امرالله صالح در جمع شماری از استادان دانشگاه، دانشجویان و خبرنگاران در تهران، طالبان را بزرگترین تهدید در برابر دولت افغانستان خواست و از کشورهای منطقه خواست همان طور که در برابر داعش می جنگند، در برابر طالبان نیز مبارزه کنند. او گفت اگر ایران با طالبان مراوده داشته باشد، به سود منافع استراتژیک امنیتی این کشور نیست. رییس پیشین امنیت ملی خاطرنشان کرد که طالبان و داعش هیچ تفاوتی در ماهیت ندارند و کسانی که می خواهند از طالبان قباحت زدایی کنند، از نام داعش استفاده می کنند.
به گزارش خبرگزاری صدای افغان(آوا) از تهران، امرالله صالح، رئیس پیشین امنیت ملی کشور که برای شرکت در کنفرانس امنیتی تهران به این شهر سفر کرده، عصر امروز(یک شنبه ۱۷ جدی) در نشستی علمی پژوهشی از سوی انجمن علمی مطالعات صلح ایران، چشم انداز صلح در افغانستان را به بحث و بررسی گرفت. در این نشست ده ها تن از استادان دانشگاه، دانشجویان، پژوهشگران و خبرنگاران حضور داشتند و سوالاتی را نیز از آقای صالح مطرح کردند.
رئیس پیشین امنیت ملی در ابتدا به ریشه های تاریخی و فرهنگی دو کشور و دو ملت اشاره کرد و گفت که بنابر مسائل فرهنگی و تاریخی، افغانستان نزدیک ترین ملت و دولت با ایران است، به خصوص این که زبان فارسی بزرگترین پیوند میان دو کشور است، اما در برابر این نزدیکی و پیوند بزرگ، پیوند دو ملت و دو دولت بزرگ نیست.
اوضاع ناهنجار در افغانستان پس لرزه های تهاجم شوروی است
اما در بحث چشم انداز صلح و افغانستان، آقای صالح در ابتدا این سوال را مطرح کرد که ما در افغانستان با چه کسی می جنگیم و چرا این جنگ تا امروز نتیجه نداده است؟ وی پاسخ داد: شیرازه نظام و دولت مستحکم در افغانستان در کودتای کمونیستی سال ۱۹۸۷ میلادی شکست و ملت ما در سال ۱۹۷۹ مورد تهاجم بزرگترین قدرت دنیا قرار گرفت. این هجوم، از یکسو هجوم به هویت ملی، باورها و از سوی دیگر هجوم به جغرافیا و اقتصاد ما بود که در نتیجه آن، افغانستان دچار گسستی شد که هیچ گاه در طول تاریخ خود نشده بود.
وی ادامه داد که امروز هم اوضاع در افغانستان ناهنجار است که پس لرزه های فروپاشی جامعه و دولت در اثر تهاجم شوروی است، زیرا ما نتوانستیم پس از شکست شوروی یک دولت مقتدر و مسلط بر خاک کشور را ایجاد کنیم.
رئیس پیشین امنیت ملی ناکامی در دولت سازی پس از شکست شوروی را نتیجه سرازیر شدن کمک های بزرگ برای ایجاد گسست ها در میان دولت و مردم خواند تا این که چندپاره شوند.
امروز بزرگترین تهدید در برابر دولت افغانستان، طالبان است/ ۵۰ درصد بودجه طالبان، کمک های مستقیم پاکستان است
امرالله صالح در ادامه تصریح کرد که امروز بزرگترین تهدید در برابر دولت افغانستان طالبان است و ما نتوانستیم قدرت این گروه را از بین ببریم.
با این مقدمه، وی به بیان امکانات طالبان و دلیل عدم شکست این گروه پرداخت.
او گفت که طالبان سالانه بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون دالر در افغانستان مصرف می کنند که یک قسمت عمده این پول(در حدود ۵۰ درصد) کمک های مستقیم دولت پاکستان است و مابقی باج گیری از موسسات، تجار و کسانی که در مسیرهای زیر نفوذ و یا کنترل طالبان رفت و آمد می کنند، مالیات از شکست و تولید مواد مخدر و ربایندگی یا اختلاف هاست.
صالح خاطرنشان کرد که بر سال برآورد سال های اخیر، بزرگترین منبع درآمد طالبان، کمک حدود ۷۰ میلیون دالری و مستقیم پاکستان به این گروه است.
وی در مورد بدنه نیروهای جنگی طالبان گفت که این گروه در فصل جنگ(از جوزا تا سنبله) ۳۰ هزار جنگجوی روستایی را بسیج می کنند و وقتی زمستان فرا می رسد، یک تعداد از فرماندهان مجلس این گروه برای آموزش های بیشتر به پاکستان برمی گردند.
