رحمت الله نبیل/نیازی به شرح بحران تمام عیاری که درگیر آن شده‌ایم نیست. هیچ‌کس نمی تواند انکار کند که افغانستان در نزدیک به دو دهه گذشته با بحرانی چنین عمیق، چندلایه و گسترده مواجه نشده بود.
در یک هفته ای که قرار بود خشونت کاهش یابد و مردم رنج کشیده ما برای یک هفته هم شده طعم آرامی و امنیت را بچشند، اما متاسفانه مشکلات ناشی از نتیجه اعلام نتیجه انتخابات، مردم ما را بیش از هر زمان دیگری در سراسر کشور نگران کرد.
در سال ۲۰۱۴ نیز افغانستان در شرایط نسبتا مشابهی قرار گرفت و سرانجام با میانجیگری وزیر وقت خارجه آمریکا، موقتا حل شد، اینکه می‌گویم موقتا به این دلیل است که حالا بعد از پنج سال دوباره به همان مرحله رسیده ایم.
وضعیت رقت‌بار‌کنونی هرچند قابل پیش‌بینی بود و می‌شد از آن جلوگیری‌کرد، اما متاسفانه که قدرت‌طلبی و عاقبت نیاندیشی سران حکومت وحدت ملی، هم آنها و هم مردم افغانستان را به باتلاق بحران انداخت.
بیرون آمدن از این بحران گرچه روز به روز سختر می‌شود، اما ناممکن نیست، به‌شرط آنکه رهبران سیاسی و کسانی که سالهاست ادعای بزرگی می‌کنند و مردم مردم می‌گویند، یکبار در عمل بزرگی کنند و به مردم فکر کنند و از منافع زودگذر فردی بگذرند.
آنچه رهبران یک ملت را ماندگار می‌کند، اخذ تصمیم‌های درست در شرایط دشوار است.
فراموش نکنیم که افغانستان کنونی به انباری از باروت جنگ می‌ماند که کافی است یک آشوبگر فتنه‌خوی جرقه ای از آتش را به آن برساند. هیچکسی نجات نخواهد یافت و بدون شک سیاسیون افغانستان نام بدی را برای همیشه با خود خواهند داشت.
من بعنوان فردی از این ملت که همه عمرم را در این کشور زندگی کرده ام و شاهد جنگهای گوناگون با نامهای مختلف بوده ام نمی توانم در شرایط کنونی تماشاگر آغاز یک جنگ تمام عیار دیگر باشم.
من به زعم خودم طرحی را برای عبور از بحران کنونی آماده کرده ام و سرتمام تمام رهبران سیاسی و بخصوص سران حکومت وحدت ملی و رهبران طالبان صدا می کنم که بیایید بخاطر خدا، مردم و وطن دست از لجاجت بردارید تا باهم افغانستان را از افتادن در دام یک آتش دیگر نجات دهیم و به یک صلح عادلانه، پایدار و مطمئن برسانیم.
از انحصار دست‌برداریم، به آنارشی نه بگوییم، حکومت های خودخوانده را لغو کنیم دست از ماشه‌های تفنگ‌ها برداریم سربه‌گریبان ببریم خود را مسوول بدانیم و همه باهم حکومت واحد، افغانستان متحد را بسازیم.
اما چطور؟ شرح آن چنین است.
طرح "حكومت مصالحه ملى"
متصل به امضاى تفاهمنامه ميان ايالات متحده امريكا و طالبان اين طرح روى دست گرفته شود.
1. حكومت برآمده از تقلب بحران بسيار خطرناكی را در عرصه هاى امنيتى، سياسى، اجتماعى و اقتصادى به میان خواهد آورد، و به كليد حل بحرانی که اگر فورا با دوراندیشی و مدیریت مهار نشود، کمر افغانستان را خواهد شکست و کشور را تا مرز فروپاشی کامل خواهد برد.
2. تشكيل حكومت عكس‌العملى در برابر حكومت تقلبى خطر جدی دیگری است که فروپاشی افغانستان متحد را سرعت بخشیده و زمينه را براى دخالت مستمر و ویرانگر كشورهاى داراى اهداف شوم در افغانستان مساعد خواهند ساخت تا جهت رسيدن به اهداف ستراتيژيك شان وارد عمل شوند.
