بربنیاد گزارش های رسیده از سوی خبرنگاران صدای افغان در مزارشریف، هرات و کابل، دانشجویان طب در دانشگاه های بزرگ کشور، به جای آنکه روی اجساد آزمایش کنند به دلیل عدم دسترسی به جسد و نبود امکانات، روی استخوان های مردگان، آزمایش های شان را انجام می دهند.
مراجع مسئول تاکنون در این زمینه اظهار نظر نکرده اند؛ اما اگر این گزارش ها تایید شود، به باور کارشناسان یک رسوایی شرم آور برای مسئولان تحصیلات عالی به ویژه دانشگاه ها و دانشکده های طبی کشور است.
نبش قبر و فروش استخوان های پوسیده مردگان، اکنون به یک تجارت پررونق برای عده ای و دسترسی آسان به مواد مورد نیاز برای آزمون های طبی برای گروهی دیگر تبدیل شده است.
در این میان، نه دین و اصول مذهبی در این فرایند مورد نظر قرار می گیرد، نه احساسات و تعلق خاطر ورثه اموات و نه حرمت اجساد و ترس از قانون و قوای نظارتی بر کار دو طرف این تجارت سیاه و شرم آور.
دانشجویان دانشگاه طبی کابل از مواد درسی، لوازم و تجهیزات لابراتواری شکایت دارند.
شفیق الله؛ یکی از دانشجویان دانشگاه طبی کابل در خصوص تجهیزات و امکانات لابراتواری و آزمایشگاهی گفت: متأسفانه استفاده از لابراتوار و آزمایشگاه برای دانشجویان بسیار محدود است و اگر هم اعتراضی از سوی آنها می شود، می گویند که وزارت تحصیلات بودجه زیادی اختصاص نداده است.
وی علاوه کرد: آنها دسترسی به انساج طبیعی بدن برای آزمایش ندارند.
او گفت: دانشجویان بیشتر مطالبی را که باید از راه آزمایش و تجربه بیاموزند، به صورت تئوری می خوانند و اساتید می گویند که ما همین مقدار امکانات داریم و اگر شما خواهان تحقیق بیشتر هستید، خود تان می توانید اسکلت و یا استخوان های مردگان را پیدا کرده و آن را رنگ و استفاده کنید؛ لذا تعدادی از دانشجویان خودشان به قبرستان های قدیمی رفته و استخوان های مردگان را برای فراگیری بهتر درس بیرون می آورند.
این اظهارات، چند نکته را به خوبی روشن می کند؛ یکی اینکه امکانات بسیار محدودی برای انجام آزمایش های لابراتواری، منابع درسی مدرن و امروزی و حتی جذب استادان تحصیلکرده و جوان از سوی وزارت تحصیلات عالی به دانشگاه طبی کابل اختصاص یافته است؛ بنابراین، ریشه اساسی همه مشکلات، همین است. این در حالی است که این وزارت همواره در مصرف حتی ۵۰ درصد بودجه توسعه ای اش ناتوان است!
نکته دوم این است که استادان خود به دانشجویان می گویند اگر خواستار انجام تحقیقات بیشتر اند، به گورستان ها مراجعه کنند!
نکته سوم، اقدام عملی شماری از دانشجویان است که بدون توجه به نکاتی که در بالا به آن اشاره شد، با استفاده از رهنمود اساتید، راه گورستان را در پیش می گیرند و در جستجوی استخوان، قبور مسلمانان را نبش می کنند.
در جامعه سنتی، مسلمان و عمیقا وفادار به سنت ها و آداب و اصول احترام به اهالی قبور و درگذشتگان، انتشار این خبر، عمیقا دردناک و تکان دهنده است.
ادعا می شود که ۹۹ درصد مردم کشور مسلمان اند و دولت ما جمهوری اسلامی است، این در حالی است که نبش قبر در هیچ جای سنت و سیاست اسلامی، جایی ندارد و این امر، نادیده گرفتن هتاکانه ارزش ها و اعتقادات مذهبی مردم، بازی با احساسات ورثه اموات، اهانت به اهالی قبور و به سخره گرفتن ارزش ها و سنت هایی است که در این زمینه وجود دارد.