رئیس پیشین امنیت ملی کشور خاطرنشان کرد که از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۳ نزدیک به ۴ هزار تن از فرماندهان محلی طالبان کشته و یا دستگیر شده اند، اما این وضعیت تاثیری بر قدرت نظامی این گروه نداشته است، زیرا دولت افغانستان بر مناطقی که ذخیره نیروی انسانی طالبان است و این گروه از این مناطق سربازگیری می کند، تسلط ندارد؛ مناطقی چون مناطق قبایلی پاکستان به ویژه کراچی و خیبرپشتونخواه.
وی طالبان را به سه سطح رهبری طالبان، فرماندهان محلی و نیروی مصرفی تقسیم کرد و افزود: رهبری طالبان کاملا در پاکستان حضور دارد، فرماندهان محلی بین افغانستان و پاکستان در رفت و آمد هستند و نیروی مصرفی که بیشتر کشته و زخمی می شوند، با روستاییانی اند از افغانستان استخدام می شوند و یا طالبانی هستند که از مدارس دینی کراچی، مشاور و لاهور جذب می گردند.
صالح با بیان این که برخی ادبیات دروغین به دنبال این بوده و هستند که طالبان را بومی و محلی نشان بدهند، خاطرنشان کرد: ۱۵ سال را در بر گرفت تا آمریکا اطلاعات و تحلیل دولت افغانستان را قبول کند که مشکل طالبان مستقیما با پاکستانوارتباط دارد و بدون همکاری پاکستان نمی توان قدرت طالبان را کم ساخت.
طالبان و داعش هیچ تفاوتی در ماهیت ندارند/ مراوده ایران با طالبان، به ضرر هر دو کشور است
وی در بخش دیگری از صحبت هایش در مورد نوع عقیده و باور طالبان، ابتدا خاطرنشان کرد: "گفته می شود ایران با طالبان مراوده ایجاد کرده، خدا کند که بی اساس باشد، طالبان دشمنی است که در محتوا و ماهیت هیچ تفاوتی با داعش ندارد و مراوده با این گروه، نه نها به ضرر ایران است، که به ضرر افغانستان نیز هست".
آقای صالح تصریح کرد که رابطه با طالبان به سود منافع استراتژیک امنیتی ایران نمی بیند.
او خاطرنشان کرد که ریشه های فکری و ایدئولوژیک طالبان و داعش در سطح رهبری، یکی است و طالبان وقتی که در قدرت بودند، همان تحرکاتی را انجام دادند که گروه داعش وقتی در قدرت بود، انجام داد. به عنوان مثال طالبان آثار باستانی بامیان و داعش آثار شهر باستانی پالمیرا در سوریه را نابود کردند. از سوی دیگر، همان گونه که داعش مردم مناطق تحت تصرف خود را که اختلافات تباری و مذهبی با آن ها داشتند، تیرباران کرد، طالبان نیز در زمان حاکمیت خود قتل عام های گسترده ای را در یکاولنگ، شمالی و مزارشریف به راه انداختند. همچنین گروه داعش به خاطر ایجاد ترس، سر می برد، طالبان نیز برای ایجاد ترس و هراس در بین مردم، سر "تبسم" دختر بچه هفت ساله را برید. در مثالی دیگر، طالبان رهبر خود را امیرالمومنین و داعش، خلیفه می خوانند و این دو در ماهیت هیچ تفاوتی با هم ندارند.
بر این اساس، رییس پیشین امنیت ملی کشور به کشورهای منطقه پیام داد که برخورد یکسان و مشابهی با داعش و طالبان داشته باشند و همان گونه که به دنبال ریشه کن کردن داعش اند، در مبارزه با طالبان نیز جدی باشند.
۸۰ تا ۹۰ درصد نیروهای داعش، طالب و مربوط شبکه حقانی اند
وی در مورد حضور داعش در افغانستان گفت که ۸۰ تا ۹۰ درصد کسانی که زیر پرچم داعش در افغانستان فعالیت می کنند، طالب و مربوط شبکه حقانی هستند. به عنوان مثال، وقتی جنایت میرزاولنگ رخ داد، طالبان ابتدا مسئولیت را به عهده گرفتند، اما رفته رفته که مشخص شد ابعاد جنایت بسیار گسترده بود، پرچم سیاه داعش را بلند کرده و گفتند که کار گروه داعش بوده است.
پاکستان با ایجاد داعش در ننگرهار، مخالفین خود را سرکوب کرد
امرالله صالح در مورد فعالیت های داعش در شرق کشور و دو سه ولسوالی جنوب ولایت ننگرهار خاطرنشان کرد که این مناطق عناصر مخالف دولت پاکستان حضور داشتند و پاکستان با ایجاد گروه داعش در این مناطق، ابتدا این نیروهای مخالف خود در خاک افغانستان را سرکوب کرد و از سوی دیگر، یک کمربند امنیتی در این منطقه برای خود ایجاد کرد.