چنانچه می‌بینیم اعلام حکومت از سوی هرکدام از تیمهای دولت‌ساز یا ثبات‌و همگرایی افغانستان را يكبار ديگر به ميدان تمام عيار جنگ هاى نيابتى کشورهای منطقه تبديل خواهد کرد.
3. باهرمقیاسی که سنجش کنیم نتیجه اعلام شده از سوی کمیسیون و نیز اقدام تیم ثبات و همگرایی مبنی براعلام پیروزی تیم شان افغانستان را به بن‌بست می‌برد، بنا براين داكتر اشرف غنى و داكتر عبدالله هر دو منحيث مجريان انتخابات (رییس جمهور و رییس اجرائیه) از مجراهاى قانونى نتيجه انتخابات را باطل اعلام نمايند وعاملين تقلبها و جرايم انتخاباتى را مشتركا (از هر دو تيم و ديگر تيم هاى انتخاباتى به محاكم عدلى و قضايى معرفى کنند و ستره محكمه منحيث بالا ترين مرجع عدلی با درك وضعيت گذشته و پيش آمده در افغانستان، يك ملت غيور ولى زجر كشيده را با بطلان نتیجه انتخاباتی که در آن کمتر از یک‌و‌نیم میلیون نفر شرکت کردند، از ورطه هلاكت نجات دهد.
4. همه طرفها، (احزاب و جریانهای سیاسی، ارگ و ریاست اجراییه) با در نظر داشت نابسامانى ها و ناكامى هاى چهل سال گذشته و نیازهای افغانستان امروز تیم با صلاحتی را تشكيل دهند و آنها را با طرح یک آجندای مورد توافق همه، براى گفتگوهاى ملى صلح و تشكيل حكومت "مصالحه ملى" آماده کنند.
اعضاى با صلاحيت مذاكره كننده حداکثر پانزده نفر باشند، و منحيث نماينده و مدافع دولت جمهورى اسلامى افغانستان با طالبان گفت‌وگو کنند.
4. همزمان با اعلام بطلان نتايج انتخابات، آنعده طالبانى كه خود را افغان ميدانند و از افغانستان هستند اعلان آتش بس فورى و سر تاسرى نمايند، و آماده شوند تا هيات مذاكره كننده از اعضاى مستقل خود را به یکی از ولایات افغانستان بفرستند.
6. مذاكرات صلح بين الافغانى با در نظر داشت تجارب تلخ گذشته، خواست همه ملت و تقاضاى نسل جديد افغانستان، در مورد نجات افغانستان از بحران چهل ساله باشد و تمامی مسايل مورد مناقشه بدون عجله و فشار بیرونی یا حکومتی، به بحث گرفته شود. ابهام در هر مساله‌ای میتواند زمینه ساز یک بحران دیگر باشد، عجله در نتیجه مذاکرات ممکن است بسیاری از مسایل پیچیده را حل ناشده بگذارد و مذاکرات در بیرون ممکن است، گروه مذاکره کننده را تحت فشار این یا آن کشوری که به نحوی طرف منازعه افغانستان بوده است قرار دهد.
7. اين مذاكرات تحت نظارت مستقيم شوراى امنيت سازمان ملل متحد داير گردد.
8. امنيت ولایت میزبان مذاکره در جريان مذاكرات بطور مشترك از سوى نيروهاى دفاعى و امنيتى جمهورى اسلامى افغانستان و نيروهاى محلى طالبان گرفته شود.
9. مجلس مذاكرات صلح، طرح تشكيل "حكومت مصالحه ملى" را ارايه و بعد از اخذ مشوره هاى لازم و تصويب شوراى ملى جمهورى اسلامى افغانستان و شوراى رهبرى طالبان تصويب گردد.
"حكومت مصالحه ملى" از افراد و اشخاصى تشكيل شود كه در بيست سال گذشته به سطح وزارت و رياست مستقل ايفاى وظيفه نكرده باشند. مشاركت ملى تمام افكار، اقشار، اقوام و طيف هاى افغانستان اما با داشتن ديدگاه ملى و افغانستان شمول در نظر گرفته شود.
زمان حكومت مصالحه ملى بايد از دوسال بيشتر نباشد.
اعضاى بلند رتبه اين حكومت در انتخابات آينده نه كانديد باشند و نه هم از كدام كانديدى حمايت كنند.
