نیمه شعبان از شبهای مبارکی است که بر احیای آن تأکید شده است چراکه در سحرگاه آن وجود نورانی حضرت مهدی موعود(عج) ولادت یافت و بنا به روایتی از پیامبر(ص)؛ روزي ها در این شب قسمت مى شود و اَجَلْها و روندگان به حج معین می شوند و خداى تعالى ملائكه خود را از جانب آسمان به سوى زمين در مكه فرو می فرستد.
شب نيمه شعبان، شب بسيار مباركى است چنان که امام جعفر صادق(ع) از پدر بزرگوارشان روایت می کنند که از حضرت امام محمد باقر(ع) درباره فضل شب نيمه شعبان سؤال شد و ایشان فرمودند: «آن شب افضل شبهاست بعد از ليلة القدر، در آن شب عطا مى فرمايد خداوند به بندگان فضل خود را و مى آمرزد ايشان را به مَنّ و كَرَم خويش، پس سعى و كوشش كنيد در تقرب جستن به سوى خداى تعالى در آن شب پس به درستى كه آن شبى است كه خدا قسم ياد فرموده به ذات مقدس خود كه دست خالى برنگرداند سائلى را از درگاه خود مادامى كه سؤال نكند معصيت را و آن شب، شبى است كه قرار داده حَق تعالى آن را از براى ما به مقابل آنكه قرار داده شب قدر را براى پيغمبر ما(صَلَّى اللَّهِ عَلِيهِ وَاله) پس كوشش كنيد در دُعا و ثنا بر خداى تعالى...»
اعمال شب نیمه شعبان:
و از جمله بركات اين شب مبارك، ولادت با سعادت حضرت امام زمان ارواحُنا لَهُ الفداء در سحر اين شب در سال ۲۵۵ هجری در سامرا(سُرَّ مَنْ رَاى) است که براى اين شب چند عمل وارد شده است:
- غسل است كه باعث تخفيف گناهان مى شود.
- احياء اين شب است به نماز و دعاء و استغفار چنانچه امام زين العابدين(ع) انجام مى دادند و در روايت است كه هر كه احيا دارد اين شب را نميرد دل او در روزى كه دلها بميرند.
- زيارت حضرت امام حسين (ع)است كه افضل اعمال اين شب و باعث آمرزش گناهان است و اینکه هر كه خواهد با او مصافحه كند روح ۱۲۴ هزار پيغمبر، حضرت حسین بن علی سیدالشهدا(ع) را در اين شب زیارت کند و اَقَلِّ زيارت آن حضرت آن است كه به بامى برآيد و به جانب راست و چپ نظر كند پس سر به جانب آسمان كند پس زيارت كند آن حضرت را به اين كلمات ((اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا اَبا عَبْدِاللّهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ وَ رَحْمَةُاللّهِ وَ بَرَكاتُهُ)) و هركس در هر كجا باشد در هر وقت كه آن حضرت را به اين كيفيّت زيارت كند اميد است كه ثواب حجّ وعُمره براى او نوشته شود. و زيارت مخصوصه اين شب در مفاتیح الجنان آمده است.
- خواندن دعاى كميل كه در اين شب وارد شده است.
- صد مرتبه خواندن هر يك از سُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُلِلّهِ وَاللّهُ اَكْبَرُ وَلا اِلهَ اِلا اللّهُ، تا خداوند تعالى گناهان گذشته او را بيامرزد و برآورد حاجتهاى دنيا و آخرت او را.
- همچنین شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان به روایتی از امام صادق(ع) اشاره کرده است که از ایشان درباره بهترین دعا در شب نيمه شعبان سؤال شد و حضرت فرمود: هر گاه به جا آوردى نماز عشا را پس دو ركعت نمازگذار بخوان در ركعت اوّل حمد و سُوره جحد( قُلْ يا اَيُّهَا الْكافِروُنَ) و بخوان در ركعت دوم حمد و سوره توحيد ( قُلْ هُوَاللّهُ اَحَدٌ) پس چون سلام دادى بگو سُبْحانَ اللّهِ ۳۳ مرتبه و اَلْحَمْدُلِلّهِ ۳۳ مرتبه و اللّهُ اَكْبَرُ ۳۴ مرتبه. در ادامه این نماز، دعایی وارد شده است که شیخ عباس قمی آن را در مفاتیح الجنان آورده است.
