کند و کاوی در مورد زیارت منصوب به حضرت علی(ع) در بلخ

خبرگزاری صدای افغان(آوا) ـ روضه شریف منصوب به آرامگاه حضرت علی(ع) در شهر مزارشریف، مرکز ولایت بلخ، موقعیتی استثنایی داشته که روزانه ۲۵ هزار زائر را در خود جای می دهد. به گفته فرهنگیان این دیار، یکی ازدلایل امن بودن ولایت بلخ، وجود همین روضه مبارک است.
اما سؤالی که شاید در ذهن همه خطور نماید، این است که آیا واقعا آرامگاه حضرت علی(ع) در این شهر و ولایت می باشد؟
صالح محمد خلیق، رئیس ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت بلخ در گفت‌وگو با آوا، با ابراز این که بنابر شواهد موجود نزد آنها و تا ۸۰ درصد، آرامگاه حضرت علی (ع) در این شهر می باشد، گفت: در زمان حضرت امام صادق علیه سلام به خاطر این که دشمنان خاندان پیامبر به پیکر آن حضرت دست پیدا نکنند، ایشان به ابو مسلم خراسانی گفته بودند که پیکر حضرت علی(ع) را از نجف اشرف به سرزمین خراسان و به جای نامعلومی انتقال داده و دفن نماید که ابومسلم خراسانی به این ندا لبیک گفته و پیکر مبارک را توسط تابوتی به سرزمین بلخ باستان منتقل کرده است.
خلیق در ادامه گفت: در زمانی سلطان حسین بایقراء که هرات مرکز کشور بود، پیکر مطهر حضرت علی(ع) در دیار بلخ کشف گردید.
وی اضافه نمود: «با کشف این پیکر، سلطان حسین بایقراء هیئتی را موظف ساخت تا به بلخ آمده و ببینند که این درست است یا خیر؟ که در رأس آن هیأت، شاعران نامدار کشور چون جامی و مولانا نیز شامل بودند».
رئیس اطلاعات و فرهنگ بلخ اضافه کرد: بعد از این که هیأت ارسال شده از طرف شاه، اثبات نمود که این پیکر متعلق به خلیفه چهارم اسلام حضرت علی(کرم الله وجهه) است، سلطان حسین بایقراء نیز با افراد خود به بلخ سفر نموده و دستور داد تا آرامگاهی در این جا ساخته شود.
خلیق با ابراز این که اولین گنبد روضه سخی در سال ۵۳۰ هجری قمری ساخته شده است، گفت: در زمان سلجوقیان اولین ساختمان روضه مبارک ساخته شده بود، ولی در زمان حمله چنگیزخان و مغلول ها، این بنا ویران گردید و دوباره در سال ۸۸۵ هـ ق و در زمان امیر شیرعلی خان، این بنا به صورتی که فعلا قراردارد، آباد گردید.
رئیس اطلاعات و فرهنگ بلخ در ادامه گفت: روضه مبارک دارای دو گنبد بزرگ که در اولی خود مرقد موقعیت دارد و گنبد دوم، که در گذشته به نام مسجد جامع آستانه نیز یاد می شد. در اوایل که روضه مبارک مسجد نداشت، این قسمت برای نماز خواندن زائرین استفاده می شد.
وی درباره دروازه های این بارگاه گفت: روضه مبارک دارای چهاردروازه ورودی از چهار سمت بوده که فعلا دروازه غربی آن به سمت مسجد راه داشته و بقیه دروازه ها، محل ورود و خروج زائرین بوده که همه آن ها در زمان حکومت ظاهرشاه اعمار گردیده است.
خلیق با گفتن این که در داخل ساختمان روضه، کتابخانه روضه و موزیم نیز موجود است، گفت: روضه مبارک در اطراف خود دارای مناره ها، کبوترخانه و قبرستان که افراد و اشخاص بانفوذ افغانستان من جمله مرقد امیر شیرعلی خان در آن دفن شده است و هم چنان داری چهار باغ و جای نشستن برای زائرین می باشد.
ریس اطلاعات و فرهنگ بلخ درباره کرامات این بارگاه گفت: در طول سالیانی که در این دیار هستیم، شاهد کرامت های زیادی از این مکان بودیم که از آن جمله می توانیم به صحت یابی بیماران مصاب به نابینایی، شل و گنگ اشاره نماییم که از این بارگاه شفایاب شده اند.
