط میخواهد تا مشکلات مردم را در نظر گرفته و از ازدحام بیش از حد جادهها بکاهند.
ازدحام جادهها زنگ خطر برای مادران
در گزارشی که از سوی سازمان ملل و وزارت صحت عامه قرار است منتشر شود آمار زنانی که هنگام زایمان جان میدهند بیشتر از رقمی است که در گذشته منتشر شده بود.
در گزارشهای نشرشده به نقل از یک مقام وزارت صحت عامه که نامی از او برده نشده، آمده است که آمار مرگ و میر مادران هنگام زایمان از ۱۰۰ هزار زن، بین ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ نفر است. در سال ۲۰۱۰ گزارشی از سوی دولت منتشر شده که آمار مرگ مادران را هنگام زایمان از ۱۰۰ هزار زن، ۳۲۷ زن گفته بود.
این در حالی است که دولت افغانستان کاهش میزان مرگ و میر زنان در هنگام زایمان را یکی از دستآوردهای مهم خود میداند. مسأله میزان بلند مرگ و میر مادران هنگام زایمان در حالی مطرح میشود که اداره انکشافی امریکا از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ مبلغ ۲۲۸ میلیون دالر کمک را به بخش صحت در افغانستان در نظر گرفته است.
جدا از این موارد، یکی از مواردی که میتواند زندگی زنان و کودکان را به خطر بیندازد، ازدحام و بندش بیش از حد جادهها است.
رافعه ۳۰ ساله، یکی از باشندگان منطقه گذرگاه کابل است که پنج ماه پیش به دلیل بندش راه در تاکسی ولادت کرد. او میگوید: «پنج ماه پیش به خاطر بزرگداشت از یک روز خاص جادهها مسدود شده بود که درد ولادت خبرم کرد. تاکسی کرایه کردیم تا به زایشگاه بروم که راهها بند شد و من در تاکسی ولادت کردم، بعد نیروهای امنیتی که وضعم را خراب دیدند، عاجل به وسیله موتر خود شان مرا به شفاخانه بردند؛ ولی دیگر دیر شده بود و طفلم در مقابل چشمانم جان داد.»
به گفته رافعه، او آنقدر خون ضایع کرده بود که تا حالا نتوانسته است کمخونیاش را جبران کند.
در همین حال داکتر سمین شمس؛ ترینر متخصص نسایی ولادی شفاخانه استقلال کابل میگوید که موارد جدیای وجود دارد که بیمار در ازدحام راه دچار مشکل شده، در موتر وضع حمل کرده یا طفل خود را از دست داده است.
او میگوید: «بیشتر به دلیل ازدحام ترافیکی مریض نمیتواند به شفاخانه برسد. از شروع سال تا هنوز چندین واقعه داشتهایم که مریض بین راه، داخل آمبولانس یا تاکسی ولادت کرده و خونریزی شدید پیدا کرده است. گاه از اینکه فشار مریض غیر نورمال بوده، باعث تلف شدن مادر و یا طفل شده است.»
به گفته داکتر شمس، این روزها به دلیل ازدحام بیش از حد جادهها، واقعاتی از این دست بیشتر شده است؛ ولی به گفته او چون این بیماران داخل بستر نمیشوند، در کتاب راجستر به ثبت نمیرسند، از همینرو ارقامشان مشخص نیست.
از سوی دیگر کارکنان کابل آمبولانس در کنار دیگر مشکلات، ازدحام راه را یکی از بزرگترین مشکلاتشان در کار انتقال به وقت بیماران میدانند. غلامرضا؛ یکی از رانندگان کابل آمبولانس میگوید: «مدت ۵ سال میشود که به حیث راننده خدمت میکنم. بیشترین مشکلات از ناحیه ازدحام ترافیکی است که نمیتوانیم مریض را به وقت انتقال بدهیم. به خاطر دارم چندی قبل در منطقه دشت برچی زمانی که میخواستم یک خانم باردار را انتقال بدهم به خاطر راهبندی و غفلت فامیل مریض (چون دیر زنگ زده بودند) مریض در داخل موتر ولادت کرد. بعد که مریض را به نزدیکترین شفاخانه انتقال دادیم، کم بود هم طفل و هم مادر از بین بروند.»
