رجب طیب اردوغان روز پنجشنبه در پارلمان ترکیه به عنوان رئیس جمهور جدید این کشور سوگند خورد.
آقای اردوغان اولین فردی است که در انتخابات مستقیم با رای مردم به ریاست‌جمهوری ترکیه می‌رسد و به مدت پنج سال این سمت را به عهده خواهد داشت.
نمایندگان حزب جمهوری خلق؛ عمده‌ترین حزب مخالف، مراسم تحلیف او را به نشانه اعتراض ترک کردند. آنها اردوغان را به انحصارگرایی و تمامیت‌خواهی متهم می‌کنند.
رهبران شماری از کشورهای آسیایی، افریقایی و اروپای شرقی در مراسم تحلیف حاضر بودند؛ اما رهبران قدرت‌های غربی تنها نمایندگانی را فرستادند.
او احمد داود اوغلو را به عنوان نخست وزیر مامور اداره کابینه کرد.
آقای اردوغان در مراسم تحلیف خود وعده داد که 'ترکیه‌ای جدید' بسازد.
او تصریح کرد که قصد دارد قدرت اجرایی رئیس جمهوری را که تاکنون بیشتر تشریفاتی بوده، افزایش دهد.
رجب طیب اردوغان پیش از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری اخیر از سال ۲۰۰۳ نخست‌‌وزیری ترکیه را بر عهده داشت.
بلندپروازی های آقای اردوغان سبب شده است؛ تا ناظران نتیجه بگیرند که او میان لاییسم کمال آتاتورک؛ بنیانگذار ترکیه مدرن و امپراتوری عثمانی در نوسان است و این پارادوکس سبب شده است که برای اردوغان، موافقان فراوان و مخالفان سرسختی به وجود بیاید.
او با تکیه بر نوعی اسلام گرایی متمایل به پان ترکیسم، حمایت طیف وسیعی از مردم ترکیه را طی این سال ها کسب کرده است. به نظر تحلیلگران، حمایت از این رویکرد اردوغان نشان دهنده آن است که بخش وسیعی از مردم ترکیه از لاییسیته ای که به وسیله مصطفی کمال آتاترک پایه گذاری شده سرخورده شده و متمایل به نوعی بازگشت به اصل یا احیای گونه ای نوعثمانی گری سیاسی و ایدئولوژیک در سیستم سیاسی ترکیه هستند.
گرایش های سیاسی و عقیدتی آقای اردوغان، جاذبه زیادی برای این بخش از مردم ترکیه دارد. آنها شاید گاهی تصور می کنند با یک سلطان عبدالحمید عثمانی در قرن ۲۱ مواجه اند که در پی احیای اقتدار سنتی ترکیه و سرآمدی آن در دنیای اسلام و چه بسا خارج از دنیای اسلام است.
آقای اردوغان نیز طی این سال ها نشان داده است که در زمینه مدیریت افکار عمومی با پیش کشیدن تصمیم ها و سیاست های جنجالی، مهارتی استثنایی دارد.
او با وجود آنکه منتقدان و مخالفان سرسختی در درون جامعه سیاسی و عقیدتی ترکیه دارد؛ اما با تکیه بر پشتوانه نیرومند هواداران میلیونی اش از یکسو و سرسختی، سماجت و انعطاف ناپذیری ویژه خودش که گاه با دیکتاتوری، انحصارطلبی و تمامیت خواهی پهلو می زند از جانب دیگر، طی سال های اخیر، از گردونه های دشوارگذاری عبور کرده است.
ناآرامی های بزرگ ناشی از تبدیل پارک گزی به یک مرکز خرید در میدان تقسیم استانبول، یکی از نمونه های بارز آن است.
برخورد شدید با ارتش، برکناری فرماندهان ارشد نیروهای امنیتی ترکیه، دست داشتن نزدیکان و اعضای ارشد کابینه او در فساد گسترده مالی و برخورد تند با مخالفان سیاسی اش، از دیگر استدلال های مخالفان او در متهم کردن اردوغان به دیکتاتوری، استبداد و خودکامگی است.