در این میان، پرسش این است که آیا وزارت تحصیلات عالی و مسئولان عالیرتبه دانشگاه طبی کابل از این امر بی خبر اند یا نسبت به آن به صورت ارادی و آگاهانه، چشم پوشی و سکوت کرده و با عدم واکنش به آن، به گونه ای آن را تایید می کنند؟
در هر صورت، هیچیک از این حالت ها، از مقام های مسئول، سلب مسئولیت نمی کند. این یک قانون شکنی آشکار، تعدی و تجاوز به حقوق دیگران، شکستن حرمت اموات و اهالی قبور و نوعی استفاده از بنیاد نامشروع و ضد انسانی است که مستوجب برخوردی جدی و شدید می باشد.
عمق فاجعه زمانی آشکار می شود که توجه کنیم این تنها دانشگاه طبی کابل نیست که این رویه به دستور استادان آن، میان دانشجویان رواج دارد، در دانشگاه های معتبر دولتی در دیگر نقاط کشور نیز این رویه اعمال می شود و ظاهرا یک امر طبیعی و قبول شده است که اگر اینگونه باشد، احتمال عدم آگاهی مسئولان ارشد تحصیلات عالی و دانشگاه ها و دانشکده های طبی از این رویه، محال و غیر قابل باور خواهد بود.
به عنوان نمونه، دانشجویان دانشکده طب در دانشگاه بلخ نیز می گویند که آنها برای پیشبرد بخش عملی درس های شان بر روی اسکلت های باقی مانده از اجساد انسان ها کار می کنند.
فرشته؛ از دانشجویان دانشکده طب در مزار شریف می گوید که در سال دوم مضمون آناتومی دارند و برای پیشبرد و آشنایی بیشتر با این مضمون نیاز به اسکلت و استخوان طبیعی انسان دارند و آنان مانند کسانی که در سال های گذشته این مضمون را خوانده و پشت سر گذاشته اند ناگزیر اند تا در صدد یافتن اسکلت انسان باشند.
اساتیدشان اسکلت مورد نظر را به قبرکن ها و کسانی که در همسایگی قبرستان ها زندگی می کنند سفارش داده و آنها برای شان تهیه می کنند.
به گفته فرشته، همسایگان قبرستان ها و گورکن ها با تمامی قبرها آشنایی دارند که کدام قبر کهنه و کدامیک جدید است و هر قبری که چند سال از عمر آن گذشته باشد را نبش می کنند و اسکلت را بیرون می کشند.
اظهارات این دانشجوی دانشکده طب دانشگاه بلخ، از عمق فاجعه پرده برمی دارد و نشان می دهد که مجموعه ای از استادها، دانشجوها و گورکن های حرفه ای یا شماری از ساکنان محلی همسایه گورستان، در این تجارت نفرت انگیز و منزجرکننده مشارکت دارند.
اظهارات فرشته همچنین این گمانه را تایید می کند که این تنها او و همدوره هایش در کابل یا مزار شریف نیستند که به این اقدام مشمئزکننده و ضد اخلاقی، متوسل می شوند؛ بلکه دیگر دانشجویان رشته طب در طول سال ها به این رویه مبادرت کرده و همین امر آن را به یک روند، یک تجارت و یک روش قبول شده تبدیل کرده است.
این امر همچنین تایید می کند که محال است مسئولان از آن بی خبر باشند؛ اما چیزی که در این میان، پرسش برانگیز است این مساله است که چگونه این موضوع عمیقا حساسیت برانگیز و غیرقابل قبول، از معرض آگاهی عموم و افکار جمعی، دور نگهداشته شده و عاملان آن، در یک سازوکار به شدت ریاکارانه، پنهانی و مافیایی، از تبعات واکنش افکار عمومی در برابر این عمل منزجرکننده فرار کرده و برکنار مانده اند.
مریم؛ یکی دیگر از دانشجویان می گوید: دانشجویان پس از دریافت جسد، آن را به روشی که یاد گرفته اند در داخل آب می جوشانند؛ تا حشرات و گرد و خاک آن از بین برود و آماده استفاده شود!
وی افزود: قبرستان "دشت شور" که مقابل دانشگاه بلخ قرار دارد محل مناسبی برای یافتن اسکلت مورد نظر شان می باشد.
وی گفت: قبرکن ها اکثرا اسکلت اطفال را از خاک بیرون می کنند و نوع اسکلت(مرد، زن، طفل) بستگی به سفارش متقاضی دارد!
وی گفت: آنان اسکلت را پس از اتمام درس دوباره کفن نموده و دفن می کنند و در صورتی که خواسته باشند آنها را آرشیف می کنند و یا در دسترس دیگر هم درس های شان قرار می دهند.
