حامد کرزی؛ رییس جمهور پیشین گفته است برای تامین امنیت افغانستان و منطقه، نیاز است تا چین، روسیه و هند در برابر پشتیبان و بنیانگذار هراس افکنی در منطقه بایستند.
آقای کرزی که در دانشگاهی در هند در باره مسایل امنیتی و سیاسی کشور سخن می گفت، افزود:"برای آوردن صلح و ثبات در منطقه و افغانستان ما به همکاری های مشترک نیاز داریم. از تمام کشورهای منطقه به ویژه چین، روسیه و هند می‌خواهم با هم کار کنند؛ تا در برابر نیرویی که افراط گرایی را در منطقه ایجاد کرده و منبع اصلی فراط گرایی را که از آنجا پشتیبانی می‌شود، پیدا کرده و بر ضد آن مبارزه نمایند."
به باور آقای کرزی، کشورهای منطقه برای منافع درازمدت خودشان، باید افغانستان را در ریشه کن ساختن هراس افکنی و پشتیبان آن یاری رسانند.
او گفته است:"حمایت دوامدار از شبکه‌های هراس افکنی که از بیرون صورت می‌گیرد یک چالش بزرگ دیگر است که مانع پیشرفت‌های ما می‌شود و ضربه‌ای محکم بر صلح و ثبات کشور ما وارد می‌کند."
این موضع گیری آقای کرزی، در نوع خود بی سابقه است.
او اگرچه در این سخنان اشاره ای مستقیم به هیچ کشوری نکرده است؛ اما روشن است که منظور او پاکستان است؛ زیرا این تنها پاکستان است که در منطقه که به کانون تولید و توسعه تروریزم بدل شده و یکی از مهم ترین محصولات فکری و امنیتی این کشور، صدور ایدئولوژی ترور و افراط گرایی و تروریزم و دهشت افکنی است.
آقای کرزی در طول دوران ۱۳ ساله ریاست جمهوری اش نیز همواره تلاش کرد؛ تا پاکستان را در مبارزه با تروریزم با خود همراه کند و حمایت آن کشور را از روند صلحی که او در پی آن بود به دست آورد؛ اما هرگز موفق به این کار نشد.
به همین دلیل، پس از آنکه ریاست جمهوری او پایان یافت و ارگ ریاست جمهوری به اشرف غنی واگذار شد، یکی از عمده ترین انتقادها نسبت به کارنامه کرزی، عدم موفقیت او در ایجاد صلح به رغم پرداخت هزینه های سنگین برای آن بود.
به این ترتیب، شماری از تحلیلگران بدبین تر عقیده دارند که رییس جمهور کرزی، عملا هیچ موفقیتی کسب نکرد؛ هرچند برخی دیگر اعتقاد دارند که او دست کم در اوایل، توانست یک قانون اساسی، مکانیزمی برای انتقال قدرت، چند نهاد انتخابی و یک نیروی امنیتی همسو و هماهنگ را ایجاد کند.
با وجود آنکه این دستاوردهای او نیز به ویژه در حوزه نهادسازی و انتقال قدرت با اما و اگرهای زیادی روبروست.
اکنون که او از قدرت کناره گرفته است، آنچه را در دوران ریاست جمهوری اش می خواست در برابر پاکستان بر زبان براند و به نظر می رسد بنا به هر دلیلی موفق به این اقدام نمی شد، می خواهد با صراحت و جدیت مطرح کند.
در این میان، نکته مهم و ظریفی که در سخنان تازه او در زمینه مبارزه با تروریزم وجود دارد، دعوت او از چین، هند و روسیه است؛ نه امریکا، ناتو و اتحادیه اروپا.
گذشته تاریخی افغانستان شهادت می دهد که هر سیاستمردی که از غرب رانده شده و روابط تنش آلود و سردی با بلوک غربی جهان پیدا کرده است، بلافاصله به شرق متمایل شده است. این تمایل، هم ناشی از چراغ سبز محور شرق بوده و هم برآمده از میزان بالای تنش آن سیاستمدار با غرب.
عکس این معادله هم صادق است؛ به ویژه در زمان سلطه رژیم کمونیستی در افغانستان و حتی پیش از آن در دوران سلطنت، شاهان و رؤسای جمهوری کشور یا به شرق وابسته بودند یا به غرب و همین امر نیز یک تضاد دایمی را در درون دستگاه قدرت سیاسی کشور ایجاد می کرد و منجر به بی ثباتی و ایجاد جا به جایی های غالبا کودتایی و غیر قانونی می شد.
در مورد آقای کرزی البته چنین تصوری مطرح نیست. او پایه گذار یک سنت آرام، مسالمت آمیز و صلح جویانه انتقال دموکراتیک قدرت است و نمی خواهد به قول خودش، این نام نیک در تاریخ را با ارتکاب یک اشتباه غیر قابل جبران، خراب کند؛ اما دعوت از محور شرق برای مبارزه با حامی تروریزم و کانون افراط گرایی در منطقه یعنی پاکستان، نشان دهنده آن است که او امریکا و غرب را نیز در مبارزه با تروریزم صادق نمی داند.
پیش از این هم او بارها گفته است که عامل ناامنی افغانستان، امریکا و پاکستان هستند؛ بنابراین، او به شرق بیشتر از غرب، اعتماد دارد و می داند که پنهانکاری و دوگانه رفتاری در مبارزه با تروریزم، به نفع کشورهایی مانند چین و روسیه و هند نیست و آنها از معدود کشورهایی هستند که هم می توانند و هم می خواهند با تروریزم و افراط گرایی به گونه جدی مبارزه کنند.