ارتش براساس قانون اساسی ترکیه، پاسدار اصل لاییسیته است و بر همین اساس، تاکنون بارها علیه دولت های منتخب، دست به کودتا زده است؛ اما اردوغان به نحو شگفت آور و بی سابقه ای، ارتش را مهار کرد و تحت کنترل درآورد.
در سیاست خارجی نیز اردوغان با وجود آنکه کشورش عضویت ناتو را دارد و از متحدان نزدیک امریکا و دیگر قدرت های غربی است، همزمان تلاش کرده است، به عنوان مدافع مردم فلسطین، منتقد سرسخت اسراییل و از حامیان رسمی گروه فلسطینی حماس ظهور کند.
هرچند ضدیت او با دولت سوریه و پس از آن، طرح شک و گمان هایی در خصوص دست داشتن دولت وی در ایجاد، تجهیز و تقویت گروه تروریستی داعش علیه دولت ملی عراق، تا حدود زیادی اهداف و نیات او از این موضع گیری ها را مورد پرسش های جدی قرار داد.
با اینهمه او در مراسم سوگند به عنوان رییس جمهوری منتخب ترکیه، یکبار دیگر بر تبعیت از اصول لاییسیته و سنت سیاسی کمال آتاترک؛ بنیانگذار ترکیه نوین تاکید کرد و پس از مراسم تحلیف نیز با جمعی از یاران نزدیک اش به آرامگاه آتاترک رفت.
با اینهمه، منتقدان وی می گویند که او یک اسلام گرای اخوانیست است و تظاهر او به هواداری و احترام به آتاترک بیشتر به منظور تحکیم و تثبیت جایگاهش به عنوان رییس جمهور و استفاده از نام آتاترک برای بازگرداندن قدرت واقعی سمت ریاست جمهوری و بیرون آوردن آن از حالت تشریفاتی است؛ ولی در عمل او در پی ایجاد یک حاکمیت توتالیتر، تمامیت خواه و متصلب بربنیاد ایدئولوژی سیاسی مبتنی بر اخوانی گری و نوعثمانیسم است.
آقای اردوغان اولین فردی است که در انتخابات مستقیم با رای مردم به ریاست‌جمهوری ترکیه می‌رسد و به مدت پنج سال این سمت را به عهده خواهد داشت.
نمایندگان حزب جمهوری خلق؛ عمده‌ترین حزب مخالف، مراسم تحلیف او را به نشانه اعتراض ترک کردند. آنها اردوغان را به انحصارگرایی و تمامیت‌خواهی متهم می‌کنند.
رهبران شماری از کشورهای آسیایی، افریقایی و اروپای شرقی در مراسم تحلیف حاضر بودند؛ اما رهبران قدرت‌های غربی تنها نمایندگانی را فرستادند.
او احمد داود اوغلو را به عنوان نخست وزیر مامور اداره کابینه کرد.
آقای اردوغان در مراسم تحلیف خود وعده داد که 'ترکیه‌ای جدید' بسازد.
او تصریح کرد که قصد دارد قدرت اجرایی رئیس جمهوری را که تاکنون بیشتر تشریفاتی بوده، افزایش دهد.
رجب طیب اردوغان پیش از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری اخیر از سال ۲۰۰۳ نخست‌‌وزیری ترکیه را بر عهده داشت.
بلندپروازی های آقای اردوغان سبب شده است؛ تا ناظران نتیجه بگیرند که او میان لاییسم کمال آتاتورک؛ بنیانگذار ترکیه مدرن و امپراتوری عثمانی در نوسان است و این پارادوکس سبب شده است که برای اردوغان، موافقان فراوان و مخالفان سرسختی به وجود بیاید.
او با تکیه بر نوعی اسلام گرایی متمایل به پان ترکیسم، حمایت طیف وسیعی از مردم ترکیه را طی این سال ها کسب کرده است. به نظر تحلیلگران، حمایت از این رویکرد اردوغان نشان دهنده آن است که بخش وسیعی از مردم ترکیه از لاییسیته ای که به وسیله مصطفی کمال آتاترک پایه گذاری شده سرخورده شده و متمایل به نوعی بازگشت به اصل یا احیای گونه ای نوعثمانی گری سیاسی و ایدئولوژیک در سیستم سیاسی ترکیه هستند.