همچنین بنا بر گزارش ها برخی از دانشجویان طب دانشگاه هرات، به معتادانی که شب و روز شان را در کنار سرک ها یا اطراف قبرستان ها سپری می کنند ۵۰۰ الی ۱۰۰۰ افغانی می دهند و آنان قبرها را شب هنگام نبش کرده و اسکلت مورد نظر را بیرون می کشند.
یکی از دانشجویان طب دانشگاه هرات که نخواست نامی از وی برده شود به خبرگزای آوا گفت: زمانی که من ترم سوم را شروع کردم نیاز جدی به استخوان انسان پیدا کردم.
کسی را پیدا کردم که در قبال ۱۵۰۰۰ افغانی استخوان کامل یک انسان را در اختیار من قرار می داد.
در حال حاضر قیمت استخوان کامل بدن انسان به ۵۰ هزار افغانی نیز رسیده است.
داکتر سید عارف صالحی؛ آمر دیپارتمنت آناتومی دانشکده طب دانشگاه هرات ضمن تایید این اقدامات به خبرگزاری آوا گفت که دانشجو برای اینکه بتواند روی اعضای بدن در بخش آناتومی مطالعاتش را انجام دهد دست به این کار می زند.
او نبود امکانات و عدم همکاری وزارت تحصیلات عالی را عامل این اقدام می داند.
با این حال وی افزود که در قانون وزارت تحصیلات عالی تسلیخ ممنوع است و نمی شود اینکار را انجام داد. به همین دلیل ما بیشتر از روی فیلم های آموزشی، آموزش می دهیم و روی مدل های پلاستیکی کار می کنیم.
اما عبدالرؤوف احمدی؛ سخنگوی پولیس هرات می گوید تاکنون چنین موردی مشاهده نشده و در صورت مشاهده و یا آوردن شکایت مبنی بر نبش قبر سریعا اقدام خواهد شد.
این در حالی است که گستردگی گزارش های دریافتی خبرگزاری آوا شامل کابل، مزار شریف و هرات نشان از حقیقتی دارد که به نظر می رسد هنوز اراده ای برای افشا و مقابله با آن وجود ندارد.
از اظهارات سخنگوی پولیس هرات برمی آید که پولیس مستقلا به دنبال کشف این مورد نرفته است.
این در حالی است که مقابله با این امر، ورای مثلث مسئولان و استادان دانشگاه ها و تحصیلات عالی و دانشجویان و مافیای نبش قبر، نیاز به یک اقدام وسیع با مشارکت پولیس، علمای دینی و مردم دارد.
مراجع مسئول تاکنون در این زمینه اظهار نظر نکرده اند؛ اما اگر این گزارش ها تایید شود، به باور کارشناسان یک رسوایی شرم آور برای مسئولان تحصیلات عالی به ویژه دانشگاه ها و دانشکده های طبی کشور است.
نبش قبر و فروش استخوان های پوسیده مردگان، اکنون به یک تجارت پررونق برای عده ای و دسترسی آسان به مواد مورد نیاز برای آزمون های طبی برای گروهی دیگر تبدیل شده است.
در این میان، نه دین و اصول مذهبی در این فرایند مورد نظر قرار می گیرد، نه احساسات و تعلق خاطر ورثه اموات و نه حرمت اجساد و ترس از قانون و قوای نظارتی بر کار دو طرف این تجارت سیاه و شرم آور.
دانشجویان دانشگاه طبی کابل از مواد درسی، لوازم و تجهیزات لابراتواری شکایت دارند.
شفیق الله؛ یکی از دانشجویان دانشگاه طبی کابل در خصوص تجهیزات و امکانات لابراتواری و آزمایشگاهی گفت: متأسفانه استفاده از لابراتوار و آزمایشگاه برای دانشجویان بسیار محدود است و اگر هم اعتراضی از سوی آنها می شود، می گویند که وزارت تحصیلات بودجه زیادی اختصاص نداده است.
وی علاوه کرد: آنها دسترسی به انساج طبیعی بدن برای آزمایش ندارند.
او گفت: دانشجویان بیشتر مطالبی را که باید از راه آزمایش و تجربه بیاموزند، به صورت تئوری می خوانند و اساتید می گویند که ما همین مقدار امکانات داریم و اگر شما خواهان تحقیق بیشتر هستید، خود تان می توانید اسکلت و یا استخوان های مردگان را پیدا کرده و آن را رنگ و استفاده کنید؛ لذا تعدادی از دانشجویان خودشان به قبرستان های قدیمی رفته و استخوان های مردگان را برای فراگیری بهتر درس بیرون می آورند.
