امرالله صالح؛ رییس پیشین امنیت ملی میگوید که بحث اصلی در توزیع تذکرههای الکترونیکی، هویت ملی یا قومی نیست؛ بلکه ابا ورزیدن از توزیع آن است.
آقای صالح در یادداشتی در صفحه رسمیاش در فیسبوک، گفته است که در جنجالها و تأخیر در آغاز روند توزیع شناسنامههای الکترونیکی، بحث اصلی برای شد و نشد شناسنامه، هویت قومی و ملی نیست؛ بلکه بحث اصلی در کل اباورزی از توزیع این شناسنامهها است.
رییس پیشین امنیت ملی، نوشته است:\"اگر تذکره توزیع گردد احصاییه واقعی هویدا میشود که رده سیاسی حکومت نمیخواهد افشا شود، جرایم زود ریشهیابی میگردد و وجود مجرمین در سطوح مختلف جامعه و حکومت معلوم میشود که مجرمین زورمند از آن هراس دارند\".
او افزوده است که زنان در شماری از ولایات به دلیل محدودیتهای فرهنگی و سنتهای حاکم، تذکره نخواهند گرفت و این مسأله، رأی تخیلی و نیابتی را به شدت پایین میآورد؛ بنابراین به باور او، به کمپاین رییس جمهور صدمه بزرگی وارد میسازد.
در بخش دیگری از این یادداشت آقای صالح آمده است که اگر شناسنامههای الکترونیکی، توزیع شود، رفت و آمد طالبان به کابل و شهرهای دیگر به مشکل برمیخورد؛ زیرا نشان انگشت و بیومتریک باید با اداره پولیس و اردو، وصل باشد و نشان انگشت از ساحاتی که عملیات شده با انگشت طالبانی که در شهر برای تفریح میآیند، مقایسه میشود.
رییس پیشین امنیت ملی همچنین نوشته است که بعضی از اقوام به دلایل مختلف و متعدد تاریخی، اجتماعی و فرهنگی به صورت سازمانیافته و سیلآسا شناسنامه خواهند گرفت و بعضی از اقوام به دلایل دیگر از جمله ناامنی، تذکره نخواهند گرفت. این مسأله نیز از دید او، باعث خواهد شد که احصاییه رسمی در تمام مسایل تغییر کند.
به گفته آقای صالح، بر پایه این دلایل، در اصل نمیخواهند که شناسنامههای الکترونیکی توزیع گردد و آسانترین راه جلوگیری از آن دامنزدن و تحریک مسایل قومی و باطلسازی قانون توشیحشده است.
او میگوید که در مباحث مربوط به شناسنامه الکترونیکی، بعد قدرت و بازیهای درون قدرت تاکنون نادیده گرفته شده و مردم را به دنبال نخود سیاه فرستاده اند.
با این وجود، آقای صالح، تأکید کرده است که دامنزدن به مسایل قومی، به خاطر حفاظت از قدرت و یا رسیدن به آن، یکی از خطرناکترین روشهاست که در شماری از کشورهای دیگر، خونینترین جنگها را در قبال داشته است.
واکنش رییس پیشین امنیت ملی در شرایطی مطرح می شود که موضوع توزیع یا عدم توزیع تذکرههای الکترونیکی با مشخصات مورد نظر اشرفغنی، یکبار دیگر به بحث روز بدل شده است.
در مقابل، شماری قابل توجه از احزاب، جریانها، چهرههای فعال سیاسی، نمایندگان شورای ملی و مردم، توزیع تذکرههای الکترونیکی با مشخصاتی مانند درج واژه «افغان» به عنوان ملیت همه قومیتها مخالفت نشان داده اند و داکتر عبدالله؛ رییس اجرایی هم گفته که تا رفع کامل این نگرانیها، روند توزیع، آغاز نخواهد شد.
در مقابل اما سرور دانش؛ معاون دوم رییس جمهور مدعی شده که روند توزیع تذکرههای الکترونیکی از سوی افراطیون قومی، به گروگان گرفته شده؛ موضعی که به نظر میرسد در برابر ریاست اجرایی و هواداران عدم درج کلمه «افغان» به عنوان ملیت اقوام، مطرح شده است.