کمیسیون انتخابات در اعلامیه‌ای که در پاسخ به خواست احزاب و جریان‌های سیاسی مبنی بر تغییر نظام انتخاباتی منتشر کرده، گفته است که "تغییر نظام انتخاباتی در این برهه حساس زمانی، آمادگی‌ها برای انتخابات پیش رو را به شدت متاثر ساخته و امکان می‌رود برگزاری انتخابات در سال ۱۳۹۷ را با تاخیر مواجه سازد."
در اعلامیه این کمیسیون بدون مشخص شدن تاریخ دقیق انتخابات آينده، آمده است که این کمیسیون متعهد به برگزاری انتخابات در سال ۱۳۹۷ می‌باشد؛ مشروط به اینکه بودجه در زمان معین آن فراهم و امنیت تامین گردد.
کمیسیون همچنین تاکید کرده که این نهاد در روند انتخابات به گونه دوامدار با احزاب سیاسی مشورت خواهد کرد و از معرفی نمایندگان دایمی آنها برای آگاهی از امور انتخابات استقبال می‌کند.
دو روز پیش شماری از احزب سیاسی خواستار تغییر نظام انتخاباتی پارلمان از نظام انتخاباتی اکثریتی 'رای واحد غیرقابل انتقال ' به نظام تناسبی 'تک‌رای انتقال‌پذیر' شدند. هدف این خواسته احزاب، تثبیت سهم و نقش احزاب در پارلمان خوانده شده است.
پاسخ ارائه شده از سوی کمیسیون انتخابات به پیشنهاد بیش از ۲۰ حزب و جریان سیاسی قدرتمند افغانستان مبنی بر لزوم تغییر در نظام انتخابات پارلمانی کشور، از دید منتقدان، فاقد مبانی استدلالی معقول و قابل پذیرش است.
احتمال بروز تأخیر در انتخاباتی که اصولا مشخص نیست که در چه تاریخی برگزار می شود و در شرایطی که هیچیک از مقدمات و لوازم اساسی برگزاری انتخابات، فراهم نشده، یک بهانه تراشی غیر معقول است که نشان می دهد اراده کافی برای اصلاحات واقعی در نظام انتخاباتی کشور وجود ندارد و کمیسیون انتخابات، حاضر نیست که یک سیستم انتخاباتی کارآمد، مؤثر و پاسخگو را ایجاد کند تا در شعاع آن، اراده واقعی مردم افغانستان، در انتخابات، تمثیل شود، از آرای مردم به عنوان امانتی غیر قابل معاوضه و جایگزین، مسؤولانه صیانت شود و مهم تر از همه اینها اینکه برآیند و برون داد انتخابات، به نفع نظام و کشور و ثبات سیاسی و اقتدار ملی و حاکمیت قانون در افغانستان باشد.
نظام انتخاباتی تناسبی، چنین امکانی را فراهم می سازد؛ زیرا در این سیستم انتخاباتی، مردم به جای آنکه به افراد رأی بدهند، به احزاب رأی می دهند و بر پایه آرای به دست آمده، هر حزب، کرسی های مشخصی را در پارلمان، تصاحب می کند.
این سیستم از دید هواداران آن، می تواند مانع از تجربه های تلخی شود که در انتخابات گذشته پارلمانی شاهد آن بودیم که بر پایه آن، افراد، برای کسب اکثریت آرا، از همه ابزارهای مشروع و غیر مشروع، استفاده می کردند و در این میان، تقلب های گسترده ای صورت گرفت که به زیان دموکراسی، عدالت و حاکمیت قانون تمام شد و به آرای مردم به مثابه یک امانت بزرگ ملی، خیانت شد.
نتیجه این سیستم نیز چیزی جز روی کار آمدن یک پارلمان ضعیف، از هم گسیخته، متشتت، فرقه گرا و دستخوش بحران ها و بن بست های شدید داخلی و صف بندی های سخیف قومی و زبانی نبود.
