کمیسیون انتخابات در تازه ترین گزارش خود از تقلب های بی شمار انتخابات ر یاست جمهوری سال ۹۳ خبر داده است. این کمیسیون سخن از لیست سیاهی گفته که بر اساس یافته های جدید این کمیسیون به دست آمده است. حال پرسش آنست که این لیست سیاه بعد از بحران انتخاباتی که هنوز هم پی آمدهای منفی آن در کشور احساس می شود از چه اهمیتی برخوردار می تواند بود؟ آیا آماده سازی لیست سیاه و ارائه آن برای دید و داوری مردم می تواند سرنوشت انتخابات را تغییر دهد و افرادی را که در سمت های گوناگون حکومت رسیده اند برکنار نموده و افراد جدیدی را به جای آن ها بگمارد؛ دوم آن که تقلب در انتخابات به معنای پای مال کردن حقوق اساسی شهروندی مردم است؛ آیا لیست سیاه و ارایه آن، حقوق ضایع شده مردم را به آنها بر می گرداند یا آن که غرض از لیست سیاه، بازی کردن با افکار مردم و پنهان داشتن تخلف های خود در این گونه هیاهوها و جنجال ها است؟
به نظر می رسد غرض از تلاش های کنونی کمیسیون انتخابات به هیچ عنوان یک حرکت اصلاح گرایانه و دور شدن از اصل تقلب و رفتن به سوی ساختار سالم نیست بلکه به معنای آنست که کمیسیون می خواهد نشان دهد که: کمیسیون نسبت به تقلب های گسترده ای که صورت گرفته بی تفاوت نبوده و همواره تلاش کرده است که انتخابات درست انجام پذیرد اما؛ آنچه که صورت گرفته است خارج از حیطه قدرت کمیسیون انتخابات بوده و کمیسیون نتوانسته است از تقلب ها جلوگیری کند. بنابراین می توان این گونه گفت که ترتیب وتنظیم لیست سیاه، قراردادن ده ها تن از کارکنان سابق این کمیسیون به معنای آنست که افراد رده بالا و مدیران بلند رتبه این کمیسیون تصمیم گرفته اند که برای ماندن در قدرت و ادامه کار و به دست آوردن امتیازهای مادی کمیسیون، تعدادی را به قربانگاه بفرستند و خود را از همه زشتی های تقلب تبرئه کنند.
این که کمیسیون انتخابات آن گونه شایسته بود و قانون حکم می کرد باید بر انتخابات نظارت می داشت، دست تقلب کاران را می بست و در آن زمان از کار اخراج می کرد این کار را نکرد و حال که فشارهای سیاسی از جانب تیم مقابل و نهادهای بین المللی برای اصلاح کمیسیون افزایش یافته، کمیسیون لیستی را متتشر می کند که این عمل کمیسیون مصداق همان ضرب المثل معروف " نوشداروی بعد از مرگ سهراب" می تواند باشد.؟
اما پاره ای از تحلیل گران اعلام لیست سیاه را از منظر دیگر می نگرند و بدین باور اند که لیست سیاه کمیسیون انتخابات از بیم آنست که همه اعضای این کمیسیون از کار بر کنار شوند و افرادی جدید در همه سطوح آن تعیین گردد. زیرا زمانی که هر دو تیم انتخاباتی به تفاهم رسیدند که حکومت وحدت ملی را ایجاد کنند و تفاهم نامه ای نیز میان هر دو تیم امضا شد؛ یکی از مواد این تفاهم نامه این بود که باید کمیسیون انتخابات اصلاح شود. مسئولیت به دوش اشرف غنی به عنوان رئیس جمهور قرار گرفته که با ایجاد سازوکاری، راه را برای اصلاح کمیسیون انتخابات فراهم آورد. تیم مقابل هم نماینده ای در آن کمیسیون داشته باشد.