- در روایت مشهور دیگری به نقل از امام صادق(ع) درباره فضیلت نیمه شعبان چنین آمده است که حضرت فرمود: شب نيمه شعبانى داخل شد و بود رسول خدا صَلَّى اللَّهِ عَلِيهِ وَاله در آن شب نزد عايشه همين كه نیمه شب شد برخاست رسول خدا(ص) از رختخواب خود براى عبادت پس چون بيدار شد عايشه يافت كه پيغمبر(ص) بيرون رفته از رختخواب او و داخل شد بر او آنچه كه فرو گيرد زنها را (يعنى گمان كرد) كه آن حضرت نزد بعض زنهاى خود رفته است پس برخاست و پيچيد بر خود شَمْله(چادر) خود را و قسم به خدا كه شَمْله او از ابريشم و كتان و پنبه نبود ولكن تار آن مو و پُود آن از كُركهاى شتر بود و جستجو مى كرد رسول خدا(ص)را در حجره هاى زنهاى ديگرش حجره به حجره پس در اين بين كه در جستجوى آن حضرت بود به ناگاه نظرش افتاد بر رسول خدا(ص) كه در سجده است مثل جامه اى كه چسبيده شده بر روى زمين پس نزديك آن حضرت شد شنيد كه مى گويد در سجده خود: سَجَدَ لَكَ سَوادى وَخَيالى وَآمَنَ بِكَ فؤادى هذِهِ يَداىَ وَماجَنَيْتُهُ
به خاك افتاد براى تو سراپايم و انديشه ام و ايمان آورد به تو دلم ، اين است هر دو دستم و آنچه جنايتى كه
عَلى نَفْسى يا عَظيمُ [عَظيماً] تُرْجى لِكُلِّ عَظيمٍ اِغْفِرْ لِىَ الْعَظيمَ فَاِنَّهُ لايَغْفِرُ
بر خويش كردم اى بزرگى كه در هر كار بزرگى اميد به او است بيامرز گناه بزرگم را كه نيامرزد
الذَّنْبَ الْعَظيمَ اِلا الرَّبُّ الْعَظيمُ
گناه بزرگ را جز پروردگار بزرگ
پس بلند كرد سر خود را و دوباره برگشت به سجده و شنيد عايشه كه مى گويد:
اَعُوذُ بُنُورِ وَجْهِكَ الَّذى اَضائَتْ لَهُ السَّمواتُ
پناه برم به نور ذات تو كه روشن شد بدو آسمانها
وَالاْرَضُونَ وَانْكَشَفَتْ لَهُ الظُّلُماتُ وَصَلَحَ عَلْيْهِ اَمرُ الاْوَّلينَ
و زمينها و برچيده شد بدو تاريكيها و اصلاح شد بدو كار اولين
وَالاْخِرينَ مِنْ فُجاءَةِ نَقِمَتِكَ وَمِنْ تَحْويلِ عافِيَتِكَ وَمِنْ زَوالِ
و آخرين از ناگهانى رسيدن عذابت و از پا برجا شدن تندرستى تو و از زائل شدن
نِعْمَتِكَ اَللّهُمَّ ارْزُقْنى قَلْباً تَقِيّاً نَقِيّاً وَمِنَ الشِّرْكِ بَريئاً لا كافِراً ولا شَقِيّاً
نعمتت خدايا روزيم گردان دلى پاك و پاكيزه و مبراى از شرك كه نه كافر باشد و نه اهل شقاوت
پس بر خاك نهاد دو طرف روى خود را و گفت:
عَفَّرْتُ وَجْهى فِى التُّرابِ وَحُقَّ لى اَنْ اَسْجُدَ لَكَ
ماليدم به خاك رويم را و بر من سزاست كه برايت سجده كنم
پس همين كه خواست رسول خدا(ص) برگردد شتافت عايشه به سوى رختخواب خود، پس رسول خدا(ص) آمد به رختخواب او و شنيد كه نفس بلند مى زند فرمود چيست اين نفس بلند آيا نداسته اى كه چه شبى است امشب اين شب نيمه شعبان است كه در آن قسمت مى شود روزيها و در آن نوشته مى شود اَجَلْها و در آن نوشته مى شود روندگان به حج و به درستى كه خداى تعالى مى آمرزد در اين شب از خلق خود بيشتر از عدد موهاى بُزهاى قبيله كَلْب و مى فرستد خداى تعالى ملائكه خود را از جانب آسمان به سوى زمين در مكه.
اعمال روز نيمه شعبان
در این روز عيد مولود شريف امام دوازدهم مَوْلانا وَاِمامُنا الْمَهْدِىُّ حضرت حجّة بن الحسن صاحبُ الزَّمان(صلَواتُ اللّهِ عَلَيْهِ وَعَلى آبائِهِ) است و از اعمال روز نیمه شعبان علاوه بر استحباب روزه و غسل، مستحب است زيارت آن حضرت(عج) در هر زمان و مكان و در هر جا و دعابراى تعجيل ظهور آن حضرت در هنگام زيارت و به خصوص تاكيد شده به زيارت آن حضرت در سرداب سامراء، و ظهور آن حضرت و فرمانروائي اش مسلم است و او است كه زمين را پر از عدل و داد كند چنانچه پر شده باشد از ستم و بيدادگرى...».