این در حالی است که در سیستم تناسبی مبتنی بر رأی واحد انتقال پذیر، نمایندگان از آدرس احزاب به پارلمان راه پیدا می کنند و احزابی که بالاترین رأی را کسب کرده اند، بیشترین کرسی ها را نیز از آن خود می کنند.
در نتیجه، مردم و موکلان به جای آنکه با افراد، طرف باشند، با احزاب طرف اند و به آسانی می توانند مطالبات معقول و مشروع شان را از احزاب بخواهند و این امر، موجب می شود که یک پارلمان قوی، پاسخگو، مردم نهاد و فعال بر سر کار بیاید و افراد سودجو، فرصت طلب، غیر مسؤول و قانون شکن نتوانند با سوء استفاده از مصونیت پارلمانی و کرسی نمایندگی، اهداف و برنامه های شخصی خود را دنبال کنند؛ چیزی که در پارلمان کنونی در ابعاد وسیع، جریان دارد.
پیامد دیگر سیستم تناسبی مبتنی بر رأی واحد قابل انتقال، قدرت گرفتن احزاب و جریان های سیاسی در کشوری کثیرالقومی است.
این رویداد می تواند مانع از سقوط کشور به دام یکجانبه نگری اقتدارگرایانه حکومت شده و از تبدیل پارلمان به نهادی وابسته و تحت سیطره حکومت جلوگیری کند.
تغییر سیستم انتخاباتی از رأی واحد غیر قابل انتقال – سیستمی که اکنون وجود دارد- به سیستم تناسبی (رأی واحد انتقال پذیر) که از سوی احزاب و جریان های سیاسی پیشنهاد شده است، برخلاف استدلال بی بنیاد کمیسیون انتخابات، نه غیر ممکن است و نه زمانی بیشتر از سایر تمهیدات مورد نیاز برای برگزاری انتخابات پارلمانی در سال آینده را در برنمی گیرد و هزینه اضافی نیز روی دوش دولت، بار نمی کند.
حتی اگر استدلال کمیسیون انتخابات، درست هم باشد، برگزاری با تأخیر یک انتخابات کارآمد، مؤثر و دارای نتایج مثبت و مطلوب، بسیار بهتر و به صرفه تر از برگزاری انتخاباتی سفارشی، فرمایشی، حد اقلی، سرشار از جعل و تزویر و دستبرد و تقلب اما به هنگام است.
در اعلامیه این کمیسیون بدون مشخص شدن تاریخ دقیق انتخابات آينده، آمده است که این کمیسیون متعهد به برگزاری انتخابات در سال ۱۳۹۷ می‌باشد؛ مشروط به اینکه بودجه در زمان معین آن فراهم و امنیت تامین گردد.
کمیسیون همچنین تاکید کرده که این نهاد در روند انتخابات به گونه دوامدار با احزاب سیاسی مشورت خواهد کرد و از معرفی نمایندگان دایمی آنها برای آگاهی از امور انتخابات استقبال می‌کند.
دو روز پیش شماری از احزب سیاسی خواستار تغییر نظام انتخاباتی پارلمان از نظام انتخاباتی اکثریتی 'رای واحد غیرقابل انتقال ' به نظام تناسبی 'تک‌رای انتقال‌پذیر' شدند. هدف این خواسته احزاب، تثبیت سهم و نقش احزاب در پارلمان خوانده شده است.
پاسخ ارائه شده از سوی کمیسیون انتخابات به پیشنهاد بیش از ۲۰ حزب و جریان سیاسی قدرتمند افغانستان مبنی بر لزوم تغییر در نظام انتخابات پارلمانی کشور، از دید منتقدان، فاقد مبانی استدلالی معقول و قابل پذیرش است.