از آن جایی که آقای اشرف غنی در تبانی و توافق این کمیسیون توانست رای های زیادی را به خود اختصای دهد، حال نمی تواند نسبت به برکناری تمام افراد آن کمیسیون توافق کند لذا او سعی می کند دست به سازو کاری بزند که تعدادی از افراد کمیسیون از کار بر کنار شوند، تعدادی از افراد کلیدی که نزدیک به اشرف غنی هستند، هم چنان در جای خود ابقا گردند. و ارایه لیست سیاه از سوی کمیسیون انتخابات می تواند یک کار سفارشی از سوی اشرف غنی تلقی گردد، و آن هم بدین منظور که افراد کلیدی وفادار به او(اشرف غنی) در کمیسیون انتخابات هم چنان حضور داشته باشند از مزایای آن هم چنان بهرمنده و برخوردار باشند و هم چنان در انتخابات پارلمانی ای که در تابستان آینده برگزار می گردد موثر باشند.
با توجه به این که این کمیسیون توسط افراد دو تیم مورد باز بینی قرار گیرد و اصلاح آن با نظریات و دیدگاه هر دو تیم صورت گیرد، معلوم نیست که تیم مقابل اشرف غنی صرفا به ارایه لیست سیاه رضایت دهد ممکن است که حذف تمام کارکنان کمیسیون انتخاباتی را مورد تاکید قرار خواهند دهد.
اگر به اظهار نظرهای سخنگوی کمیسیون انتخابات توجه صورت گیرد بی گمان می توان به این نتیجه دست یافت که افرادی که در لیست سیاه کمیسیون قرار دارند بیشتر قربانیانی هستند که فاقد پشتوانه قدرت مندی می باشند یا حداقل هم اکنون پشتوانه های خود را از دست داده اند.
این افرد ممکن است با پرونده سازی های زیاد هم از کمیسیون اخراج شوند و هم نان گرفتار مصیبت های زیادی گردند.
آقای اشرف غنی و طرفداران او در کمیسیون می خواهند با یک تیر دو نشان بزنند هم با ارایه لیست سیاه دامن خود را از تقلب ها پاک کنند، تمام سیاهی و بد اخلاقی تقلب را به افراد دیگر نسبت دهند و هم چنان تیم رقیب حکومت را نیز مجاب کنند که دست از پی گیری بیشتر بردارد و به همین حدی که صورت گرفته است بسنده کند.
اگر چنانچه تیم مقابل اشرف غنی بدین باور باشد که با برگزاری انتخابات به تدریج یک روند شفاف به وجود آورد و هرچند سال بحرانی همانند گذشته به وجود نیاید، باید با جدیت اصلاح ساختار کمیسیون انتخابات را دنبال کند و تمام کارکنان کمیسیون مورد محاکمه قرار داده شود اما اگر تیم مقابل تنها به قدرت خود اندیشه کند و بدین تصور باشد که از پشت "خرک لنگ" قدرت به زیر نیافتد بی گمان به همین اصلاحات این چنینی بسنده خواهد کرد به قول معروف غایله ختم خواهد شد در آینده شاهد تقلب های بیشتر و تخلف های دامن گستر خواهیم بود.
به نظر می رسد غرض از تلاش های کنونی کمیسیون انتخابات به هیچ عنوان یک حرکت اصلاح گرایانه و دور شدن از اصل تقلب و رفتن به سوی ساختار سالم نیست بلکه به معنای آنست که کمیسیون می خواهد نشان دهد که: کمیسیون نسبت به تقلب های گسترده ای که صورت گرفته بی تفاوت نبوده و همواره تلاش کرده است که انتخابات درست انجام پذیرد اما؛ آنچه که صورت گرفته است خارج از حیطه قدرت کمیسیون انتخابات بوده و کمیسیون نتوانسته است از تقلب ها جلوگیری کند. بنابراین می توان این گونه گفت که ترتیب وتنظیم لیست سیاه، قراردادن ده ها تن از کارکنان سابق این کمیسیون به معنای آنست که افراد رده بالا و مدیران بلند رتبه این کمیسیون تصمیم گرفته اند که برای ماندن در قدرت و ادامه کار و به دست آوردن امتیازهای مادی کمیسیون، تعدادی را به قربانگاه بفرستند و خود را از همه زشتی های تقلب تبرئه کنند.
