رئیس جمهور اشرف غنی می گوید که تمرکز حکومت در سال جدید خورشیدی، بیشتر روی تعلیم و تربیت و تأمین امنیت خواهد بود.
محمد اشرف غنی این مطلب را روز چهارشنبه در مراسم تجلیل از سال ۱۳۹۶ که از سوی دفتر بانوی اول کشور در ارگ ریاست جمهوری برگزار شده بود، ابراز کرد.
کارشناسان می گویند که شاید این سخنان رییس جمهور اشرف غنی را در وضعیت اسفبار کنونی امنیت و معارف در افغانستان، بتوان در خوش بینانه ترین حالت، یک نقطه روشن امید به حساب آورد؛ چیزی که نشان می دهد رییس جمهور به عنوان فرد اول مملکت، اولویت ها و نیازهای اساسی کشور را درک کرده و به همین دلیل، سال جدید را سال کار در این دو عرصه، قرار داده است؛ اما در این میان، نمی توان از یاد برد که رییس جمهور، به همه مشکلات اساسی و بزرگی که چون خوره به جان بی جان امنیت و معارف افغانستان افتاده و سال ها است پیکره این دو عرصه زیربنایی و حیاتی را زار و ضعیف ساخته است، اشاره نکرد.
به عنوان نمونه، کارشناسان مسایل اجتماعی می گویند که معارف افغانستان شاید نیاز به شعارهای دهان پرکن و بلندبالا داشته باشد؛ اما با شعار نمی توان همه چیز را یکشبه تغییر داد.
به باور آنها، از رییس جمهور انتظار می رود که بیشتر از هرکس دیگری نسبت به این حقیقت آگاه باشد که مشکل اصلی دانش آموزان افغانستان، مثلا نداشتن لیلیه نیست؛ بلکه بسیاری از آنها اکنون به ساختمان مکتب، کتاب های استندرد و معیاری درسی، مواد آموزشی، معلمان باسواد و تحصیلکرده و معارفی ناظر، پاسخگو، مسؤول، پاک و متعهد نیاز دارند.
معلمان افغانستان نیز پیش از آنکه به زمین نیاز داشته باشند به سواد و ارتقای آگاهی نیاز دارند.
ناامنی یکی از اصلی ترین مشکلاتی است که دامن معارف کشور را هم مانند دیگر زمینه های حیات اجتماعی افغانستان گرفته و همه روزه به گونه هایی از آن قربانی می گیرد. بنابراین، یکی از اصلی ترین رسالت های دولت وحدت ملی این است که در سال جدید، مکاتب تعطیل شده در مناطق ناامن کشور را پس از استقرار امنیت در آن مناطق دوباره فعال کند.
از دید ناظران، در افغانستان، اگر قرار باشد تغییری چشمگیر و بنیادی به وجود آید فقط از رهگذر توسعه معارف امکان پذیر است. حتی مبارزه درازمدت با تروریزم نیز نیازمند توجه به زیربناهای بهبود کیفی معارف است.
توجه به امور شکلی و نمادین مانند توزیع زمین برای معلمان، ایجاد لیلیه برای دانش آموزان و... کمکی به دستیابی به این هدف نمی کند.
فساد شایع در سیستم معارف باید از میان برداشته شود. دستگاه های مسؤول این عرصه در سراسر کشور، باید کارآمد، به روز و پاسخگو شوند. آنها باید به وظایف بنیادین خود برای ایجاد تغییر در کشور، عمل کنند.
عصبیت، قوم گرایی و انحصارطلبی قومی باید از نظام معارف در کشور، برچیده شود و امکانات حوزه معارف به صورت متوازن به سراسر کشور، توزیع شود. مناطقی که از ناامنی، خشونت، ترور و تفنگ رنج نمی برند مورد عنایت بیشتری قرار گیرند تا دست کم با استفاده از فرصت و موهبت امنیت در مناطق یادشده طی سال های آینده بتوان شاهد شکل گیری یک نسل نخبه، تحصیلکرده، روشنفکر و باسواد باشیم.
به عنوان نمونه بامیان، دایکندی، ولایت های شمالی و برخی از مناطق کابل پایتخت، عملا از عدم توسعه متوازن معارف رنج می برند و این قابل قبول نیست. سیستم حزبی و قومی حاکم بر معارف باید شکسته شود و شایسته سالاری، سواد، تحصیل، تعهد ملی و برنامه محوری باید در اولویت معارف کشور قرار بگیرد.
اینها مشکلات اصلی عرصه معارف است و اگر رییس جمهور و دولت وحدت ملی به رهبری وی، در سال جدید خورشیدی، در پی اصلاح این سیستم حیاتی، آینده ساز و زیربنایی است باید عزم خود را جزم کند و به جنگ این چالش ها برود؛ چالش هایی که در تار و پود معارف ما ریشه دوانده و در آن لانه کرده است. افزون بر آنکه ناامنی نیز همچنان مانعی در برابر همه روندهای ملی از جمله معارف و تعلیم و تربیه است و به همین دلیل، به عقیده تحلیلگران، یکی از مهم ترین پیش نیازهای توجه به بهبود عرصه معارف، بهبود امنیت است.
