در گفتمان آزاد دانشجویی این هفته مرکز فعالیت های فرهنگی و اجتماعی تبیان در مزارشریف پیرامون "افغانستان و تروریزم"، آگاهان تأکید کردند که راهبرد جدید ایالات متحده در افغانستان، به دلایلی موفق نخواهد بود؛ چون تمرکز اصلی ایالات متحده بالای افغانستان نیست، بلکه بیشتر دنبال تضعیف رقبای منطقه ای خود مانند چین، روسیه و ایران است و می خواهد از افغانستان به عنوان یک وسیله استفاده نماید.
به گزارش خبرگزاری صدای افغان (آوا)، گفتمان آزاد دانشجویی تحت عنوان "افغانستان و تروریزم" از طرف مرکز فعالیت های فرهنگی اجتماعی تبیان در شهر مزارشریف برگزار شد.
کارشناسان این گفتمان سید اسحاق شجاعی؛ مدیر مسئول روزنامه عصر نو و هم چنان سید مهدی حسینی؛ استاد در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه بلخ بودند که هر یک پیرامون سرفصل های "افغانستان و راهبرد جدید امریکا"، "افغانستان؛ پایان طالب وآغاز داعش" و "افغانستان؛ قبل و بعد از ۱۱ سپتامبر" صحبت نمودند.
افغانستان و راهبرد جدید امریکا
شجاعی، مدیرمسئول روزنامه عصرنو در شهر مزارشریف که پیرامون محور اول این گفتمان صحتب می کرد، راهبردهای آمریکا را پیرامون افغانستان به سه دوره تقسیم کرد و گفت: "آمریکا در دوره اول که دوره جهاد است، چندان توجهی به افغانستان نداشت و این کشور در محراق سیاست های اصلی آمریکا نبود".
وی در ادامه گفت: "اتحاد جماهیر شوروی، رقیب ایالات امتحده آمریکا بود که در دوره جهاد به طرف افغانستان لشکر کشید و از طرفی هم جهاد مردم افغانستان آغاز شد؛ در این جا بود که یک فرصت طلایی برای ایالات متحده به وجود آمد".
شجاعی دلیل حضور آمریکا و نقش این کشور در افغانستان را در دوره جهاد، شکست دادن جماهیر شوروی عنوان نمود و گفت: "جنگی که در ویتنام وجود داشت؛ مردم ویتنام با همکاری شوروی شکست سختی را به آمریکا دادند و ویتنام را گورستان سربازان آمریکایی ساختند. آمریکا از این فرصت که در افغانستان پیش آمد، خواست افغانستان را ویتنامی دیگر برای سربازان اتحاد جماهیر شوروی بسازد".
وی در ادامه تصریح کرد: "به همین دلیل بود که حمایت های همه جانبه آمریکا با گروه های جهادی آغاز شد و حمایت همه جانبه آمریکا از گروه های جهادی، نطفه گروه های افراطی مثل طالبان و القاعده را در همین دوره بسته کرد".
مدیر مسئول روزنامه عصر نو با بیان این که نظرهایی وجود دارد که القاعده و طالبان دست پرورده خود آمریکا است؛ در ادامه به دور دوم سیاست آمریکا در کشور اشاره نمود و گفت: "با وجود ضعف های فراوان که مجاهدین از خود نشان دادند؛ نتوانستند که یک حکومت قوی و قدرتمند را به وجود بیاورند، بلکه خانه جنگی ها و برادرکشی ها را آغاز کردند که از این ضعف ها، آمریکا و متحدین اش استفاده کردند و گروه تروریستی طالبان را به وجود آورد و افغانستان را تحویل این گروه داد".
وی در ادامه گفت: "این جا بود که افغانستان نه تنها پایگاه طالبان و القاعده، بلکه مکانی برای تمام گروهای افراطی شد".
نام برده در ادامه صحبت های خود گفت: "می توانیم این دوره را دوره فراموشی افغانستان بگوییم که در این دوره، آمریکا سیاست خود را به متحدین خودش مانند پاکستان و عربستان واگذار کرد که هر سیاستی که آن ها پیش گرفتند، از نظر ایالات متحده قابل قبول است".
شجاعی تصریح نمود: در این دوره کشورهای هم پیمان آمریکا، بسیار استفاده خوبی از موقعیت کردند و طالبان و دیگر گروه های افراطی را تقویت نمودند".
وی به مرحله سوم سیاست آمریکا در کشور اشاره کرد و گفت: "مرحله سوم سیاست آمریکا که مداخله مستقیم در افغانستان است، از انفجار مرکز تجارت جهانی در نیویارک در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ شروع گردید".
مدیرمسئول روزنامه عصر نو در ادامه گفت: "مداخله مستقیم آمریکا را در سه مرحله می توانیم به بررسی بگیریم که مرحله اول؛ حمله بالای طالبان و سقوط آن ها در حدی که منزوی شده و فرار کردند که اگر این ادامه پیدا می کرد، در حقیقت ما پدیده ای به نام طالب و داعش در کشور نمی داشتیم".
وی در ادامه گفت: "مرحله دوم بعد از روی کار آمدن دولت اوباما است که سیاست آمریکا در کشور تغییر کرد و بحث های معامله، مذاکره و صلح با طالبان مطرح شد؛ آمریکا سیاست تقسیم تروریزم به خوب و بد را مطرح کرد و یک تعداد از گروه های ترورسیتی را در کنار خود گرفت، آن ها را تقویت کرد و یک تعداد از این گروه ها که به نظر آن ها بد بودند، در صدد تضعیف و نابودی شان برآمدند".