این که کمیسیون انتخابات آن گونه شایسته بود و قانون حکم می کرد باید بر انتخابات نظارت می داشت، دست تقلب کاران را می بست و در آن زمان از کار اخراج می کرد این کار را نکرد و حال که فشارهای سیاسی از جانب تیم مقابل و نهادهای بین المللی برای اصلاح کمیسیون افزایش یافته، کمیسیون لیستی را متتشر می کند که این عمل کمیسیون مصداق همان ضرب المثل معروف " نوشداروی بعد از مرگ سهراب" می تواند باشد.؟
اما پاره ای از تحلیل گران اعلام لیست سیاه را از منظر دیگر می نگرند و بدین باور اند که لیست سیاه کمیسیون انتخابات از بیم آنست که همه اعضای این کمیسیون از کار بر کنار شوند و افرادی جدید در همه سطوح آن تعیین گردد. زیرا زمانی که هر دو تیم انتخاباتی به تفاهم رسیدند که حکومت وحدت ملی را ایجاد کنند و تفاهم نامه ای نیز میان هر دو تیم امضا شد؛ یکی از مواد این تفاهم نامه این بود که باید کمیسیون انتخابات اصلاح شود. مسئولیت به دوش اشرف غنی به عنوان رئیس جمهور قرار گرفته که با ایجاد سازوکاری، راه را برای اصلاح کمیسیون انتخابات فراهم آورد. تیم مقابل هم نماینده ای در آن کمیسیون داشته باشد.
از آن جایی که آقای اشرف غنی در تبانی و توافق این کمیسیون توانست رای های زیادی را به خود اختصای دهد، حال نمی تواند نسبت به برکناری تمام افراد آن کمیسیون توافق کند لذا او سعی می کند دست به سازو کاری بزند که تعدادی از افراد کمیسیون از کار بر کنار شوند، تعدادی از افراد کلیدی که نزدیک به اشرف غنی هستند، هم چنان در جای خود ابقا گردند. و ارایه لیست سیاه از سوی کمیسیون انتخابات می تواند یک کار سفارشی از سوی اشرف غنی تلقی گردد، و آن هم بدین منظور که افراد کلیدی وفادار به او(اشرف غنی) در کمیسیون انتخابات هم چنان حضور داشته باشند از مزایای آن هم چنان بهرمنده و برخوردار باشند و هم چنان در انتخابات پارلمانی ای که در تابستان آینده برگزار می گردد موثر باشند.
با توجه به این که این کمیسیون توسط افراد دو تیم مورد باز بینی قرار گیرد و اصلاح آن با نظریات و دیدگاه هر دو تیم صورت گیرد، معلوم نیست که تیم مقابل اشرف غنی صرفا به ارایه لیست سیاه رضایت دهد ممکن است که حذف تمام کارکنان کمیسیون انتخاباتی را مورد تاکید قرار خواهند دهد.
اگر به اظهار نظرهای سخنگوی کمیسیون انتخابات توجه صورت گیرد بی گمان می توان به این نتیجه دست یافت که افرادی که در لیست سیاه کمیسیون قرار دارند بیشتر قربانیانی هستند که فاقد پشتوانه قدرت مندی می باشند یا حداقل هم اکنون پشتوانه های خود را از دست داده اند.
این افرد ممکن است با پرونده سازی های زیاد هم از کمیسیون اخراج شوند و هم نان گرفتار مصیبت های زیادی گردند.
آقای اشرف غنی و طرفداران او در کمیسیون می خواهند با یک تیر دو نشان بزنند هم با ارایه لیست سیاه دامن خود را از تقلب ها پاک کنند، تمام سیاهی و بد اخلاقی تقلب را به افراد دیگر نسبت دهند و هم چنان تیم رقیب حکومت را نیز مجاب کنند که دست از پی گیری بیشتر بردارد و به همین حدی که صورت گرفته است بسنده کند.
اگر چنانچه تیم مقابل اشرف غنی بدین باور باشد که با برگزاری انتخابات به تدریج یک روند شفاف به وجود آورد و هرچند سال بحرانی همانند گذشته به وجود نیاید، باید با جدیت اصلاح ساختار کمیسیون انتخابات را دنبال کند و تمام کارکنان کمیسیون مورد محاکمه قرار داده شود اما اگر تیم مقابل تنها به قدرت خود اندیشه کند و بدین تصور باشد که از پشت "خرک لنگ" قدرت به زیر نیافتد بی گمان به همین اصلاحات این چنینی بسنده خواهد کرد به قول معروف غایله ختم خواهد شد در آینده شاهد تقلب های بیشتر و تخلف های دامن گستر خواهیم بود.
مولف : سید مظفر دره صوفی