10. شوراى عالى ملى نظارت بر اعمال "حكومت مصالحه ملى" با اشتراك نماينده هاى شوراى ملى و نمايندگى فعال تمام جوانب تشكيل گردد.
11. لايحه كارى و ديگر موارد مربوط به "حكومت مصالحه ملى" از جانب شوراى عالى نظارت ترتيب و تصويب گردد.
12. لايحه وظايف "حكومت مصالحه ملى" ميتواند شامل مواد ذيل باشند:
الف: نظارت از آتش بس سرتاسرى و دايمى.
ب: ترتيب مصوبه تعديلات و اصلاحات در قانون اساسى با نظر داشت تمام خلاها و بن بست هاى گذشته و خواست هاى مشروع تمام جوانب.
ج: طرح، ترتيب و عملى نمودن ميكانيزم ادغام نيروهاى طالبان در نيروهاى دفاعى و امنيتى افغانستان.
د: ايجاد تغیيرات و تعديلات جدى در سيستم انتخاباتى افغانستان با وضع تضمين هاى استقلاليت كامل كميسيون انتخابات با در نظرداشت تجارب موفق كشورهاى جهان.
ذ: طرح و تطبيق خلع سلاح عمومى و همه شمول و سرتاسرى در افغانستان شامل تمام گروه هاى نظامى غير مشروع كه صلاحيت استفاده مشروع قوه را ندارند.
تدوين سياست خارجى افغانستان با نظر داشت منافع ملى افغانستان و منافع مشترك با كشورهاى منطقه و اعلام افغانستان منحيث نقطه وصل اقتصادى و اخذ و دادن تضمين هاى عدم مداخله منفى در امورات افغانستان و بالمقابل.
ر: مرجع مشروعيت: تشكيل لويه جرگه مشترك و همه شمول و گرفتن راى تاييد اين لويه جرگه در تمام موارد ذكر شده.
این طرح میتواند به انواع مختلف تعدیل شود، مهم جزییات این طرح نیست، بلکه مهم این است که تنها را نجات در همپذیری و مشارکت عادلانه همه است. زمان حذف، اعمال تبعیض و تسلط ایده و تیم یا تبار و قوم واحد به همه افغانستان گذشته است.
خدایا چنان‌کن سرانجام کار
توخوشنود باشی و ما رستگار
رحمت الله نبیل
در یک هفته ای که قرار بود خشونت کاهش یابد و مردم رنج کشیده ما برای یک هفته هم شده طعم آرامی و امنیت را بچشند، اما متاسفانه مشکلات ناشی از نتیجه اعلام نتیجه انتخابات، مردم ما را بیش از هر زمان دیگری در سراسر کشور نگران کرد.
در سال ۲۰۱۴ نیز افغانستان در شرایط نسبتا مشابهی قرار گرفت و سرانجام با میانجیگری وزیر وقت خارجه آمریکا، موقتا حل شد، اینکه می‌گویم موقتا به این دلیل است که حالا بعد از پنج سال دوباره به همان مرحله رسیده ایم.
وضعیت رقت‌بار‌کنونی هرچند قابل پیش‌بینی بود و می‌شد از آن جلوگیری‌کرد، اما متاسفانه که قدرت‌طلبی و عاقبت نیاندیشی سران حکومت وحدت ملی، هم آنها و هم مردم افغانستان را به باتلاق بحران انداخت.
بیرون آمدن از این بحران گرچه روز به روز سختر می‌شود، اما ناممکن نیست، به‌شرط آنکه رهبران سیاسی و کسانی که سالهاست ادعای بزرگی می‌کنند و مردم مردم می‌گویند، یکبار در عمل بزرگی کنند و به مردم فکر کنند و از منافع زودگذر فردی بگذرند.
آنچه رهبران یک ملت را ماندگار می‌کند، اخذ تصمیم‌های درست در شرایط دشوار است.
فراموش نکنیم که افغانستان کنونی به انباری از باروت جنگ می‌ماند که کافی است یک آشوبگر فتنه‌خوی جرقه ای از آتش را به آن برساند. هیچکسی نجات نخواهد یافت و بدون شک سیاسیون افغانستان نام بدی را برای همیشه با خود خواهند داشت.