شجاعی در ادامه به مرحله سوم اشاره کرد و گفت: "مرحله سوم که راه برد جدید دولت آمریکا به رهبری دونالد ترامپ است، تازه شروع شده و بیشتر قابل بررسی است".
وی در ادامه بیان کرد: "در کل گفته می توانیم راهبرد جدید ایالات متحده که در افغانستان اعلام کرده است، به دلایل ذیل قطعا موفق نخواهد بود: اولا که ایالات متحده تمرکز اصلی آن بالای افغانستان نیست، بلکه بیشتر دنبال تضعیف رقبای منطقه ای خود مانند چین، روسیه و ایران است و می خواهد از افغانستان به عنوان یک وسیله استفاده نماید".
شجاعی در ادامه گفت: "طالبان که قبلا یک گروه کوچک بود و تنها پاکستان حامی آن بود، حالا از آن موضع کوچک خارج شده و به شکل یک موضوع بسیار کلان در آمده است و همراه با پاکستان، کشورهای زیادی در کنار این گروه ایستاده است و طالبان را حمایت می کنند".
وی در ادامه گفت: "در حال حاضر وضعیت طوری است که طالبان به سمت کشورهای رقبای آمریکا تمایل پیدا کرده اند و به همین لحاظ، آمریکا به یک گروه جدید لازم دارد که وارد افغانستان نماید تا در تقابل با طالبان و نیز برای تحت فشار قرار دادن رقبای خود، از این گروه استفاده نماید که قطعا این گروه، داعش است."
مدیرمسئول روزنامه عصر نو در ادامه تصریح نمود: "تا هنوز مسئولین امنیتی شمال کشور چندین بار اعلام کرده اند که غرب و متحدین آن می خواهند شمال افغانستان را به داعش واگذار نمایند. در واقع با قرار دادن پایگاه داعش در شمال، آمریکا می خواهد به چین، روسیه و ایران دست یابد".
وی در ادامه تأکید نمود: "یک مطلب را که ما از گذشته اشتباه کرده ایم، این است که فکر می کنیم آمریکا آمده تا افغانستان را بسازد، ولی یک اصل مسلم در سیاست جهانی این است که هیچ کشوری برای منفعت کشوری دیگر کار نمی کند، بلکه همه فقط برای منافع خود کار می نمایند".
شجاعی در ادامه بیان کرد: "فعلا ۴۰ کشوری که در افغانستان وجود دارد، تمام شان برای منافع خودشان کار می کنند".
افغانستان قبل و بعد از ۱۱ سپتامبر
در ادامه این گفتمان آزاد دانشجویی، سید مهدی حسینی، استاد دانشگاه بلخ گفت: "اگر جریان به وجود آمدن طالب مطالعه گردد، یکی از دلایل مهمی که در شکل گیری این گروه و دیگر گروه های افراطی وجود دارد؛ بستر جغرافیایی افغانستان است".
وی در ادامه علت به وجود آمدن طالبان را فقر اقتصادی شدید، پایین بودن سطح آگاهی و سواد مردم و نیز برداشت خشک از آموزه های دینی عنوان نمود.
آقای حسینی به علت به وجود آمدن گروه طالبان از لحاظ سیاست های منطقه ای اشاره نمود و گفت: "از لحاظ منطقه ای کشورهایی که در همجواری ما هستند؛ با یکدیگر تقابل منافع دارند که منافع هر یک از آن ها، در تقابل با منافع بازیگران بین المللی و جهانی قرار دارد".
وی هم چنان در ادامه گفت: "ضعفی که مجاهدین کشور داشتند، توفیق برپایی یک نظام واحد را نداشتند و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، فرقه های قومی به وجود آمد که به شدت بی اعتمادی را در افکار عمومی نسبت به آن ها ایجاد کرد".
حسینی در ادامه صحبت های خود افزود: "بنابراین مردم افغانستان به همین دلایل، دنبال یک بدیل خوب می گشتند؛ وقتی طالبان با شعار تأمین امنیت و بر مبنای شریعت اسلامی ظهور کرد، مردم همین را می خواستند که این مسأله سبب شد طالبان ۹۰ درصد خاک افغانستان را اشغال نمایند".
این استاد دانشگاه در مورد راهبرد تازه آمریکا در قبال افغانستان گفت: "در مورد راهبرد تازه آمریکا در قبال افغانستان، نباید زود عجولانه قضاوت کرد، زیرا روان شناسی مردم افغانستان و بافت اجتماعی جامعه افغانستان، از دلایلی است که به سادگی نمی شود گفت که این سیاست جامه عمل می پوشد یا نه؟"
وی در ادامه گفت: "در کنار این مسایل بازی گروه های قدرتمند دیگر نیز مانند چین، روسیه و ایران در تقابل با سیاست های آمریکا است که به مبنای همین دلایل باید منتظر بود".
حسینی در مورد افغانستان قبل و بعد از ۱۱ سپتامبر صحبت نمود و گفت: "افغانستان قبل از ۱۱ سپتامبر در یک گسست مطلق به سر می برد و یک فروپاشی کامل در جامعه افغانستان جریان داشت. حتی در همین مزارشریف کم تر روزی ما شاهد جنگ های سرچوک بودیم، و نیز پول های مختلف در سرتاسر افغانستان مروج بود و هیچ نظم مرکزی وجود نداشت".
وی در پایان گفت: "وقوع حادثه ۱۱ سپتمبر منجر به این شد که جامعه جهانی با رهبری ایالات متحده در افغانستان مداخله کند و خواستار شکل گیری دولتی شوند که مبنای آن دموکراتیک باشد تا افغانستان از این طریق، به سمت رفاه و آرامی حرکت کند".