داعش در افغانستان با داعش در سوریه و عراق تفاوت دارد/ کسانی که می خواهند از طالبان قباحت زدایی کنند، از نام داعش استفاده می کنند
وی تصریح کرد: "داعش در افغانستان یک برند و سمبول است، اما با داعش در سوریه و عراق متفاوت است".
رییس پیشین امنیت ملی کشور افزود که میان داعش در موصل و شاخه خراسان در افغانستان و پاکستان ارتباط های بسیار کمی وجود داشته است.
با این وجود، آقای صالح این سوال را مطرح کرد که چطور یک نیروی فروپاشیده که هزاران کیلومتر آن طرف تر فعالیت می کند، بیاید و در کابل دست به عملیات بزند؟ وی در پاسخ گفت: "کسانی که می خواهند از طالبان قباحت زدایی کنند و یا منفعت خود را در فرقه گرایی در افغانستان می بینند، از نام داعش استفاده می کنند.
وی ادامه داد که بر اساس آمار نیروهای امنیتی، تعداد داعش از ۲ تا ۳ هزار نفر نیست؛ داعش در افغانستان یک نیروی ارگانیک نیست و با مناسبات درونی کشور ما ارتباط ارگانیک ندارد، بلکه داعش در افغانستان یک نیروی ژنتیک و مهندسی شده است.
رییس پیشین امنیت ملی کشور برخی اتهام ها در مورد همکاری برخی حلقات در دولت افغانستان برای انتقال و جابجایی داعش در کشور گفت، با وجود تمام اختلاف هایی با رهبری دولت دارم، اما این دولت داعش ستیز است و این نادرست است که دولت اجازه انتقال داعش را داده است.
صلح در افغانستان دو لایه دارد؛ تفاهم با پاکستان و صلح با طالبان
امرالله صالح در مورد بحث مذاکره با طالبان، با بیان دولت افغانستان در برابر ۲۰ گروه تروریستی می جنگد، گفت که موقف دولت افغانستان ادامه جنگ با ۱۹ گروهی که همراه با طالبان علیه دولت می جنگند، است. این گروه های شامل بقایای القاعده، داعش، لشکر طیبه، جنبش اسلامی ازبکستان، شورشیان سین کیانگ چین و سه یا چهار گروه دیگر از شبه نظامیان پاکستانی است.
اما در مورد طالبان، باور استراتژیست ها در افغانستان این است که هدف از صلح در کشور، یک صلح دو لایه ای و دو قسمتی است. در لایه اول، صلح با پاکستان قرار دارد. ما با یک جنگ نیابتی با پاکستان روبرو هستیم و گروه های تروریستی، مارهایی اند که پاکستان در آستین خود برای تضعیف دولت افغانستان پرورانیده است. بر این اساس در لایه اول، باید یک تفاهم با پاکستان ایجاد شود و خواسته های این کشور بر سر میز مذاکره انداخته شود.
آقای صالح خاطرنشان کرد که افغانستان نتوانسته سیاست بنیادی پاکستان را که می خواهد یک نیروی نیابتی از سیاست این کشور دفاع کند، تغییر دهد.
وی در مورد لایه دوم و صلح با طالبان نیز گفت: نیروی جنگی طالبان که نزدیک به ۳۰ هزار نفر می رسد، روستاییانی هستند که نمی دانند برای چه می جنگند. اگر بتوانیم حمایت پاکستان از طالبان را قطع کنیم، فرماندهان محلی هم چاره ای جز صلح ندارند.
اما این که چرا تاکنون مذاکره با طالبان آغاز نشده، وی تصریح کرد: تعریف از وضعیت فعلی، یک بن بست است که پاکستان می خواهد این بن بست به طرف طالبان برتری داشته باشد، اما باور ما این است که با اعلام استراتژی جدید امریکا، بتوانیم این بن بست را به نفع خود بشکنیم و طالبان را به خصوص د سال پیش روی، از لحاظ نظامی بیشتر ضربه بزنیم. در عین حال دروازه های مذاکره باز بماند و فشار دیپلماتیک بر پاکستان ادامه یابد.
صالح خاطرنشان کرد که تاکنون چیزی به نام گفتگوهای صل با طالبان جریان ندارد.
در پایان این سخنرانی ۴۴ دقیقه ای امرالله صالح در انجمن علمی مطالعات صلح ایران، خبرنگاران، استادان دانشگاه و دانشجویان سوالاتی را در محور سخنان وی، مطرح کرده و او نیز به صورت فشرده به این سوالات پاسخ داد.