من بعنوان فردی از این ملت که همه عمرم را در این کشور زندگی کرده ام و شاهد جنگهای گوناگون با نامهای مختلف بوده ام نمی توانم در شرایط کنونی تماشاگر آغاز یک جنگ تمام عیار دیگر باشم.
من به زعم خودم طرحی را برای عبور از بحران کنونی آماده کرده ام و سرتمام تمام رهبران سیاسی و بخصوص سران حکومت وحدت ملی و رهبران طالبان صدا می کنم که بیایید بخاطر خدا، مردم و وطن دست از لجاجت بردارید تا باهم افغانستان را از افتادن در دام یک آتش دیگر نجات دهیم و به یک صلح عادلانه، پایدار و مطمئن برسانیم.
از انحصار دست‌برداریم، به آنارشی نه بگوییم، حکومت های خودخوانده را لغو کنیم دست از ماشه‌های تفنگ‌ها برداریم سربه‌گریبان ببریم خود را مسوول بدانیم و همه باهم حکومت واحد، افغانستان متحد را بسازیم.
اما چطور؟ شرح آن چنین است.
طرح "حكومت مصالحه ملى"
متصل به امضاى تفاهمنامه ميان ايالات متحده امريكا و طالبان اين طرح روى دست گرفته شود.
1. حكومت برآمده از تقلب بحران بسيار خطرناكی را در عرصه هاى امنيتى، سياسى، اجتماعى و اقتصادى به میان خواهد آورد، و به كليد حل بحرانی که اگر فورا با دوراندیشی و مدیریت مهار نشود، کمر افغانستان را خواهد شکست و کشور را تا مرز فروپاشی کامل خواهد برد.
2. تشكيل حكومت عكس‌العملى در برابر حكومت تقلبى خطر جدی دیگری است که فروپاشی افغانستان متحد را سرعت بخشیده و زمينه را براى دخالت مستمر و ویرانگر كشورهاى داراى اهداف شوم در افغانستان مساعد خواهند ساخت تا جهت رسيدن به اهداف ستراتيژيك شان وارد عمل شوند.
چنانچه می‌بینیم اعلام حکومت از سوی هرکدام از تیمهای دولت‌ساز یا ثبات‌و همگرایی افغانستان را يكبار ديگر به ميدان تمام عيار جنگ هاى نيابتى کشورهای منطقه تبديل خواهد کرد.
3. باهرمقیاسی که سنجش کنیم نتیجه اعلام شده از سوی کمیسیون و نیز اقدام تیم ثبات و همگرایی مبنی براعلام پیروزی تیم شان افغانستان را به بن‌بست می‌برد، بنا براين داكتر اشرف غنى و داكتر عبدالله هر دو منحيث مجريان انتخابات (رییس جمهور و رییس اجرائیه) از مجراهاى قانونى نتيجه انتخابات را باطل اعلام نمايند وعاملين تقلبها و جرايم انتخاباتى را مشتركا (از هر دو تيم و ديگر تيم هاى انتخاباتى به محاكم عدلى و قضايى معرفى کنند و ستره محكمه منحيث بالا ترين مرجع عدلی با درك وضعيت گذشته و پيش آمده در افغانستان، يك ملت غيور ولى زجر كشيده را با بطلان نتیجه انتخاباتی که در آن کمتر از یک‌و‌نیم میلیون نفر شرکت کردند، از ورطه هلاكت نجات دهد.
4. همه طرفها، (احزاب و جریانهای سیاسی، ارگ و ریاست اجراییه) با در نظر داشت نابسامانى ها و ناكامى هاى چهل سال گذشته و نیازهای افغانستان امروز تیم با صلاحتی را تشكيل دهند و آنها را با طرح یک آجندای مورد توافق همه، براى گفتگوهاى ملى صلح و تشكيل حكومت "مصالحه ملى" آماده کنند.
اعضاى با صلاحيت مذاكره كننده حداکثر پانزده نفر باشند، و منحيث نماينده و مدافع دولت جمهورى اسلامى افغانستان با طالبان گفت‌وگو کنند.
4. همزمان با اعلام بطلان نتايج انتخابات، آنعده طالبانى كه خود را افغان ميدانند و از افغانستان هستند اعلان آتش بس فورى و سر تاسرى نمايند، و آماده شوند تا هيات مذاكره كننده از اعضاى مستقل خود را به یکی از ولایات افغانستان بفرستند.