این اظهارات، چند نکته را به خوبی روشن می کند؛ یکی اینکه امکانات بسیار محدودی برای انجام آزمایش های لابراتواری، منابع درسی مدرن و امروزی و حتی جذب استادان تحصیلکرده و جوان از سوی وزارت تحصیلات عالی به دانشگاه طبی کابل اختصاص یافته است؛ بنابراین، ریشه اساسی همه مشکلات، همین است. این در حالی است که این وزارت همواره در مصرف حتی ۵۰ درصد بودجه توسعه ای اش ناتوان است!
نکته دوم این است که استادان خود به دانشجویان می گویند اگر خواستار انجام تحقیقات بیشتر اند، به گورستان ها مراجعه کنند!
نکته سوم، اقدام عملی شماری از دانشجویان است که بدون توجه به نکاتی که در بالا به آن اشاره شد، با استفاده از رهنمود اساتید، راه گورستان را در پیش می گیرند و در جستجوی استخوان، قبور مسلمانان را نبش می کنند.
در جامعه سنتی، مسلمان و عمیقا وفادار به سنت ها و آداب و اصول احترام به اهالی قبور و درگذشتگان، انتشار این خبر، عمیقا دردناک و تکان دهنده است.
ادعا می شود که ۹۹ درصد مردم کشور مسلمان اند و دولت ما جمهوری اسلامی است، این در حالی است که نبش قبر در هیچ جای سنت و سیاست اسلامی، جایی ندارد و این امر، نادیده گرفتن هتاکانه ارزش ها و اعتقادات مذهبی مردم، بازی با احساسات ورثه اموات، اهانت به اهالی قبور و به سخره گرفتن ارزش ها و سنت هایی است که در این زمینه وجود دارد.
در این میان، پرسش این است که آیا وزارت تحصیلات عالی و مسئولان عالیرتبه دانشگاه طبی کابل از این امر بی خبر اند یا نسبت به آن به صورت ارادی و آگاهانه، چشم پوشی و سکوت کرده و با عدم واکنش به آن، به گونه ای آن را تایید می کنند؟
در هر صورت، هیچیک از این حالت ها، از مقام های مسئول، سلب مسئولیت نمی کند. این یک قانون شکنی آشکار، تعدی و تجاوز به حقوق دیگران، شکستن حرمت اموات و اهالی قبور و نوعی استفاده از بنیاد نامشروع و ضد انسانی است که مستوجب برخوردی جدی و شدید می باشد.
عمق فاجعه زمانی آشکار می شود که توجه کنیم این تنها دانشگاه طبی کابل نیست که این رویه به دستور استادان آن، میان دانشجویان رواج دارد، در دانشگاه های معتبر دولتی در دیگر نقاط کشور نیز این رویه اعمال می شود و ظاهرا یک امر طبیعی و قبول شده است که اگر اینگونه باشد، احتمال عدم آگاهی مسئولان ارشد تحصیلات عالی و دانشگاه ها و دانشکده های طبی از این رویه، محال و غیر قابل باور خواهد بود.
به عنوان نمونه، دانشجویان دانشکده طب در دانشگاه بلخ نیز می گویند که آنها برای پیشبرد بخش عملی درس های شان بر روی اسکلت های باقی مانده از اجساد انسان ها کار می کنند.
فرشته؛ از دانشجویان دانشکده طب در مزار شریف می گوید که در سال دوم مضمون آناتومی دارند و برای پیشبرد و آشنایی بیشتر با این مضمون نیاز به اسکلت و استخوان طبیعی انسان دارند و آنان مانند کسانی که در سال های گذشته این مضمون را خوانده و پشت سر گذاشته اند ناگزیر اند تا در صدد یافتن اسکلت انسان باشند.
اساتیدشان اسکلت مورد نظر را به قبرکن ها و کسانی که در همسایگی قبرستان ها زندگی می کنند سفارش داده و آنها برای شان تهیه می کنند.
به گفته فرشته، همسایگان قبرستان ها و گورکن ها با تمامی قبرها آشنایی دارند که کدام قبر کهنه و کدامیک جدید است و هر قبری که چند سال از عمر آن گذشته باشد را نبش می کنند و اسکلت را بیرون می کشند.
اظهارات این دانشجوی دانشکده طب دانشگاه بلخ، از عمق فاجعه پرده برمی دارد و نشان می دهد که مجموعه ای از استادها، دانشجوها و گورکن های حرفه ای یا شماری از ساکنان محلی همسایه گورستان، در این تجارت نفرت انگیز و منزجرکننده مشارکت دارند.
