گفتمان آزاد دانشجویی تحت عنوان "امام صادق (ع) و اولین دانشگاه اسلامی" به مناسبت فرا رسیدن ایام شهادت آن حضرت، توسط مرکز فعالیت های فرهنگی اجتماعی تبیان در شهر مزارشریف برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری صدای افغان (آوا)، دکتور سید ذکی موسوی، عالم دین، استاد دانشگاه و کارشناس برنامه در بخش اول گفتمان پیرامون ویژگی های دانشگاه اسلامی در اندیشه امام صادق(ع)، اندیشه وحدت در دانشگاه امام صادق(ع) و امام صادق(ع) از دیدگاه پیشوایان اهل سنت، صحبت نمود و سپس در بخش دوم، دانشجویان پیرامون این موضوع نظریات خود را شریک ساختند. در بخش اخیر این گفتمان نیز ضمن معرفی یک کتاب برای دانشجویان، کارشناس برنامه به سوالات دانشجویان پاسخ ارایه کرد.
دکتور سید ذکی موسوی ضمن عرض تسلیت به مناسبت سالروز شهات مظلومانه امام جعفر صادق(ع) گفت: ائمه اطهار در زمان های مختلف پا به عرصه وجود گذاشته اند و هر کدام با توجه به شرایط خود، دستورات و قوانین الهی را اجرا نمودند.
وی در ادامه گفت: "حضرت امام صادق (ع) در زمانی پا به عرصه دنیا گذاشت که اواخر دوره بنی امیه و اوایل ظهور بنی عباس بود و برای کسانی که بخواهند کارهای فرهنگی نمایند؛ این گونه زمان ها، بهترین زمینه برای فعالیت شان می باشد".
آقای موسوی در ادامه گفت: "امام صادق (ع) از این زمینه که برایش مساعد بود، استفاده اعظمی را نمود و مدرسه ای را تأسیس کرد که تا به حال ما از ثمره آن استفاده می کنیم".
این عالم دین با ابراز این که در مدرسه امام صادق(ع) از تمام ادیان و مذاهب شرکت داشتند، ابراز کرد: "عبدالحمید جویندی یکی از فلاسفه مشرق و غیرمسلمان درباره مکتب امام صادق(ع) می گوید که امام صادق(ع) مدرسه ای تشکیل دادند، شبیه مدرسه سقراطیه یونان که در آن مدرسه از تمام ادیان و مذاهب دانشجو داشت و فقط اهل تشیع نبودند".
وی هم چنان در ادامه گفت: "فقط از سوالاتی که بین امام جعفر صادق(ع) و شاگردانش مطرح شده است، در حدود ۴۰۰ کتاب چاپ شده است".
موسوی هم چنان در ادامه گفت: "حسن ابن علی بشاش می گوید که در مسجد کوفه با ۹۰۰ نفر از اهل علم نشسته بودم که تمام آنها فقط حدیث از امام جعفر صادق(ع) نقل می کردند".
وی با ابراز این که "امان ابن تغلب" به تنهایی از امام صادق (ع) ۳ هزار حدیث نقل کرده است، در ادامه گفت: "هم چنان شیخ مفید نیز در کتاب خود نقل می کند که شاگردان امام صادق(ع) تنها از مکه، مدینه و کوفه نبودند، بلکه شاگردان آن حضرت از سرتاسر دنیا بودند که برای فراگیری علم نزد ایشان می آمدند.
این استاد دانشگاه با انتقاد از دانشگاه های امروزی بیان کرد: یکی از معایبی که دانشگاه و حوزات علمیه ما دارند، این است که از مباحث اصلی دین خارج شده اند که نتیجه و ثمره علمی درست ندارند.
وی با ابراز این که دانشگاه های اسلامی باید از مکتب امام صادق(ع) الگو بگیرند، بیان کرد: "مدرسه امام صادق (ع) باید نمونه و الگوی دانشگاه ها و حوزات علمیه باشد که تمام علوم از شیمی تا زمین شناسی در آن تدریس می شد و شاگردان آن حضرت هم از یک قشر خاص نبود، بلکه از هر طبقه و از هرجا بودند".
این عالم دین با ابراز این که در دانشگاه امام صادق(ع) با پیروی از دستورات قرآن و حدیث پیامبر، وحدت وجود داشت، گفت: "امام شافعی رئیس مذهب شافعیان درباره امام صادق (ع) می فرماید: مدتی به حضور جعفر بن محمد می رسیدم. آن حضرت اهل مزاح بود. همواره تبسم ملایمی بر لب هایش نمایان بود. هنگامی که در محضر آن حضرت نام مبارک رسول گرامی اسلام(ص) به میان می آمد، رنگ رخساره های جعفر بن محمد به سبزی و سپس به زردی می گرایید".