احتمال بروز تأخیر در انتخاباتی که اصولا مشخص نیست که در چه تاریخی برگزار می شود و در شرایطی که هیچیک از مقدمات و لوازم اساسی برگزاری انتخابات، فراهم نشده، یک بهانه تراشی غیر معقول است که نشان می دهد اراده کافی برای اصلاحات واقعی در نظام انتخاباتی کشور وجود ندارد و کمیسیون انتخابات، حاضر نیست که یک سیستم انتخاباتی کارآمد، مؤثر و پاسخگو را ایجاد کند تا در شعاع آن، اراده واقعی مردم افغانستان، در انتخابات، تمثیل شود، از آرای مردم به عنوان امانتی غیر قابل معاوضه و جایگزین، مسؤولانه صیانت شود و مهم تر از همه اینها اینکه برآیند و برون داد انتخابات، به نفع نظام و کشور و ثبات سیاسی و اقتدار ملی و حاکمیت قانون در افغانستان باشد.
نظام انتخاباتی تناسبی، چنین امکانی را فراهم می سازد؛ زیرا در این سیستم انتخاباتی، مردم به جای آنکه به افراد رأی بدهند، به احزاب رأی می دهند و بر پایه آرای به دست آمده، هر حزب، کرسی های مشخصی را در پارلمان، تصاحب می کند.
این سیستم از دید هواداران آن، می تواند مانع از تجربه های تلخی شود که در انتخابات گذشته پارلمانی شاهد آن بودیم که بر پایه آن، افراد، برای کسب اکثریت آرا، از همه ابزارهای مشروع و غیر مشروع، استفاده می کردند و در این میان، تقلب های گسترده ای صورت گرفت که به زیان دموکراسی، عدالت و حاکمیت قانون تمام شد و به آرای مردم به مثابه یک امانت بزرگ ملی، خیانت شد.
نتیجه این سیستم نیز چیزی جز روی کار آمدن یک پارلمان ضعیف، از هم گسیخته، متشتت، فرقه گرا و دستخوش بحران ها و بن بست های شدید داخلی و صف بندی های سخیف قومی و زبانی نبود.
این در حالی است که در سیستم تناسبی مبتنی بر رأی واحد انتقال پذیر، نمایندگان از آدرس احزاب به پارلمان راه پیدا می کنند و احزابی که بالاترین رأی را کسب کرده اند، بیشترین کرسی ها را نیز از آن خود می کنند.
در نتیجه، مردم و موکلان به جای آنکه با افراد، طرف باشند، با احزاب طرف اند و به آسانی می توانند مطالبات معقول و مشروع شان را از احزاب بخواهند و این امر، موجب می شود که یک پارلمان قوی، پاسخگو، مردم نهاد و فعال بر سر کار بیاید و افراد سودجو، فرصت طلب، غیر مسؤول و قانون شکن نتوانند با سوء استفاده از مصونیت پارلمانی و کرسی نمایندگی، اهداف و برنامه های شخصی خود را دنبال کنند؛ چیزی که در پارلمان کنونی در ابعاد وسیع، جریان دارد.
پیامد دیگر سیستم تناسبی مبتنی بر رأی واحد قابل انتقال، قدرت گرفتن احزاب و جریان های سیاسی در کشوری کثیرالقومی است.
این رویداد می تواند مانع از سقوط کشور به دام یکجانبه نگری اقتدارگرایانه حکومت شده و از تبدیل پارلمان به نهادی وابسته و تحت سیطره حکومت جلوگیری کند.
تغییر سیستم انتخاباتی از رأی واحد غیر قابل انتقال – سیستمی که اکنون وجود دارد- به سیستم تناسبی (رأی واحد انتقال پذیر) که از سوی احزاب و جریان های سیاسی پیشنهاد شده است، برخلاف استدلال بی بنیاد کمیسیون انتخابات، نه غیر ممکن است و نه زمانی بیشتر از سایر تمهیدات مورد نیاز برای برگزاری انتخابات پارلمانی در سال آینده را در برنمی گیرد و هزینه اضافی نیز روی دوش دولت، بار نمی کند.
حتی اگر استدلال کمیسیون انتخابات، درست هم باشد، برگزاری با تأخیر یک انتخابات کارآمد، مؤثر و دارای نتایج مثبت و مطلوب، بسیار بهتر و به صرفه تر از برگزاری انتخاباتی سفارشی، فرمایشی، حد اقلی، سرشار از جعل و تزویر و دستبرد و تقلب اما به هنگام است.