اظهارات فرشته همچنین این گمانه را تایید می کند که این تنها او و همدوره هایش در کابل یا مزار شریف نیستند که به این اقدام مشمئزکننده و ضد اخلاقی، متوسل می شوند؛ بلکه دیگر دانشجویان رشته طب در طول سال ها به این رویه مبادرت کرده و همین امر آن را به یک روند، یک تجارت و یک روش قبول شده تبدیل کرده است.
این امر همچنین تایید می کند که محال است مسئولان از آن بی خبر باشند؛ اما چیزی که در این میان، پرسش برانگیز است این مساله است که چگونه این موضوع عمیقا حساسیت برانگیز و غیرقابل قبول، از معرض آگاهی عموم و افکار جمعی، دور نگهداشته شده و عاملان آن، در یک سازوکار به شدت ریاکارانه، پنهانی و مافیایی، از تبعات واکنش افکار عمومی در برابر این عمل منزجرکننده فرار کرده و برکنار مانده اند.
مریم؛ یکی دیگر از دانشجویان می گوید: دانشجویان پس از دریافت جسد، آن را به روشی که یاد گرفته اند در داخل آب می جوشانند؛ تا حشرات و گرد و خاک آن از بین برود و آماده استفاده شود!
وی افزود: قبرستان "دشت شور" که مقابل دانشگاه بلخ قرار دارد محل مناسبی برای یافتن اسکلت مورد نظر شان می باشد.
وی گفت: قبرکن ها اکثرا اسکلت اطفال را از خاک بیرون می کنند و نوع اسکلت(مرد، زن، طفل) بستگی به سفارش متقاضی دارد!
وی گفت: آنان اسکلت را پس از اتمام درس دوباره کفن نموده و دفن می کنند و در صورتی که خواسته باشند آنها را آرشیف می کنند و یا در دسترس دیگر هم درس های شان قرار می دهند.
همچنین بنا بر گزارش ها برخی از دانشجویان طب دانشگاه هرات، به معتادانی که شب و روز شان را در کنار سرک ها یا اطراف قبرستان ها سپری می کنند ۵۰۰ الی ۱۰۰۰ افغانی می دهند و آنان قبرها را شب هنگام نبش کرده و اسکلت مورد نظر را بیرون می کشند.
یکی از دانشجویان طب دانشگاه هرات که نخواست نامی از وی برده شود به خبرگزای آوا گفت: زمانی که من ترم سوم را شروع کردم نیاز جدی به استخوان انسان پیدا کردم.
کسی را پیدا کردم که در قبال ۱۵۰۰۰ افغانی استخوان کامل یک انسان را در اختیار من قرار می داد.
در حال حاضر قیمت استخوان کامل بدن انسان به ۵۰ هزار افغانی نیز رسیده است.
داکتر سید عارف صالحی؛ آمر دیپارتمنت آناتومی دانشکده طب دانشگاه هرات ضمن تایید این اقدامات به خبرگزاری آوا گفت که دانشجو برای اینکه بتواند روی اعضای بدن در بخش آناتومی مطالعاتش را انجام دهد دست به این کار می زند.
او نبود امکانات و عدم همکاری وزارت تحصیلات عالی را عامل این اقدام می داند.
با این حال وی افزود که در قانون وزارت تحصیلات عالی تسلیخ ممنوع است و نمی شود اینکار را انجام داد. به همین دلیل ما بیشتر از روی فیلم های آموزشی، آموزش می دهیم و روی مدل های پلاستیکی کار می کنیم.
اما عبدالرؤوف احمدی؛ سخنگوی پولیس هرات می گوید تاکنون چنین موردی مشاهده نشده و در صورت مشاهده و یا آوردن شکایت مبنی بر نبش قبر سریعا اقدام خواهد شد.
این در حالی است که گستردگی گزارش های دریافتی خبرگزاری آوا شامل کابل، مزار شریف و هرات نشان از حقیقتی دارد که به نظر می رسد هنوز اراده ای برای افشا و مقابله با آن وجود ندارد.
از اظهارات سخنگوی پولیس هرات برمی آید که پولیس مستقلا به دنبال کشف این مورد نرفته است.
این در حالی است که مقابله با این امر، ورای مثلث مسئولان و استادان دانشگاه ها و تحصیلات عالی و دانشجویان و مافیای نبش قبر، نیاز به یک اقدام وسیع با مشارکت پولیس، علمای دینی و مردم دارد.