گرایش های سیاسی و عقیدتی آقای اردوغان، جاذبه زیادی برای این بخش از مردم ترکیه دارد. آنها شاید گاهی تصور می کنند با یک سلطان عبدالحمید عثمانی در قرن ۲۱ مواجه اند که در پی احیای اقتدار سنتی ترکیه و سرآمدی آن در دنیای اسلام و چه بسا خارج از دنیای اسلام است.
آقای اردوغان نیز طی این سال ها نشان داده است که در زمینه مدیریت افکار عمومی با پیش کشیدن تصمیم ها و سیاست های جنجالی، مهارتی استثنایی دارد.
او با وجود آنکه منتقدان و مخالفان سرسختی در درون جامعه سیاسی و عقیدتی ترکیه دارد؛ اما با تکیه بر پشتوانه نیرومند هواداران میلیونی اش از یکسو و سرسختی، سماجت و انعطاف ناپذیری ویژه خودش که گاه با دیکتاتوری، انحصارطلبی و تمامیت خواهی پهلو می زند از جانب دیگر، طی سال های اخیر، از گردونه های دشوارگذاری عبور کرده است.
ناآرامی های بزرگ ناشی از تبدیل پارک گزی به یک مرکز خرید در میدان تقسیم استانبول، یکی از نمونه های بارز آن است.
برخورد شدید با ارتش، برکناری فرماندهان ارشد نیروهای امنیتی ترکیه، دست داشتن نزدیکان و اعضای ارشد کابینه او در فساد گسترده مالی و برخورد تند با مخالفان سیاسی اش، از دیگر استدلال های مخالفان او در متهم کردن اردوغان به دیکتاتوری، استبداد و خودکامگی است.
ارتش براساس قانون اساسی ترکیه، پاسدار اصل لاییسیته است و بر همین اساس، تاکنون بارها علیه دولت های منتخب، دست به کودتا زده است؛ اما اردوغان به نحو شگفت آور و بی سابقه ای، ارتش را مهار کرد و تحت کنترل درآورد.
در سیاست خارجی نیز اردوغان با وجود آنکه کشورش عضویت ناتو را دارد و از متحدان نزدیک امریکا و دیگر قدرت های غربی است، همزمان تلاش کرده است، به عنوان مدافع مردم فلسطین، منتقد سرسخت اسراییل و از حامیان رسمی گروه فلسطینی حماس ظهور کند.
هرچند ضدیت او با دولت سوریه و پس از آن، طرح شک و گمان هایی در خصوص دست داشتن دولت وی در ایجاد، تجهیز و تقویت گروه تروریستی داعش علیه دولت ملی عراق، تا حدود زیادی اهداف و نیات او از این موضع گیری ها را مورد پرسش های جدی قرار داد.
با اینهمه او در مراسم سوگند به عنوان رییس جمهوری منتخب ترکیه، یکبار دیگر بر تبعیت از اصول لاییسیته و سنت سیاسی کمال آتاترک؛ بنیانگذار ترکیه نوین تاکید کرد و پس از مراسم تحلیف نیز با جمعی از یاران نزدیک اش به آرامگاه آتاترک رفت.
با اینهمه، منتقدان وی می گویند که او یک اسلام گرای اخوانیست است و تظاهر او به هواداری و احترام به آتاترک بیشتر به منظور تحکیم و تثبیت جایگاهش به عنوان رییس جمهور و استفاده از نام آتاترک برای بازگرداندن قدرت واقعی سمت ریاست جمهوری و بیرون آوردن آن از حالت تشریفاتی است؛ ولی در عمل او در پی ایجاد یک حاکمیت توتالیتر، تمامیت خواه و متصلب بربنیاد ایدئولوژی سیاسی مبتنی بر اخوانی گری و نوعثمانیسم است.
منبع : خبرگزاری صدای افغان(آوا) - کابل