وی در ادامه به نقل از امام شافعی گفت: "در طول مدتی که به خانه آن حضرت رفت و آمد داشتم، او را ندیدم، جز این که در یکی از این سه خصلت و سه حالت به سر می برد، یا او را در حال نماز خواندن می دیدم، یا در حال روزه داری و یا در حالت قرائت قرآن".
موسوی هم چنان افزود: امام شافعی می گوید: "من ندیدم که جعفر بن محمد بدون وضو و طهارت از رسول خدا(ص) حدیثی نقل کند. من ندیدم که آن حضرت سخنی بی فایده و گزاف بگوید. او از عالمان زاهدی بود که از خدا خوف داشت. ترس از خدا سراسر وجودش را فراگرفته بود".
موسوی هم چنان درباره امام جعفر صادق (ع) از دیدگاه امام ابوحنیفه رئیس مذهب حنفی گفت: "ابوحنیفه درباره امام صادق (ع) می گوید که من هرگز فقیه تر از جعفر بن محمّد ندیده ام".
وی درباره اختلاف فتوای امام صادق(ع) و شاگردش ابوحنیفه گفت: "منبع حکم و فتوای امام صادق(ع) بنا به دستور خداوند متعال و با پیروی از قران کریم و احادیث پیامبر خدا بوده است".
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: "اما منابع فتوای ابوحنیفه فرق می کند، وی با پیروی از این دو منبع، هم چنان در وقت حل مسایل از عدله قیاس و نیز عقل را معیار فتوا می دانستند".
در قمست دوم این گفتمان، دانشجویان نظریات خود را پیرامون موضوع مطرح نمودند.
سید صابر دادگر، یک تن از اشتراک کننده های این گفتمان گفت: "با وجودی که در افغانستان مشکلات زیادی وجود دارد، ولی یک چیز را به سادگی می شود درک کرد و آن وحدت میان مذاهب در این سرزمین است که همه اقوام و مذاهب به راحتی و در کنار همدیگر به خوبی زندگی می کنند".
وی در ادامه گفت: "ما باید به عنوان پیرو مکتب امام صادق(ع) این وحدت را حفظ نماییم، زیرا دشمن ما می خواهد توسط اختلاف انداختن، بین ما جدایی ایجاد نماید".
یک تن از اشتراک کننده های دیگر این گفتمان نیز گفت: "آن وحدتی که واقعا باید در جامعه حاکم باشد، متاسفانه نیست و همه فقط داد از وحدت می زنند و در عمل با رفتارهای شان یک دیگر را به مسخره گرفته و ناحق می پندارند".
هم چنان یکی دیگر از این دانشجویان گفت: "نظر به مطالعاتی که من درباره مذهب اهل سنت و اهل تشیع نمودم؛ میان این دو مذهب از اختلاف کرده، وجه اشتراکات فروان است. پس چه خوب است که بدون در نظرداشت اختلاف ها، وحدت داشته باشیم".
حجت الاسلام هاشمی نژاد یکی دیگر از این اشتراک کنندگان این گفتمان، با انتقاد از کسانی که به حفظ حدیث اتکا می کنند و عمل نمی کنند، گفت: "امام صادق (ع) می فرماید: آن چه که درباره خود دوست داری و می پسندی، به برادر مومن خود هم بپسند. پس حفظ کردن صدها حدیث فایده ندارد و هیچ دردی را دوا نمی کند، بلکه درک و عمل یک حدیث سبب نجات خواهد بود".
هم چنان یکی دیگر از این اشتراک کنندگان، ریشه اختلاف های موجود در جامعه را عدم شناخت خود انسان ها بیان کرده و گفت: "هر کس خود را بشناسد، پس خدا را شناخته، همه ما از یک پدر که بابای آدم است و یک مادر که بی بی هوا است، خلق شده ایم و پیش خدا هم انسان برتر، با تقواتر است. پس ریشه این اختلاف ها عدم شناخت از خود ما است".
در بخش سوم برنامه، دانشجویان سوالاتی را از کارشناسان حاضر در گفتمان پرسیدند.
قابل ذکر است که گفتمان آزاد دانشجویی به ابتکار دفتر نمایندگی مرکز فعالیت های فرهنگی اجتماعی تبیان، بیش از دو سال است که روزهای جمعه هر هفته در شهر مزارشریف برگزار می گردد.