او در ادامه از نمونه دیگری نیز یادآوری میکند و میافزاید: «در واقعهای دیگر، شخصی را گاز گرفته بود که به آمبولانس زنگ زدند، متأسفانه به خاطر راهبندی ناوقت رسیدیم و مریض فوت کرد.»
با این حال او از مردم و رانندگان میخواهد زمانی که آژیر آمبولانس به صدا درمیآید، با آنان همکاری کرده راه را باز کنند تا مریض به اسرع وقت به شفاخانه انتقال یابد.
مرگ یک هزار بیمار
با این حال مسؤولان مرکز کابل آمبولانس با نگرانی از وضعیت جادهها و ازدحام بیش از حد آن، میگویند که روزانه حد اوسط دو تا سه بیمار در اثر ازدحام جادهها تلف میشوند.
داکتر عالم عاصم؛ رئیس سرویس کابل آمبولانس میگوید: «بر اساس آمار موجود در جریان سال ۱۳۹۶ کابل آمبولانس ۲۱۲۳۵ مجروح و مریض را انتقال داده و برایشان خدمات عرضه کرده است. اگر به شکل اوسط وفیات روزانه را در نظر بگیریم هر روز ۲ تا ۳ نفر و به گونه مجموعی سالانه ۷۰۰ تا ۱۰۵۰ نفر وفیات داریم.»
او با ابراز نگرانی از این مسأله میافزاید: «ازدحام مسیرها سال به سال زیاد شده میرود به گونه مثال، بر اساس گرافی که ما داریم اگر امسال را با چهار سال پیش مقایسه کنیم، چهارسال پیش زمانی که فردی، درخواست آمبولانس میکرد از زمان تماس فرد مذکور تا کمکرسانی ۴۰ دقیقه را در بر میگرفت؛ اما حالا عرضه خدمات ما در حدود ۸۰ تا ۹۰ دقیقه با تأخیر روبهرو شده است.»
این در حالی است که بر اساس ارقام نشر شده، در کابل بیش از ۵۰۰ هزار موتر تردد دارد، در حالی که به گفته مسؤولان، این شهر تنها گنجایش ۳۰ هزار موتر را دارد.
به شماره ۱۰۲ آهنگ فرمایش ندهید!
در همین حال مسؤولان کابل آمبولانس میگویند که شماره ۱۰۲ شماره خدمات درخواست مرکز آمبولانس است و قرار نیست که آهنگ فرمایشی پخش کند. به گفته این مسؤولان، برخی از جوانان شبهنگام به این شماره به تماس میشوند و آهنگ فرمایش میدهند.
مسؤولان کابل آمبولانس از مردم میخواهند که شماره ارتباطی این مرکز را با تماسهای بیجایشان مصروف نگه ندارند تا آنها بتوانند به نیازمندان خدمترسانی کنند.
مسؤولان کابل آمبولانس از مردم میخواهند که در صورت نیاز به صورت فوری به شماره ۱۰۲ به تماس شده و کارکنان این مرکز در جریان روز پس از ۳ دقیقه و در جریان شب ۵ دقیقه بعد از تماس به کمک نیازمندان میشتابند.
گفتنی است که همین اکنون در مرکز کابل آمبولانس ۱۶ عراده آمبولانس موجود است. این آمبولانسها به طور ۲۴ ساعته خدمات عرضه میکنند.
عبور مقامات از جادهها
در کنار مسؤولان کابل آمبولانس، باشندگان پایتخت نیز از ازدحام بیش از حد در جادههای کابل شاکی اند. به گفته آنها عبور مقامهای دولتی از جادهها و گرفتن خط السیر برای آنها، یکی از عواملی است که باعث ایجاد ترافیک سنگین میشود.