منبع: مهر
شب نيمه شعبان، شب بسيار مباركى است چنان که امام جعفر صادق(ع) از پدر بزرگوارشان روایت می کنند که از حضرت امام محمد باقر(ع) درباره فضل شب نيمه شعبان سؤال شد و ایشان فرمودند: «آن شب افضل شبهاست بعد از ليلة القدر، در آن شب عطا مى فرمايد خداوند به بندگان فضل خود را و مى آمرزد ايشان را به مَنّ و كَرَم خويش، پس سعى و كوشش كنيد در تقرب جستن به سوى خداى تعالى در آن شب پس به درستى كه آن شبى است كه خدا قسم ياد فرموده به ذات مقدس خود كه دست خالى برنگرداند سائلى را از درگاه خود مادامى كه سؤال نكند معصيت را و آن شب، شبى است كه قرار داده حَق تعالى آن را از براى ما به مقابل آنكه قرار داده شب قدر را براى پيغمبر ما(صَلَّى اللَّهِ عَلِيهِ وَاله) پس كوشش كنيد در دُعا و ثنا بر خداى تعالى...»
اعمال شب نیمه شعبان:
و از جمله بركات اين شب مبارك، ولادت با سعادت حضرت امام زمان ارواحُنا لَهُ الفداء در سحر اين شب در سال ۲۵۵ هجری در سامرا(سُرَّ مَنْ رَاى) است که براى اين شب چند عمل وارد شده است:
- غسل است كه باعث تخفيف گناهان مى شود.
- احياء اين شب است به نماز و دعاء و استغفار چنانچه امام زين العابدين(ع) انجام مى دادند و در روايت است كه هر كه احيا دارد اين شب را نميرد دل او در روزى كه دلها بميرند.
- زيارت حضرت امام حسين (ع)است كه افضل اعمال اين شب و باعث آمرزش گناهان است و اینکه هر كه خواهد با او مصافحه كند روح ۱۲۴ هزار پيغمبر، حضرت حسین بن علی سیدالشهدا(ع) را در اين شب زیارت کند و اَقَلِّ زيارت آن حضرت آن است كه به بامى برآيد و به جانب راست و چپ نظر كند پس سر به جانب آسمان كند پس زيارت كند آن حضرت را به اين كلمات ((اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا اَبا عَبْدِاللّهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ وَ رَحْمَةُاللّهِ وَ بَرَكاتُهُ)) و هركس در هر كجا باشد در هر وقت كه آن حضرت را به اين كيفيّت زيارت كند اميد است كه ثواب حجّ وعُمره براى او نوشته شود. و زيارت مخصوصه اين شب در مفاتیح الجنان آمده است.
- خواندن دعاى كميل كه در اين شب وارد شده است.
- صد مرتبه خواندن هر يك از سُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُلِلّهِ وَاللّهُ اَكْبَرُ وَلا اِلهَ اِلا اللّهُ، تا خداوند تعالى گناهان گذشته او را بيامرزد و برآورد حاجتهاى دنيا و آخرت او را.
- همچنین شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان به روایتی از امام صادق(ع) اشاره کرده است که از ایشان درباره بهترین دعا در شب نيمه شعبان سؤال شد و حضرت فرمود: هر گاه به جا آوردى نماز عشا را پس دو ركعت نمازگذار بخوان در ركعت اوّل حمد و سُوره جحد( قُلْ يا اَيُّهَا الْكافِروُنَ) و بخوان در ركعت دوم حمد و سوره توحيد ( قُلْ هُوَاللّهُ اَحَدٌ) پس چون سلام دادى بگو سُبْحانَ اللّهِ ۳۳ مرتبه و اَلْحَمْدُلِلّهِ ۳۳ مرتبه و اللّهُ اَكْبَرُ ۳۴ مرتبه. در ادامه این نماز، دعایی وارد شده است که شیخ عباس قمی آن را در مفاتیح الجنان آورده است.