وی در ادامه بیان نمود: نظر به این کرامات، می توانیم یقین حاصل نماییم که مرقد خلیفه چهارم اسلام در بلخ است و هم چنان ۸۰ درصد مسلمانان جهان و خصوصا مردم مسلمان آسیای میانه از جمله کشورهای ازبکستان، تاجکستان، قرقزسستان، هند، پاکستان ... به این باور هستند که مرقد آن حضرت در این جا می باشد.
هم چنان عتیق الله انصاری، رئیس روضه مبارک حضرت علی در شهر مزارشریف می گوید: روزانه ۲۵ هزار زائر از این بارگاه دیدن می کنند. این زائرین از سرتاسر دنیا، به این بارگاه به خاطر دعا کردن و نیایش می آیند.
انصاری درباره چشمه های عایداتی روضه مبارک می گوید: چشمه های عایداتی روضه مبارک عبارت از دیگ، غرفه ارزن فروشی، غرفه عکاسی، غرفه خوراکه و آیسکریم فروشی و اجاره تشناب ها است که عواید سالانه آن به چهار میلیون افغانی می رسد.
انصاری هم چنان گفت: روضه مبارک دارای ۹۶ پرسنل کاری بوده که ۶۰ نفر آن اجیر و ۳۰ نفر آن مأمور هستند که در بخش های دارالحفاظ، باغبانی، نگهبانی و حراست این مکان، کار می کنند.
اما با این حال، عده یی درباره این آرامگاه چیز دیگری حکایت می کنند.
فاطمه محمدی زن میان سالی از اهالی شهر مزارشریف است. وی می گوید: در زمان شهادت حضرت امیر(علی)، دوستداران ایشان با چهار تابوت از چهار سمت به کوفه آمدند تا جنازه را به منطقه خود منتقل کرده و دفن کنند و هر کدام با تابوتی برگشتند و معلوم نیست که جنازه واقعی در کدام تابوت بوده است. به همین سبب، این عده اعتقاد دارند که حضرت در همان تابوتی بوده که به بلخ آورده شده و در این جا دفن گردیده است.
هم چنان عده یی هم این را می گویند که این زیارت در حقیقت آرامگاه یکی از بندگان مومن خداست که او هم از قضا علی ابن ابوطالب نام داشته است. بر این اساس، در زمان سلطان حسین بایقرا به خاطر آن که شیعیان به سوی نجف و کربلا برای زیارت نروند و در راه تلف نشوند، این گنبد و بارگاه را بر فراز قبر همین انسان مؤمن ساختند و اعلام کردند که اینجا مدفن امیر مؤمنان علی علیه سلام است و از مردم خواستند که دیگر به عتبات عالیات عراق نروند.
در همین حال اکثر علمای شیعه نظر به روایات متعددی که از ائمه معصومین نقل شده است، می گویند: محل دفن و قبر امام علی(ع) در نجف اشرف است.
به باور آنها، از این روایات به خوبی استفاده می شود که قبر حضرت آدم ، قبر حضرت نوح و حضرت علی در نجف اشرف فعلی (پشت کوفه) واقع شده است و از آن جا که در آن زمان نجف به صورت یک شهر نبوده، بلکه دشت خشکی بوده است، از آن به عنوان پشت کوفه یا نزدیک کوفه یاد شده است.
اما سید ابوالحسن موسوی سنچارکی، استاد حوزه علمیه سلطانیه در شهر مزارشریف می گوید: آرامگاه حضرت علی(ع) هرجایی که باشد، فرقی نمی کند، مهم عشق به آن حضرت است که در تمام دلها جا داشته و هرکسی از هرجا و مکانی، او را صدای می زند و هم چنان معصومین(ع) به اذن خدای متعال، می توانند در همه جا باشند.
وی حضرت علی (ع) را به خورشید تشبیح کرد و بیان داشت: در این باره جامی شاعر پرآوازه کشور در وصف علی (ع) چنین شعری سروده است:
گویند مرتضی علی در نجف است
در بلخ بیا ببین چه بیت الشرف است
جامی نه عدن گوی نه بین الجبلین
خورشید یکی و نور او هر طرف است
وی با گفتن این که هنوز هم مرقد امیر(ع) به طور واضح مشخص نیست که در کجا هست، بیان داشت: حضرت علی(ع) در زمان حیات خود به چهار محل اشاره داشتند که امید است یکی از آن محل ها همین بلخ کنونی باشد.
آقای موسوی با گفتن این که نسبت به نجف اشرف، روضه مبارک زائر کمتری دارد، گفت: دلیل این که توجه مردم به نجف بیشتر است، به این سبب است که پایگاه اکثر مراجع تقلید در نجف اشرف واقع است و تبلیغات آن ها، تاثیر بیشتری بالای این مسأله گذاشته است.