راضیه یکی از مراجعین شفاخانه استقلال کابل میگوید: «سال قبل هنگامی که درد ولادت میخوردم در مسیر راه ناگهان به خاطر گذشتن یک مقام بلندرتبه از آن جاده، مسیر مسدود شد و من در موتر ولادت کردم. از آن پس ضمن اینکه دخترم دچار تکلیف دماغی شده است، خودم نیز به تکلیف نسایی دچار شده ام.» به گفته او نباید به خاطر گذشتن مقامات از یک مسیر سرکها مسدود شود. این مقامات ولو هرکسی باشد باید به مردم احترام بگذارند و به بیماران حق اولویت داده بدهند.
در کنار این افزایش پستههای امنیتی در پایتخت و بازرسی طولانیمدت عرادهجات و راکبین آن از سوی مسؤولان امنیتی از دیگر دلایل انتظار ماندن باشندگان پایتخت در جادههاست. باشندگان کابل باور دارند که افزایش پستههای بازرسی باعث به وجود آمدن ازدحام در شهر شده و کابل را نیز به یک شهر نظامی بدل کرده است.
علیشاه؛ باشنده برهکی شهرآرای کابل میگوید: «من به شفاخانه وزیر اکبرخان میروم، مهرههای کمرم مشکل دارد و داکتر هدایت داده که تداوی شوم. با آنکه داکتر مرا از حرکت سنگین و پیاده روی منع کرده است، امروز به خاطر بندش راه باید راه طولانی را بپیمایم.»
مسؤولان وزارت امور داخله موجودیت این پستههای بازرسی را به خاطر تأمین امنیت شهروندان مؤثر میدانند؛ ولی میگویند که قرار است آن عده از پستههای غیر ضروری که سبب بندش و ازدحام جادهها شدهاند را بردارند.
نجیبالله دانش؛ سخنگوی وزارت امور داخله میگوید: «پستههای امنیتی یک اندازه ازدحام ترافیک را بالا برده است؛ ولی اینها موقت خواهند بود. ما در گذشته بسیاری از پستههای غیر ضروری را برداشتهایم؛ اما چند پاسگاه بزرگ که در این اواخر در نقاط مختلف شهر کابل ایجاد شدهاند، یکمقدار ازدحام را بار آورده و شکایتها بالا گرفته است.»
با این حال او گفت که رقم این پستهها کاهش خواهد یافت و چهره نظامی کابل نیز تغییر خواهد کرد:«ما سعی میکنیم که این نیروها را از شهر بیرون کرده و به ساحاتی که بیشتر آسیبپذیر است انتقال دهیم. قرار است سه کمربند در بیرون از شهر به خاطر تأمین امنیت ایجاد شود.»
موجودیت دستفروشان
یکی از عواملی دیگر که ازدحام شهر را به شدت افزایش داده، موجودیت دستفروشان، کراچیها و بساطهای پهن شده بر جادهها است.
جلیل سلطانی؛ سخنگوی شهرداری کابل میگوید که شهرداری کابل اقدامات جدیدی را در این بخش روی دست گرفته و توانسته این وضعیت را تا اندازهای مهار کند. به گفته این مسؤول شهرداری کابل، با ادغام شدن بخش خدمات ترافیکی با شهرداری، این اداره یک اقدام همهجانبه و جامع را در قسمت وضعیت ترافیکی روی دست گرفته است.
با همه اینها، داکتر وحید مجروح؛ سخنگوی وزارت صحت عامه در کنار تأیید رقم داده شده از سوی مرکز کابل آمبولانس میگوید که وزارت صحت عامه به خاطر رفع مشکل ازدحام شهری با ارگانهای مربوطه در تماس است و به خاطر حل این چالش تلاش میکند.