- در روایت مشهور دیگری به نقل از امام صادق(ع) درباره فضیلت نیمه شعبان چنین آمده است که حضرت فرمود: شب نيمه شعبانى داخل شد و بود رسول خدا صَلَّى اللَّهِ عَلِيهِ وَاله در آن شب نزد عايشه همين كه نیمه شب شد برخاست رسول خدا(ص) از رختخواب خود براى عبادت پس چون بيدار شد عايشه يافت كه پيغمبر(ص) بيرون رفته از رختخواب او و داخل شد بر او آنچه كه فرو گيرد زنها را (يعنى گمان كرد) كه آن حضرت نزد بعض زنهاى خود رفته است پس برخاست و پيچيد بر خود شَمْله(چادر) خود را و قسم به خدا كه شَمْله او از ابريشم و كتان و پنبه نبود ولكن تار آن مو و پُود آن از كُركهاى شتر بود و جستجو مى كرد رسول خدا(ص)را در حجره هاى زنهاى ديگرش حجره به حجره پس در اين بين كه در جستجوى آن حضرت بود به ناگاه نظرش افتاد بر رسول خدا(ص) كه در سجده است مثل جامه اى كه چسبيده شده بر روى زمين پس نزديك آن حضرت شد شنيد كه مى گويد در سجده خود: سَجَدَ لَكَ سَوادى وَخَيالى وَآمَنَ بِكَ فؤادى هذِهِ يَداىَ وَماجَنَيْتُهُ
به خاك افتاد براى تو سراپايم و انديشه ام و ايمان آورد به تو دلم ، اين است هر دو دستم و آنچه جنايتى كه
عَلى نَفْسى يا عَظيمُ [عَظيماً] تُرْجى لِكُلِّ عَظيمٍ اِغْفِرْ لِىَ الْعَظيمَ فَاِنَّهُ لايَغْفِرُ
بر خويش كردم اى بزرگى كه در هر كار بزرگى اميد به او است بيامرز گناه بزرگم را كه نيامرزد
الذَّنْبَ الْعَظيمَ اِلا الرَّبُّ الْعَظيمُ
گناه بزرگ را جز پروردگار بزرگ
پس بلند كرد سر خود را و دوباره برگشت به سجده و شنيد عايشه كه مى گويد:
اَعُوذُ بُنُورِ وَجْهِكَ الَّذى اَضائَتْ لَهُ السَّمواتُ
پناه برم به نور ذات تو كه روشن شد بدو آسمانها
وَالاْرَضُونَ وَانْكَشَفَتْ لَهُ الظُّلُماتُ وَصَلَحَ عَلْيْهِ اَمرُ الاْوَّلينَ
و زمينها و برچيده شد بدو تاريكيها و اصلاح شد بدو كار اولين
وَالاْخِرينَ مِنْ فُجاءَةِ نَقِمَتِكَ وَمِنْ تَحْويلِ عافِيَتِكَ وَمِنْ زَوالِ
و آخرين از ناگهانى رسيدن عذابت و از پا برجا شدن تندرستى تو و از زائل شدن
نِعْمَتِكَ اَللّهُمَّ ارْزُقْنى قَلْباً تَقِيّاً نَقِيّاً وَمِنَ الشِّرْكِ بَريئاً لا كافِراً ولا شَقِيّاً
نعمتت خدايا روزيم گردان دلى پاك و پاكيزه و مبراى از شرك كه نه كافر باشد و نه اهل شقاوت
پس بر خاك نهاد دو طرف روى خود را و گفت:
عَفَّرْتُ وَجْهى فِى التُّرابِ وَحُقَّ لى اَنْ اَسْجُدَ لَكَ
ماليدم به خاك رويم را و بر من سزاست كه برايت سجده كنم
پس همين كه خواست رسول خدا(ص) برگردد شتافت عايشه به سوى رختخواب خود، پس رسول خدا(ص) آمد به رختخواب او و شنيد كه نفس بلند مى زند فرمود چيست اين نفس بلند آيا نداسته اى كه چه شبى است امشب اين شب نيمه شعبان است كه در آن قسمت مى شود روزيها و در آن نوشته مى شود اَجَلْها و در آن نوشته مى شود روندگان به حج و به درستى كه خداى تعالى مى آمرزد در اين شب از خلق خود بيشتر از عدد موهاى بُزهاى قبيله كَلْب و مى فرستد خداى تعالى ملائكه خود را از جانب آسمان به سوى زمين در مكه.
اعمال روز نيمه شعبان
در این روز عيد مولود شريف امام دوازدهم مَوْلانا وَاِمامُنا الْمَهْدِىُّ حضرت حجّة بن الحسن صاحبُ الزَّمان(صلَواتُ اللّهِ عَلَيْهِ وَعَلى آبائِهِ) است و از اعمال روز نیمه شعبان علاوه بر استحباب روزه و غسل، مستحب است زيارت آن حضرت(عج) در هر زمان و مكان و در هر جا و دعابراى تعجيل ظهور آن حضرت در هنگام زيارت و به خصوص تاكيد شده به زيارت آن حضرت در سرداب سامراء، و ظهور آن حضرت و فرمانروائي اش مسلم است و او است كه زمين را پر از عدل و داد كند چنانچه پر شده باشد از ستم و بيدادگرى...».
منبع: مهر