آقای کرزی که در دانشگاهی در هند در باره مسایل امنیتی و سیاسی کشور سخن می گفت، افزود:"برای آوردن صلح و ثبات در منطقه و افغانستان ما به همکاری های مشترک نیاز داریم. از تمام کشورهای منطقه به ویژه چین، روسیه و هند می‌خواهم با هم کار کنند؛ تا در برابر نیرویی که افراط گرایی را در منطقه ایجاد کرده و منبع اصلی فراط گرایی را که از آنجا پشتیبانی می‌شود، پیدا کرده و بر ضد آن مبارزه نمایند."
به باور آقای کرزی، کشورهای منطقه برای منافع درازمدت خودشان، باید افغانستان را در ریشه کن ساختن هراس افکنی و پشتیبان آن یاری رسانند.
او گفته است:"حمایت دوامدار از شبکه‌های هراس افکنی که از بیرون صورت می‌گیرد یک چالش بزرگ دیگر است که مانع پیشرفت‌های ما می‌شود و ضربه‌ای محکم بر صلح و ثبات کشور ما وارد می‌کند."
این موضع گیری آقای کرزی، در نوع خود بی سابقه است.
او اگرچه در این سخنان اشاره ای مستقیم به هیچ کشوری نکرده است؛ اما روشن است که منظور او پاکستان است؛ زیرا این تنها پاکستان است که در منطقه که به کانون تولید و توسعه تروریزم بدل شده و یکی از مهم ترین محصولات فکری و امنیتی این کشور، صدور ایدئولوژی ترور و افراط گرایی و تروریزم و دهشت افکنی است.
آقای کرزی در طول دوران ۱۳ ساله ریاست جمهوری اش نیز همواره تلاش کرد؛ تا پاکستان را در مبارزه با تروریزم با خود همراه کند و حمایت آن کشور را از روند صلحی که او در پی آن بود به دست آورد؛ اما هرگز موفق به این کار نشد.
به همین دلیل، پس از آنکه ریاست جمهوری او پایان یافت و ارگ ریاست جمهوری به اشرف غنی واگذار شد، یکی از عمده ترین انتقادها نسبت به کارنامه کرزی، عدم موفقیت او در ایجاد صلح به رغم پرداخت هزینه های سنگین برای آن بود.
به این ترتیب، شماری از تحلیلگران بدبین تر عقیده دارند که رییس جمهور کرزی، عملا هیچ موفقیتی کسب نکرد؛ هرچند برخی دیگر اعتقاد دارند که او دست کم در اوایل، توانست یک قانون اساسی، مکانیزمی برای انتقال قدرت، چند نهاد انتخابی و یک نیروی امنیتی همسو و هماهنگ را ایجاد کند.
با وجود آنکه این دستاوردهای او نیز به ویژه در حوزه نهادسازی و انتقال قدرت با اما و اگرهای زیادی روبروست.
اکنون که او از قدرت کناره گرفته است، آنچه را در دوران ریاست جمهوری اش می خواست در برابر پاکستان بر زبان براند و به نظر می رسد بنا به هر دلیلی موفق به این اقدام نمی شد، می خواهد با صراحت و جدیت مطرح کند.
در این میان، نکته مهم و ظریفی که در سخنان تازه او در زمینه مبارزه با تروریزم وجود دارد، دعوت او از چین، هند و روسیه است؛ نه امریکا، ناتو و اتحادیه اروپا.
گذشته تاریخی افغانستان شهادت می دهد که هر سیاستمردی که از غرب رانده شده و روابط تنش آلود و سردی با بلوک غربی جهان پیدا کرده است، بلافاصله به شرق متمایل شده است. این تمایل، هم ناشی از چراغ سبز محور شرق بوده و هم برآمده از میزان بالای تنش آن سیاستمدار با غرب.
عکس این معادله هم صادق است؛ به ویژه در زمان سلطه رژیم کمونیستی در افغانستان و حتی پیش از آن در دوران سلطنت، شاهان و رؤسای جمهوری کشور یا به شرق وابسته بودند یا به غرب و همین امر نیز یک تضاد دایمی را در درون دستگاه قدرت سیاسی کشور ایجاد می کرد و منجر به بی ثباتی و ایجاد جا به جایی های غالبا کودتایی و غیر قانونی می شد.
در مورد آقای کرزی البته چنین تصوری مطرح نیست. او پایه گذار یک سنت آرام، مسالمت آمیز و صلح جویانه انتقال دموکراتیک قدرت است و نمی خواهد به قول خودش، این نام نیک در تاریخ را با ارتکاب یک اشتباه غیر قابل جبران، خراب کند؛ اما دعوت از محور شرق برای مبارزه با حامی تروریزم و کانون افراط گرایی در منطقه یعنی پاکستان، نشان دهنده آن است که او امریکا و غرب را نیز در مبارزه با تروریزم صادق نمی داند.
پیش از این هم او بارها گفته است که عامل ناامنی افغانستان، امریکا و پاکستان هستند؛ بنابراین، او به شرق بیشتر از غرب، اعتماد دارد و می داند که پنهانکاری و دوگانه رفتاری در مبارزه با تروریزم، به نفع کشورهایی مانند چین و روسیه و هند نیست و آنها از معدود کشورهایی هستند که هم می توانند و هم می خواهند با تروریزم و افراط گرایی به گونه جدی مبارزه کنند.
منبع : خبرگزاری صدای افغان(آوا) - سرویس تحلیل و پژوهش اخبار