6. مذاكرات صلح بين الافغانى با در نظر داشت تجارب تلخ گذشته، خواست همه ملت و تقاضاى نسل جديد افغانستان، در مورد نجات افغانستان از بحران چهل ساله باشد و تمامی مسايل مورد مناقشه بدون عجله و فشار بیرونی یا حکومتی، به بحث گرفته شود. ابهام در هر مساله‌ای میتواند زمینه ساز یک بحران دیگر باشد، عجله در نتیجه مذاکرات ممکن است بسیاری از مسایل پیچیده را حل ناشده بگذارد و مذاکرات در بیرون ممکن است، گروه مذاکره کننده را تحت فشار این یا آن کشوری که به نحوی طرف منازعه افغانستان بوده است قرار دهد.
7. اين مذاكرات تحت نظارت مستقيم شوراى امنيت سازمان ملل متحد داير گردد.
8. امنيت ولایت میزبان مذاکره در جريان مذاكرات بطور مشترك از سوى نيروهاى دفاعى و امنيتى جمهورى اسلامى افغانستان و نيروهاى محلى طالبان گرفته شود.
9. مجلس مذاكرات صلح، طرح تشكيل "حكومت مصالحه ملى" را ارايه و بعد از اخذ مشوره هاى لازم و تصويب شوراى ملى جمهورى اسلامى افغانستان و شوراى رهبرى طالبان تصويب گردد.
"حكومت مصالحه ملى" از افراد و اشخاصى تشكيل شود كه در بيست سال گذشته به سطح وزارت و رياست مستقل ايفاى وظيفه نكرده باشند. مشاركت ملى تمام افكار، اقشار، اقوام و طيف هاى افغانستان اما با داشتن ديدگاه ملى و افغانستان شمول در نظر گرفته شود.
زمان حكومت مصالحه ملى بايد از دوسال بيشتر نباشد.
اعضاى بلند رتبه اين حكومت در انتخابات آينده نه كانديد باشند و نه هم از كدام كانديدى حمايت كنند.
10. شوراى عالى ملى نظارت بر اعمال "حكومت مصالحه ملى" با اشتراك نماينده هاى شوراى ملى و نمايندگى فعال تمام جوانب تشكيل گردد.
11. لايحه كارى و ديگر موارد مربوط به "حكومت مصالحه ملى" از جانب شوراى عالى نظارت ترتيب و تصويب گردد.
12. لايحه وظايف "حكومت مصالحه ملى" ميتواند شامل مواد ذيل باشند:
الف: نظارت از آتش بس سرتاسرى و دايمى.
ب: ترتيب مصوبه تعديلات و اصلاحات در قانون اساسى با نظر داشت تمام خلاها و بن بست هاى گذشته و خواست هاى مشروع تمام جوانب.
ج: طرح، ترتيب و عملى نمودن ميكانيزم ادغام نيروهاى طالبان در نيروهاى دفاعى و امنيتى افغانستان.
د: ايجاد تغیيرات و تعديلات جدى در سيستم انتخاباتى افغانستان با وضع تضمين هاى استقلاليت كامل كميسيون انتخابات با در نظرداشت تجارب موفق كشورهاى جهان.
ذ: طرح و تطبيق خلع سلاح عمومى و همه شمول و سرتاسرى در افغانستان شامل تمام گروه هاى نظامى غير مشروع كه صلاحيت استفاده مشروع قوه را ندارند.
تدوين سياست خارجى افغانستان با نظر داشت منافع ملى افغانستان و منافع مشترك با كشورهاى منطقه و اعلام افغانستان منحيث نقطه وصل اقتصادى و اخذ و دادن تضمين هاى عدم مداخله منفى در امورات افغانستان و بالمقابل.
ر: مرجع مشروعيت: تشكيل لويه جرگه مشترك و همه شمول و گرفتن راى تاييد اين لويه جرگه در تمام موارد ذكر شده.
این طرح میتواند به انواع مختلف تعدیل شود، مهم جزییات این طرح نیست، بلکه مهم این است که تنها را نجات در همپذیری و مشارکت عادلانه همه است. زمان حذف، اعمال تبعیض و تسلط ایده و تیم یا تبار و قوم واحد به همه افغانستان گذشته است.
خدایا چنان‌کن سرانجام کار
توخوشنود باشی و ما رستگار
رحمت الله نبیل
