به تأخیر افتادن اعلام نتایج ابتدایی انتخابات و توقف روند بازشماری و تفتیش آرا در هفت ولایت، نهادهای ناظر بر روند انتخابات را سخت نگران ساخته است. اکنون برخی از این نهادها برای بیرونرفت از بنبست انتخاباتی، از جامعه جهانی میخواهند که برای بیرونرفتن از این بنبست، «نشست فنی» دایر کند.
این نهادها معتقد اند که با دایر شدن این نشست، بخش عمدهای از مشکلات میان کمیسیون و دستههای انتخاباتی حل خواهد شد. در همین حال، کمیسیون مستقل انتخابات میگوید که مطابق قانون به خواستهای نامزدان و معترضان احترام دارد و هیچگاهی درب گفتوگو و میانجیگری را نبسته است.
نعیم ایوبزاده، رییس بنیاد انتخابات شفاف افغانستان یا «تیفا» روز گذشته در یک نشست خبری در کابل گفت، به رغم اینکه از زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری بیشتر از دو ماه گذشته است، اما کمیسیون مستقل انتخابات نتوانسته است سرنوشت نتایج ابتدایی انتخابات را معلوم کند. او همچنان گفت تلاشهایی را که کمیسیون انتخابات انجام داده، برای دستههای انتخاباتی و نهادهای ناظر قناعتبخش نبوده است.
آقای ایوبزاده گفت که اکنون به دلیل کمکاری و ارایه نکردن معلومات دقیق، انتخابات به بنبست گراییده و کمیسیون نیز نتوانسته است برای بیرونرفت از این بنبست گامی مؤثر بردارد. او گفت تمامی تلاشهایی که کمیسیون تا حال انجام داده است، بینتیجه بوده و اکنون جامعه بینالمللی باید برای بیرونرفت از این بنبست وارد عمل شود و بحران را مدیریت کند.
او گفت که نهاد تیفا برای بیرون رفت از مشکلات کنونی و مشخص شدن سرنوشت انتخابات پیشنهاد مینماید که:
۱- جلسه تخنیکی و حقوقی توسط سازمان ملل متحد با حضور تمام شرکای انتخاباتی اعم از کمیسیون های انتخاباتی، نمایندگان تیکت های انتخاباتی، نهادهای ناظر بر انتخابات و احزاب سیاسی که بصورت زنده از رسانه ها پخش گردد، برگزار شود تا راه حل قانونی و مسالمت آمیز برای رفع چالش های کنونی و قناعت طرف های ذیدخل دریافت گردد.
۲-کمیسیون های انتخاباتی مکلفیت های قانونی خود را درک کرده و بدور از هر نوع گرایشات حزبی،سمتی ، زبانی و قومی عمل کرده و نتیجه آرای واقعی مردم که دارای مشخصات بایمتریکی ( نشان انگشت، عکس چهره، کاپی تذکره، کیو آر کود و ستیکر ) می باشد را هر چه زودتر اعلام بدارد.
۳-جامعه جهانی با درک وضعیت حساس کنونی با اینکه پروسه صلح در اولویت تعداد زیادی از آنها قرار دارد، انتخابات را نیز ارجحیت داده و در حل مشکلات آن همکاری نمایند.
۴-تیفا از طرف های دخیل در پروسه انتخابات می خواهد تا زمینه را برای روند تفتیش و بازشماری آرا در چارجوب قانونی آن فراهم بسازند و در کارهای قانونی کمیسیون های انتخاباتی ایجاد مزاحمت نکنند تا نتیجه انتخابات در وقت معین آن اعلام شود.
۵-جلسات تصمیم گیری کمیسیون های انتخاباتی علنی گردیده تا زمینه اعتماد سازی برای روند و پذیرش تصامیم کمیسیون های انتخاباتی فراهم گردد.
در همین حال کمیسیون مستقل انتخابات میگوید که این کمیسیون آماده است تا مطابق قانون و طرزالعملهای انتخاباتی، خواست نامزدان و ناظران را بپذیرد. عبدالعزیز ابراهیمی، از سخنگویان کمیسیون مستقل انتخابات، در صحبت با روزنامه ۸صبح گفت که کمیسیون مستقل انتخابات هیچگاهی درب گفتوگو و میانجیگری را نبسته و مطابق به قانوان و طرزالعملهای انتخاباتی، به خواست و دیدگاه ناظران و نامزدان احترام میگذارد. او گفت، آنها از هر موردی که باعث باز شدن درهای کمیسیون در ولایات شود، استقبال میکند.
او گفت که هرچه زودتر باید به این جنجالها پایان داده شود تا روند بازشماری در هفت ولایت باقیمانده تکمیل و نتیجه انتخابات اعلام شود.
روند بازشماری و تفتیش آرا در هفت ولایت با توجه به اعتراض دستههای انتخاباتی، هنوز آغاز نشده است. این اعتراضها در واکنش به تصامیم کمیسیون مبنی بر اعتباردهی به ۱۳۷ هزار رای «قرنطین شده»، حدود ۸۰ هزار رای خارج از زمان بازشماری و ۲ هزار و ۴۲۳ محل فاقد معلومات بایومتریکی از سوی شماری از دستههای انتخاباتی به راه افتاده است.
کمیسیون مستقل انتخابات اما در واکنش به این اعتراضها گفته است، تا زمانی که روند بازشماری و تفتیش آرا در تمامی ولایات تکمیل نشود، این کمیسیون نتیجه ابتدایی انتخابات را اعلام نخواهد کرد.